ABD ile destek al��veri�i

    27 �ubat 2009

    YEN� ABD y�netiminin T�rkiye'yi yak�ndan ilgilendiren b�lgesel sorunlar �zerindeki stratejisinin ana hatlar� belli olmaya ba�lad�.

    Obama y�netiminin ilk resmi temas ve beyanlar�ndan, T�rkiye'nin konumuna �nem verdi�i ve bu meselelerin �o�u �zerinde Ankara ile beraber �al��mak veya di�er bir deyi�le, T�rkiye'yi de bu stratejiye angaje etmek istedi�i anla��l�yor.

    Bu sorunlardan biri Irak'la ilgili. ABD, �n�m�zdeki haziran ay�ndan itibaren Irak'tan askerlerini geri �ekmeyi ve 2011'e kadar i�gale son vermeyi planl�yor. Bu geri �ekilme s�reci i�in Washington'da yap�lan �al��malarda, "ge�i� yollar�"ndan biri olarak T�rkiye'nin de ad� �zerinde duruluyor. Washington'dan bu y�nde hen�z Ankara'ya resmi bir talep ula�m�� de�il, ama bunun yak�nda g�ndeme getirilece�i a��k...

    Di�er bir konu da Afganistan'la ilgili. Obama y�netimi bu �lkeye ek Amerikan askeri birlikleri g�ndermek niyetinde. Ayr�ca m�ttefik �lkelerin de oradaki askeri varl�klar�n� g��lendirmesini istiyor. Bu konuda da T�rkiye'ye resmi bir talep ula�mad�, ama NATO �er�evesinde bunun sinyalleri gelmeye ba�lad�...

    Bu arada Fransa'n�n NATO askeri kanad�na d�nmek iste�ine ABD b�y�k �nem veriyor. Ancak bu konuda T�rkiye'nin engel ��karmas� olas�l���ndan da kayg� duyuyor. Yani Ankara'n�n daha g��l� bir NATO i�in bu iste�e destek olmas�n� bekliyor.

    Prensipte "evet"...

    T�RK�YE, Obama'n�n bu konularla ilgili stratejisine ne �l��de uymaya haz�r?

    Bu soruyu D�� Ekonomik �li�kiler Kurulu DE�K'in �nceki g�n �stanbul'da d�zenledi�i toplant�da konu�an D��i�leri Bakan� Ali Babacan'a sorduk.

    Bakan, ABD'nin Irak'tan �ekece�i kuvvetlerin T�rkiye yoluyla d�nmesi konusunda bir talepte bulunmas� halinde, Ankara'n�n bunu g�r��meye haz�r oldu�unu s�yledi ve "Bu deste�i vermek isteriz, ancak bunun detaylar�n� g�r��memiz gerek" �eklinde konu�tu.

    Babacan'�n s�yledi�inden �unu anl�yoruz: T�rkiye, Irak'tan �ekilecek Amerikan askerleri i�in bir transit yolu olarak kullan�lmas�na kar�� de�il, ancak bu ge�i�le ilgili olarak, �zerinde mutab�k kal�nmas� gereken hukuki, g�venlik, vs.'ye ili�kin bir�ok konu var. Bunlar�n m�zakere edilmesi gerekecek.

    Ku�kusuz bu konunun siyasi y�n� de �nemli. T�rkiye'nin b�yle bir talebi reddetmesinin Washington'da hi� de iyi kar��lanmayaca�� a��k. Buna kar��l�k, T�rkiye'nin sergileyece�i i�birli�i, Obama y�netiminden �rne�in Ermeni soyk�r�m iddialar�na kar�� ��kmas�yla ilgili beklentileri konusunda elini g��lendirecektir.

    Bir nevi "hay�r"

    DI���LER� Bakan�, sorumuzun Afganistan'la ilgili b�l�m�n� yan�tlarken, T�rkiye'nin bu �lkenin yeniden yap�lanmas�nda (e�itimden sa�l��a kadar) yapt��� katk�lar� hat�rlatt� ve Afganistan sorununun sadece "g�venlik" de�il, ayn� zamanda "insani" boyutunun da bulundu�unu belirtti. Babacan daha hassas bir konu olan "ek askeri birlik" g�nderme olas�l���na hi� de�inmedi...

    Asl�nda T�rkiye'nin muharip birlik g�ndermek istemedi�i biliniyor. Resmi politika halen de budur. Ancak �n�m�zdeki haftalarda (bu arada nisandaki NATO zirvesinde) bu y�nde bask�lar artabilir.

    NATO konusunda da Bakan, Fransa'n�n askeri kanada d�nmesi i�inin hen�z somutla�mad���n�, bunun bir "al-ver" anlay���yla konu�ulmas� gerekti�ini belirterek ge�i�tirdi...

    �zetlersek, Babacan'�n s�zleri, T�rkiye'nin ABD ile (ve genelde m�ttefikleriyle) i�birli�i ve ortakl��� s�rd�rmek istedi�ini, ancak kendi hassasiyet ve beklentilerini de ortaya koymaktan �ekinmeyece�ini g�steriyor.