Tibet'le ilgili beyaz kitap yayımlandı

    Çin Devlet Konseyi'ne bağlı Basın Ofisi bugün (2 Mart) "Tibet'teki Demokratik Reformun 50 Yılı" başlıklı Beyaz Kitap'ı yayımladı. Çin hükümeti tarafından yayımlanan Tibet'le ilgili 8. Beyaz Kitap'ta, Tibet'teki demokratik reform sayesinde toplumsal gelişme ve insan hakları davasında elde edilen başarılar yansıtıldı. Beyaz Kitap'ta bu başarıların aynı zamanda, insan uygarlığı ve dünya insan hakları tarihinde büyük önem taşıyan ilerlemeler olduğu kaydedildi.

    Beyaz Kitap, önsöz de dahil olmak üzere beş bölümden oluşuyor. Önsözü izleyen bölümlerin başlıkları şöyle: Eski Tibet'te Siyaset ile Dini Birleştiren Feodal Kölelik Toplumu; Bölgedeki Demokratik Reform; Bölgede Geçen 50 Yıl Boyunca Meydana Gelen Tarihi Değişiklikler; ve Özet. Beyaz Kitap'ta, Tibet bölgesinde bundan 50 yıl önce başlatılan demokratik reformun tarihi koşulları ve uygulanma süreci ile reform sayesinde kazanılan başarılar ve bölgede meydana gelen köklü değişiklikler tanıtılıyor.

    1959 yılından önceki Tibet'in Avrupa'daki Orta Çağ döneminden daha karanlık ve geri, siyaset ile dini birleştiren kölelik toplumu olduğuna işaret edilen Beyaz Kitap'ta, 14. Dalay Lama'nın Tibet Budizm'inin Gelu kolunun ve Tibet yerel yönetiminin lideri olarak, feodal köle sahibi sınıfın temsilcisi olduğu belirtiliyor. Beyaz Kitap'a göre, feodal yöneticiler, soylular ve tapınaklardaki üst düzey rahiplerin Tibet nüfusunun yüzde 5'ini oluşturmasına rağmen, bölgedeki bütün üretim malzemeleri ile maddi ve manevi varlıkların sahibiydi; bölge nüfusunun yüzde 95'ini oluşturan köleler ise, üretim araçları ve özgürlükten yoksun olarak vahşi baskı koşulları altında yaşıyordu.

    Tibet hakkında yabancıların yazdığı kitaplara da yer verilen Beyaz Kitap'ta, Tibet halkının demokratik reform uygulamasından önceki gerçek yaşam koşulları gözler önüne seriliyor. Örneğin, New York Üniversitesi'nden Tibet uzmanı Tom Grumfeld, kitabında söyle diyor: "1940 yılından önce Tibet'in doğu bölgesindeki ailelerin yüzde 38'i hiç çay içmemişti, yüzde 51'i hayvansal yağ yememişti, yüzde 75'i ise dana kemikleriyle birlikte haşlanmış otlar ve yulaf veya fasulye unuyla karıştırılan yabani bitkiler yemek zorunda kalıyordu..."

   Demokratik reformdan önce Tibet'in ideal bir Xanadu olduğunu kanıtlayan her hangi kanıt bulunmadığına dikkat çekilen Beyaz Kitap'ta, uzun zaman uygulanan siyaset ile dini birleştiren feodal kölelik sisteminden ötürü, Tibet'in gün geçtikçe çöküşe gittiği ve 20. yüzyılın ortalarına gelince bu sistemin artık sonuna geldiği kaydedildi.

