ABD-Japonya ittifakı

    ABD'yi ziyaret eden Japonya Başbakanı Taro Aso, dün (24 Şubat) Washington'da ABD Başkanı Barack Obama'yla görüşerek, yeni başkanın Beyaz Saray'da görüştüğü ilk yabancı lider oldu. Taro Aso'nun ziyaretinin tarihi, ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'un bir hafta önce Japonya'ya yaptığı gezi sırasında kararlaştırılmıştı. Gözlemciler, Obama'nın göreve başlamasından kısa bir süre sonra iki ülke arasında üst düzey temaslar yapılmasının, aralarındaki ittifak ilişkisini güçlendirme arzusunu yansıttığını belirtiyor.

    Washington'a 23 Şubat günü gelen Taro Aso'nun ziyaret gündemindeki en önemli madde Obama'yla görüşme oldu. Obama görüşmeden önce yaptığı konuşmada, ABD-Japonya ittifakının "son derece önemli" olduğunu ifade etti. Obama bir saat süren görüşmede, Beyaz Saraya ilk olarak Japonya Başbakanını davet etmesinin, ABD'nin Japonya'yla olan ittifak ilişkisine verdiği önemi gösterdiğini belirtti. Obama, ABD'nin Doğu Asya'ya ilişkin güvenlik politikasında ve dünyayla ekonomik ilişkilerinde Japonya'nın "temel taşı" niteliğinde olduğuna işaret etti. Taro Aso ise, dünyanın en büyük iki ekonomisi olan Japonya ile ABD'nin dünyadaki ekonomik gerilemeyle mücadelenin sonuç alıcı olması açısından belirleyici öneme sahip olduğuna dikkat çekerek iki ülkenin elele verip işbirliği yapması önerisinde bulundu. Obama ve Taro Aso, ekonomi konusu dışında, küresel iklim değişikliği, Afganistan ve Irak Savaşları ile Kore Yarımadasındaki nükleer sorun gibi her iki tarafı da ilgilendiren sorunlar üzerine fikir alışverişinde bulundu. Obama, Japonya'nın bu alanlarda ABD'nin iyi işbirliği ortağı olduğunu dile getirdi.

    Gözlemciler, Taro Aso'nun ziyaretinin ABD ve Japonya için büyük önem taşıdığını belirtiyor. ABD basını, ABD'nin bu ziyaretle Japonya'ya ve tüm dünyaya, ABD'nin en önemli işbirliği ortağının hala Japonya olduğu sinyalini vermek istediğini savunuyor. Japonya'da 50 bin ABD askeri bulunuyor. Japonya, Obama yönetiminin, Doğu Asya'daki en büyük müttefikinin Japonya olduğu taahhüdünde bulunmasını istemişti. Son yıllarda bazı Japonlar, ABD'nin diplomatik, ekonomik ve askeri alanlarda Çin'le günden güne derinleşen işbirliği ilişkileri geliştirmesinden endişe duyuyor. ABD Dışişleri Bakanı Clinton geçen yılki genel seçimlerde yaptığı, "ABD-Çin ilişkilerinin 21. yüzyılın en önemli ikili ilişkisi olduğu" yolundaki konuşması, Japonya'nın endişesini daha da arttırdı.

    ABD Barış Enstitüsü araştırmacılarından John Park, Japonya'nın, ABD stratejilerinde sahip olduğu konum açısından çok hassas olduğunu savunuyor. Japon gözlemciler, ABD-Japonya ittifak ilişkilerinden dolayı, Japonya'nın giderek kendi gücüyle düşünme ve hareket etme kabiliyetini yitirdiğini ve kendi değerini ABD'nin tutumuna bakarak ölçme aşamasına girdiğini belirtiyor. ABD Dışişleri Bakanı Clinton, Japonya'nın endişesini gidermek amacıyla, göreve başladıktan sonraki ilk dış ziyaretinin birinci durağı olarak Japonya'yı seçti. Obama'nın Taro Aso'yla yaptığı görüşme Japonya'yı daha da teskin etti.

    Kamuoyunda, ABD'nin Taro Aso'yu davet etmesinin Japonya'nın endişesini gidermeyi amaçlamasının yanı sıra, Taro Aso'nun siyasi hayatı için de bir "uyarıcı ilaç" olabileceği görüşü hakim. Japonya'daki araştırmalar, Taro Aso'nun göreve geldikten sonraki 6 ayda destek oranının yüzde 11'e inerek, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra kaydedilen en düşük destek oranları arasına girdiğini gösteriyor. Ekonomik veriler, Japonya ekonomisinin büyük darbe aldığını ve ekonomiyi canlandırma planının hazırlanmasında da büyük sıkıntılar çekildiğini gösteriyor. Taro Aso'nun dostu olan Maliye Bakanı Şoiçiro Nakagawa'nın skandal nedeniyle istifa etmesi de, Japonya halkının hükümete duyduğu güvensizliği arttırdı. Japonya'daki son kamuoyu araştırması, Japon halkının yüzde 70'inin Taro Aso kabinesinden memnun olmadığını ortaya koyarken, kamuoyundan ve siyaset çevrelerinden başbakanın bir an önce istifasını isteyen sesler yükseliyor. ABD'nin Wall Street Journal gazetesinde yer alan bir makalede, yurtiçinde sıkıntılarla karşı karşıya olan Taro Aso'nun diplomatik yollarla kendi siyasi geleceğini kurtarmaya çalıştığı ifade edildi. Washington merkezli bir düşünce kuruluşu olan ABD Barış Enstitüsü'ne mensup Japonya uzmanı Michael Auslin, bu zaman zarfında ABD'den gelen davetin Japonya'daki siyaset çevrelerine, Obama hükümetinin Japonya'da güçlü bir liderin ortaya çıkmasını beklemek yerine, mevcut liderle işbirliği yapmayı seçtiği sinyalini verdiğini dile getirdi. ABD Dışişleri Bakanı Clinton, bir hafta önce Japonya'ya yaptığı ziyaret sırasında da benzer bir dileği ifade etmişti. Dolayısıyla, ABD ziyareti, taşıdığı diplomatik önemin dışında, Taro Aso'nun yurtiçine ve yurtdışına kendi değerini ve kabiliyetini göstermesi için de iyi bir fırsat oldu.