ABD'lilerin Irak Savaşı değerlendirmeleri

    2003 yılında başlayan Irak Savaşı, ABD'deki yaşamın siyasi, ekonomik ve toplumsal yönleri üzerine büyük gölgeler düşürdü. ABD Başkanı Barack Obama, göreve geldikten kısa bir süre sonra, Şubat ayının sonunda, Irak'tan asker çekme planını ilan ederek, ABD'lilerde savaşın sona ereceği ümidini uyandırdı. 6 yıl sonra Irak'taki durum hangi yönde gelişecek? Çok sayıda insan savaşla ilgili olarak "kazanç ve kayıp" değerlendirmesi yapmakta hala zorlanıyor.

    Penny Preszler, sıradan bir ABD'li ev kadını. Oğlu, Irak'da görev yapan bir asker. Penny, Irak'a gittikten sonra oğlunun psikolojisinde büyük değişiklikler olduğuna dikkat çekerek, bunların kendisini çok kaygılandırdığını belirtti. Başkan Obama'nın ilan ettiği asker çekme planı, Penny'ye oğluna kavuşma ümidi verdi. Ancak Penny yine de, eskiden pırıl pırıl bir genç olan oğlunu bir daha görmeyeceğinden endişeleniyor.

    "Oğlum bana dedi ki, 'Anneciğim, bir gün benimle görüşme fırsatın olursa, beni kesinlikle tanıyamazsın. Ben artık eski ben değilim. Böyle pasif olmayı ben de istemiyorum, ancak şimdiki durumum işte böyle.' Ona gününün nasıl geçtiğini sorduğumda, 'Güzel geçti, anneciğim. İyi bir arkadaşımın cesedini kaldırdım ve temizledim.' Daha sonra oğlum, hayatında görebileceği en vahşi manzarayı artık görmüş olduğunu sandığını, ancak en vahşisini görmemiş olduğunu söyledi. Çünkü onun ardından oğlum, 7-8 yaşındaki bir Iraklı erkek çocuğu, diz çöküp gözyaşlarına boğularak babasının cesedinin parçalarını toplamaya çalışırken görmüş. Oğlum, bunun dayanılmaz şey olduğunu söyledi. Savaş çıktığı zaman, savaşla masum insanları öldürenlerin cezalandırılacağını ve Irak halkına huzur getirileceğini sanıyordum. Fakat şimdi durum yanlış yönde gelişti."

    Irak Savaşı'nın başlamasından bu yana 6 yıl geçti. Savaşı başlatan ABD, siyaset, ekonomi, savunma, toplum ve uluslararası imaj gibi bakımlardan ağır bedeller ödedi. ABD'ye ait AP ajansı tarafından dün (19 Mart) yayımlanan son verilere göre, Irak Savaşı'nın sürdüğü 6 yıl içinde en az 4259 ABD'li asker öldü. İnsan gücü, mal ve hizmet harcamalarından dolayı, Irak Savaşı ABD halkının çoğu ve uluslararası toplum tarafından protesto edildi. "Savaşa son vermek" sözcüğü ise, geçen yılki genel seçimler sırasında ABD'lilerin en çok ifade ettiği istek oldu. Aynı zamanda Obama'nın en açık ifadelerle verdiği sözlerden biri yine bu konuda oldu. Başkan Obama, geçen Şubat ayında, Irak'taki Amerikan muharip birliklerin gelecek yılın Ağustos ayına kadar, tüm birliklerin ise 2011 yılının sonuna kadar geri çekileceğini duyurdu.

    Irak'tan asker çekme planını ABD'li vatandaşlar hem olumlu karşılıyor, hem de endişeleniyor. Emekli asker Bob Arbasetti, kendi görüşünü şöyle anlattı.

    "Bu kararın doğru zamanda alınan doğru bir karar olmasını diliyorum. Bizim askerlerin eve dönmeyi hayal etttiğini biliyorum."

    Emekli devlet memuru Bob Heintz, şöyle konuştu.

    "Askerlerin eve dönebileceğini görünce tabii çok seviniyorum. Ancak hükümetin bu kararı uygun bir zamanda almış olmasını ve doğru sonuç vermesini arzuluyorum. ABD ordusunun geri çekilmesiyle Irak'ın tekrar terörizmin yayıldığı bir ülkeye dönüştüğünü görmek istemiyorum. Ancak ne olursa olsun, hükümetin uygun bir yol bulup, askerlerin yurtlarına dönmesini sağlamasını bekliyorum."

    Thomas Ricks, Wall Street Journal ve The Washington Post gazetelerinin Pentagon muhabiri olarak, Irak Savaşı'yla ilgili çok sayıda röportaj yaptı. Ricks, Başkan Obama'nın dediği gibi, Irak'daki güvenlik durumunun düzeldiğine, şiddet olaylarının sayısının azaldığına ve El Kaide örgütünün uzantılarına büyük darbe indirildiğine işaret etti, ancak ABD'nin zaferden henüz uzak olduğunu dile getirdi. 

    "ABD ordusu, taktik açıdan başarı elde ederek, Irak'taki güvenlik durumunu büyük ölçüde düzeltti, ancak stratejik ve siyasi açılardan henüz başarılı olamadı. Bu daha büyük bir hedeftir."

    Ricks'in görüşü, ABD'deki çok sayıda insanı temsil ediyor ve Obama hükümetinde de yankı uyandırıyor. ABD Savunma Bakanı Robert Gates, Irak'ın isteği üzerine, asker geri çekme tarihi olan 2011'den sonra da ABD birliklerinin bir kısmının ülkede kalabileceğini belirtti.

    Ricks, karşı karşıya bulunduğu koşullardan dolayı Obama'nın asker geri çekme veya çekmeme kararı vermesinin zor olduğunu ifade etti. Ricks, Başkan Obama'nın Irak Savaşı'nın kendisi ve başkanlığındaki hükümet üzerinde ne kadar derin değişiklikler meydana getireceğinin farkında olmadığının altını çizdi.

    "Bence bu savaş, ABD'nin dış politika tarihindeki en büyük hata, bir trajedi. Bush yönetiminin bu hatasını düzeltmek için onyıllarca çaba harcamak zorunda kalacağız."

    Irak Savaşı'nın başlamasından sonra ABD'deki çeşitli çevreler de savaş hakkında düşünüp taşınmaya başladı. Bazı Amerikalı bilim adamları, savaşla ilgili düşünce ve değerlendirmelerin daha çok "savaşın getirdiği kazanç ve kayıp"la sınırlı olduğuna işaret ederek, Irak halkına getirdiği büyük felaketler ve acılara ise yeterince ilgi gösterilmediğini belirtiyor.