    Beyaz Kitap'ta büyük miktardaki tarihi verilerle Tibet'te demokratik reformun tarihi koşulları ve reformun seyri hakkında ayrıntılı bilgi verildi. Çin merkezi hükümeti ile Tibet yerel yönetimi arasında 1951 yılında "17 Maddelik Anlaşma" adıyla da bilinen ve "Tibet yerel yönetiminin kendiliğinden reform yapmasını" öngören "Tibet'in Barışçı Kurtuluşuyla İlgili Anlaşma" imzaladı. Ancak yurt dışındaki bazı Çin karşıtı güçlerin kışkırtması ve desteğiyle, Tibet'teki yönetici klik reforma karşı çıktı ve "uzun zaman ve ebediyen değişmeme" tutumunda ısrar ederek feodal kölelik sistemini sürdürmeye çalıştı.

    Tibet yerel yönetimi 10 Mart 1959'da "17 Maddelik Anlaşmayı" açıkça ihlal ederek Çin karşıtı yabancı güçlerin desteğiyle kapsamlı bir silahlı isyan başlattı. 2 yıla yakın bir süre devam eden ve Çin karşıtı bazı Batılı ülkelerce desteklenen bu isyan, sonunda Çin merkezi hükümeti ve Tibet halkının ortak çabalarıyla bastırıldı. Aynı yılın 28 Mart günü dönemin başbakanı Zhou Enlai imzasıyla yayımlanan bir Devlet Konseyi talimatıyla, Tibet'te yerel yönetimin feshedilmesiyle birlikte siyaset ile dini birleştiren feodal kölelik sistemi de lağvedildi ve böylece Tibet bölgesindeki bir milyondan fazla köle özgürlüğe kavuşmuş oldu.

    Tibet'te demokratik reformun başlatılmasından sonra Çin merkezi hükümeti bölgede bir dizi reform başlattı. Feodal kölelik sisteminin lağvedilmesinin yanı sıra, toprak reformu uygulanarak, köleler toprak sahibi yapıldı; siyaset ile dinin birbirinden ayrılması sağlanarak dini inanç özgürlüğü uygulandı; bölgede seçime dayalı bir yönetim getirilerek halkın bölgenin efendisi olması sağlandı.

    Beyaz Kitap'ta, Tibet bölgesinde demokratik reform uygulamasına başlanmasından bu yana geçen 50 yıl içinde siyaset, ekonomi, kültür, eğitim ve toplumsal gelişme açılarından büyük gelişmeler elde edildiğinin altı çizildi. Tibet Özerk Bölgesi'nin 1965 yılında kurulmasıyla, milli özerklik sistemi pekiştirildi.

    Çin merkezi hükümeti 1951 ile 2008 yılları arasında bölgedeki alt yapı tesislerinin inşası için toplam 100 milyar yuanlık bütçe ayırdı. Bu sayede Tibet bölgesinin gayri safi yurt içi hasılasında, ülkenin ortalamasından yüksek olan yüzde 12.8 oranında bir büyüme gerçekleştirildi.

    Bunun yanı sıra merkezi hükümetin desteğiyle, Tibet halkının yaşam seviyesi büyük ölçüde yükseldi, iskan, sağlık, eğitim ve kültür alanlarında sağlanan hizmet koşulları iyileşti, ortalama ömür 50 yıl önceye göre bir misli arttı. Tibet bölgesine ait geleneksel kültür korunma altına alınarak, geliştirildi, dini inanç özgürlüğüne de kapsamlı şekilde saygı gösterildi.

    Beyaz Kitap'ın sonunda, Tibet'in şu anda en iyi gelişme döneminde bulunduğuna işaret edildi. Buna rağmen 50 yıldır Dalay Lama kliğinin Tibet'i siyaset ile dini birleştiren feodal kölelik sistemine geri döndürme girişimlerine son vermediği hatırlatılan Beyaz Kitap'ta, Dalay Lama kliğiyle mücadelenin, ilerleme ile gerileme, birlik ile bölünme arasındaki mücadele olduğu vurgulandı. Beyaz kitapta, 14. Dalay Lama'nın yurtseverlik tutumuna dönmesi için merkezi hükümetin kapısını daima açık tuttuğu ve bundan sonra da açık bırakılacağı yinelendi.