Beijing'de maddi olmayan kültür mirasları sergisi

      Çin'deki maddi olmayan kültür miraslarından oluşan Geleneksel El Sanatları Sergisi, Beijing'de düzenleniyor. 2000'den fazla eşyanın yeraldığı ve 1000'den fazla sanatçının katıldığı sergide Çin'e özgü el sanatları sergilendi. Sergi sayısız ziyaretçi çekerken, geleneksel el sanatlarının modern çağa nasıl aktarılacağı da üzerinde çok konuşulan bir konu haline geldi.

      9 Şubat günü başlayan sergi 2 hafta sürdü, sergide devlet ve eyalet düzeyindeki maddi olmayan kültür mirasları listelerine alınan 133 geleneksel el sanatı gösterildi.

     60 yaşındaki Kong Lingxiu, sergide geleneksel ayakkabı tabanı yapımını görünce eski günleri hatırladı. 

     "Biz çocukken el sanatları dersi vardı. Ayakkabı fabrikasına gidip, ayakkabı yapımını öğrenirdik, eğri iğne ve tığ kullandık. Şimdi bunu görünce eski manzarayı hatırladım. Bunlar bana hiç yabancı değil. Ama bu sergi olmasaydı bir daha görmeyecektim."

     Kong'un kızı ise elle ayakkabı yapmanın çok eski bir şey olduğunu sanıyor. Oysa 30 yıl önce Çin'de şehirde olsun köyde olsun ayakkabıları, kadınlar iğne ve iplikle dikerek yapardı. Ayakkabı tabanı dikme ve ayakkabı astarına nakış işleme, bin yılı aşkın bir süredir her Çinli kadının becermesi gereken bir sanattı, ancak artık bu beceri şehirlerde kalmadı, sadece köylerde ve azınlık etnik gruplarında bulunuyor.

     50 yaşındaki Cui Xiuqing, teneke eşya yapan yaşlı bir el sanatçısı gördü. Evinde tenekeden yapılmış bir içki takımı ve sigara kutusu olan Cui, babasının onlarca yılldır bu eşyaları kullandığını, bu nedenle çok sayıda insanın satın almayı teklif etmesine rağmen, babasının kabul etmediğini söyledi. Cui şöyle konuştu.

       "Dün radyodan sergiyi öğrendim ve bugün buraya geldim. Özellikle Çin'in eski zamanlarına ait geleneksel şeyleri bir görmek istedim, gezdikten sonra çok beğendim. Bakın bu eşya çok hoş."

       80 yaşındaki tenekeci Yin Yegeng, Çin'in doğusundaki Zhejiang eyaletinden gelmiş. 13 yaşında amcasından teneke aletler yapmayı öğrenen Yin, şimdi üzerinde hayvan figürlerinin bulunduğu teneke çay kutusu, şamdan ve içki kutusu gibi eşyalar yapmakta usta. Eyaletin tenekecisi olarak ilan edilen Yin, bu yaşında bile günde 10 küsur saat çalışıyor.

      "Teneke eşya yapmaktan gurur duyuyorum, her çeşit teneke eşyayı yapabiliyorum. Her gün on saatten fazla çalışıyorum, sabah 4-5 gibi kalkıyorum, 6 saat uyuyorum. En çok şamdan, çay kutusu ve vazo gibi eşyalar yapıyorum. Memleketimizde her kızın çeyizi içinde mutlaka bir teneke takım bulunur."

      Geleneksel sanatlar, bugünlere aktarıcılar sayesinde geldi. Sergiyi gezen yaşlılar geleneksel el sanatlarını görünce eski günleri hatırlıyor, gençler ise bunları değişik ve ilginç buluyor. Ancak tüm ziyaretçiler, bu geleneksel el sanatlarını korumanın Çin milletine ait bir kültürel serveti korumak anlamına geldiğini belirtti. 19 yaşındaki Wang Zhuo, muhabirimize şöyle konuştu. 

       "Bu halk el sanatları çok ince, yapımı çok zor görünüyor, zaman da alıyor. Bu, yaşlı el sanatçıları için hiç kolay olmamalı. Çin'in maddi olmayan kültür miraslarının korunması gerektiğini görüşündeyim."

      Dünyanın diğer ülkeleri gibi, modernleşme, küreselleşme ve sanayi medeniyetinin etkisi altında Çin de geleneksel el sanatlarını aktarma sorunuyla karşı karşıya: Yaşlı aktarıcılar azalırken geleneksel el sanatlarına merak duyan gençlerin sayısı çok az. İşte sözkonusu sergi bu koşullarda düzenlendi; amacı, halkın geleneksel el sanatlarına ilgisini ve anlayışını artırmak. Sergi sırasında forumlar düzenlenerek, maddi olmayan kültür miraslarının korunması ve değerlendirilmesi konusu tartışıldı.

       Devlet Maddi Olmayan Kültür Miraslarını Koruma Uzmanlar Komitesi Başkan Yardımcısı Wu Bing'an, el yapımı ürünlerin kabulünün bir eğilim olduğunu ve Çin'in geleneksel el sanatlarının korunması için de bu yolun izlenmesi gerektiğini belirtti.

       "Şimdi aktarcı sıkıntısı çekiliyor. Şu anda prim politikası uygulanıyor. Bir aktarıcının çırağı varsa, ona da çırağına da para yardımı sağlanıyor. Böylece gençler de öğrenmeye ilgi duyuyor. Bazı bölgelerde el sanatı ilk ve orta okullardaki dersler arasına kondu."

       Çin'in çeşitli yörelerindeki yönetimler de aktif önlemler alarak, geleneksel e sanatlarının korunması ve geliştirilmesi için destek sağladı.

        Bugün maddi olmayan kültür miraslarının korunması ve aktarılması konusunda bir fikir birliği sağlandı: Binlerce yıllardır devam eden kültürün yerine hızla gelişen sanayi medeniyeti geçmemeli, halk geleneklerini aktaran, aynı zamanda sürekli olarak yenilik yaratan bir sosyal ortam oluşturulmalı.