50 yılda atılan dev adımlar

    Bu duyduğunuz ses, Çin'in başkenti Beijing'de birkaç gün önce açılan bir sergiyi gezen ziyaretçilere bilgi veren rehberin sesi. Geleneksel Tibet yeni yılının yaklaştığı bugünlerde, kutlamalara ayrı bir heyecan katan önemli bir yıldönümünde açılan sergi, "Tibet'te Demokratik reformların 50. Yıldönümü" başlığını taşıyor. 24 Şubat günü başlayan ve bir buçuk ay açık kalacak olan sergide 500'ü aşkın fotoğraf ve tarihi kayıt ile hareketli görüntüler eşliğinde, 50 yıl boyunca Tibet'te meydana gelen köklü değişiklikler gözler önüne seriliyor. Böylece sergiyi gezenlere, dünü ve bugünü ile Tibet gerçeğini öğrenebilmeleri için önemli bir fırsat sunuluyor.

    Sergiyi gerek rehberler eşliğinde gerekse kendi başına gezenlerin izledikleri çarpıcı görüntülerden derin bir şekilde etkilendikleri yüzlerinden anlaşılıyor. Gerçekten de, 50 yıl önce uygulamaya konan demokratik reformlar öncesinde Çin'in bu bölgesindeki yaşamı yansıtan görüntülerin ve belgelerin insanı etkilememesi mümkün değil. Fotoğraflardan yansıyan gerçekleri uzun uzun betimlemek güç.

    1951 yılında Çin Merkezi hükümeti ile Tibet'teki yerel yönetim arasında, bölgenin barışçı olarak kurtuluşa kavuşmasını öngören 17 maddelik bir anlaşma imzalandı. Böylece bölge emperyalist baskı mekanizmalarının etkisinden kurtulmuş oldu. Ancak ayrıcalıklarından bir türlü vazgeçmek istemeyen eski iktidar sahiplerinden bir bölümü, 17 maddelik anlaşmaya aykırı olarak kölelik rejimini koruyabilecekleri hayaliyle, 1959 yılında silahlı bir ayaklanma başlattı. Emperyalist güçlerin desteğiyle Çin'in toprak bütünlüğünüğü parçalama amacı güden bu bölücü kalkışma Çin merkezi hükümetinin aldığı kararlı önlemler sayesinde bastırıldı. Bunun ardından, Tibet'teki toplumsal koşulların değiştirilmesi için zorunlu olan demokratik reformlar uygulamaya kondu.

    Demokratik reformların uygulanmasından önce korkunç sefalet koşullarında yaşayan milyonlarca Tibetli bugün bölgenin tarih boyunca gördüğü en müreffeh dönemde yaşıyor. Çin karşıtı yabancı güçlerle birlikte hareket eden Dalay Lama kliğinin bölücü kışkırtmaları Tibet halkından karşılık görmüyor. Bölge merkezi Lasa'da geçen yıl Mart ayında kışkırttıkları şiddet olaylarından sonra maskesi iyice düşen bu kliğin dinsel inançları siyasallaştırmaktan kaçınmayarak yaptığı geleneksel Tibet yeni yılını kutlamama çağrılarına kulaklarını tıkayan Tibetliler, bölge yönetimi ve merkezi yönetim önderliğinde yeni ve müreffeh bir gelecek kurmak için canla başla çalışıyor.

    Merkezi yönetim ve Çin Komünist Partisi'nin önderliği altında sağlanan atılım niteliğideki dönüşümler sergiye de yansıyor. 50 yıl öncesine ait fotoğraflarda insanlık dışı koşullarda yaşayıp korku dolu gözlerle baktıkları görülen insanların, bugün memleketlerinin efendisi oldukları bir ortamda geleceğe güvenle baktıkları dikkat çekiyor.

    Tibet'te meydana gelen bu değişikliklerin sergiyi gezenler üzerinde derin bir izlenim bırakmaması imkansız. Sergiyle ilgili izlenimlerini sorduğumuz ziyaretçilerden biri, Çin Yazarlar Birliği üyesi Chen Xinzeng idi. Yazar Chen sergiyle ilgili izlenimlerini Çin Uluslararası Radyosu (CRI) mikrofonuna şöyle anlattı:

    "Ben Tibet'e hiç gitmedim. Bu sergi sayesinde Tibet hakkında daha fazla bilgi edinmiş oldum. Tibetli vatandaşların hem kölelik zamanındaki fakir ve zor yaşamlarını, hem bugünkü mutlu yaşamlarını öğrendim. 50 yıllık demokratik reform sayesinde, özellikle Qianghai-Tibet demiryolunun hizmete girmesinden bu yana, Tibet'te meydana gelen büyük değişiklikler bende derin izlenimler bıraktı."

    Sergiden etkilenenler arasında sadece bölgeye hiç gitmemiş ve bölge hakkında fazla bilgisi olmayan ziyaretçiler bulunmuyor. Bölgeyle ilgili ayrıntılı bilgi sahibi olan ziyaretçiler de çok şeyler öğrendiğini söylüyor. Sergide, Milliyetler Üniversitesi öğrencisi olan 24 yaşında bir kıza rastladık. Zhang Xiaoxu adlı öğrenci, öğrenimi dolayısıyla Tibet ile ilgili bilgi sahibi olduğunu belirtiyor, ancak yine de sergiden etkilendiğini söylemeden edemiyor:

    "Tibet'teki etnik gruplar ve kültür hakkında bilgim var. Sergiyi gezdikten sonra demokratik reformların uygulanmasından bu yana geçen 50 yılda Tibet'te meydana gelen büyük değişikliklerden etkilendim. Yabancıların, basın ve müze aracılığıyla Tibet'i daha iyi öğrenmesini isterim."

    Aynı çağrıyı sergi ziyaretçilerinden 88 yaşındaki Zhao Qixun da yaptı. Ülkede meydana gelen büyük değişiliklerin canlı tanığı olan Zhao, radyomuza şunları söyledi:

    "Çin yönetimi, 'Her şeyden önce insan' ilkesini izliyor, Tibet'in gelişmesine, Tibetlilerin yaşamına büyük önem veriyor. Yabancı gazeteciler bunu bilmeden doğru haber yapamaz. Çin ve yabancı ülkeler arasındaki ilişki ve temaslar gün geçtikçe yoğunlaşıyor. Daha fazla yabancının Çin'e gelip Çin'in gerçeğini görebilmesini isterim."

    Tibet gerçeğinin nesnellik ölçütüne uygun olarak anlaşılabilmesi için yapılan bu çağrılar dolayısıyla, sergiyi gezenler arasında yabancılar bulunup bulunmadığına da dikkat ettik.

    Sergi ziyaretini tamamladıktan sonra çıkarken izlenimlerini sorduğumuz Afganistanlı bir yabancı, serginin kendisini çok etkilediğini belirterek şunları söyledi:

    "Sergiyi ziyaret ederken, demokratik devrimden sonra meydana gelen değişiklikleri gördüm. Büyük değişiklikler var. Tibetlilerin yaşamında büyük değişiklikler meydana gelmiş. Şimdiki yaşamları, benim daha önce duyduklarımdan çok daha iyi."

    Bu serginin ve Tibet'teki demokratik reformun 50. yıldönümü dolayısıyla yapılacak diğer etkinliklerin Tibet gerçeğinin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunması umulur.