Çağın yeni temposuyla eski Zhuo dansı

    Çin'in güneybatısındaki Tibet yaylasında yaşayan Tibetliler hem şarkı söylemeye, hem de dans etmeye yatkın insanlardır. Günümüzde Tibet'te halen canlılığını koruyan birçok gösteri, nesillerce aktarılan eski sanattan kaynaklanıyor ve bunlar arasında Zhuo dansı da yer alıyor.

    Zhuo dansı Tibetçe'de "bel davulu dansı" olarak adlandırılıyor. "Zhuo" uğur demek, Zhuo dansı da genellikle önemli kutlama etkinliklerinin başında ya da sonunda yapılıyor.

    Tibet Özerk Bölgesi'ne bağlı Kongar ilçesinin Trengo nahiyesi, "Zhuo dansı"nın beşiği olarak kabul ediliyor. Bölgede yaşayan yediden yetmişe herkes davul sesini duyunca hemen Zhuo dansı yapar. 80 yaşındaki Tashi Dundrub, tanınmış bir Zhuo dansı sanatçısı ve aynı zamanda Trengo nahiyesindeki en yaşlı Zhuo dansı aktarıcısı. Günümüzde gösteri grubundaki delikanlılar harman alanında toplanıp Zhuo dansı provası yaparken, Tashi Dundrub, onları dikkatle izliyor ve zaman zaman yüksek sesle yanlışlarını düzeltiyor. Tashi Dundrub'un gözünde Zhuo dansı son derece kutsal ve bu dansı ataları tarafından kendilerine bırakılan değerli bir ruhsal miras olarak görüyor.

    1959 yılında Tibet'te demokratik reform uygulanmasından ve özellikle 1970'li yıllardan sonra, Çin hükümetinin milli kültürlerin korunmasına ve geliştirilmesine büyük önem vermesinden dolayı, eski ve gizemli Zhuo dansı, yeniden çekiciliğini göstermeye başladı.

    1983 yılında Tibet Özerk Bölgesi hükümeti, kaybolmak üzere olan halk sanatlarını korumak için bölgenin çeşitli yerlerinde sanat toplulukları oluşturdu. Günümüzde Zhuo dansının devlet düzeyindeki aktarıcısı olan Penba Tsering, nahiyede Zhuo dansı grubu kurulacağını duyunca Tashi Dundrub'dan Zhuo dansını öğrenmeye başladı ve 12 kişiden oluşan Zhuo dansı gösteri ekibine katıldı. Penba Tsering, bununla ilgili olarak şunları söyledi:

    "Zhuo dansı, saç atma, davul temposu ve dans hareketlerinin değişmesiyle on kadar bölümden oluşuyor ve tam bir gösteri, yaklaşık 7 saat sürüyor. Danstan sonra insan çok yoruluyor. İlk başta sıkıcı buluyordum, ancak öğrendikçe dansı daha derin anlamaya ve sevmeye başladım . Şimdi, prova ya da gösterin olduğunda hiç birini kaçırmadan katılıyorum."

    Penba Tsering'le birlikte Zhuo dansı öğrenen Tasang Norbu, şimdi de Zhuo dansını öğreten bir hoca oldu. Tasang Norbu, dans tekniklerini öğrencilerine öğretmenin yanı sıra, kendi çocuğunu da işini devretmek için gösteri ekibine yolladı. Zhuo dansı, Tasang Norbu ve yerli köylülere eşi görülmemiş mutluluk verdi. Tasang Norbu, şöyle konuştu:

    "Tibet Özerk Bölgesi hükümeti, düzenlenen çeşitli etkinliklere sık sık bizi davet ediyor ve gösteriden sonra bizleri gezdiriyor. Bizdeki bazı yaşlılar başka yerlerdeki tapınaklara hiç gitmemişler, ancak biz hepsine gittik. Görüş açımız daha da genişledi ve bundan gurur duyuyoruz."

    Zhuo dansı, 1996 yılında Çin Devlet Konseyi tarafından ilk grup devlet düzeyindeki Maddi Olmayan Kültürel Miraslar Listesi'ne alındı. Gongar İlçesi Kültür Müdürü Qamba, şunları kaydetti:

    "Devlet düzeyindeki Maddi Olmayan Kültürel Miraslar Listesi'ne alındıktan sonra merkezi hükümet, Zhuo dansını korumaya ayrılan bütçeyi arttırdı. Gösteri ekibi 12 kişiden 160 kişiye çıktı."

    Tibet'te demokratik reform uygulanmasından önce Zhuo dansı yalnızca tapınaklar ya da Tibet yerel hükümeti tarafından düzenlenen büyük kutlama etkinliklerinde gösterilebiliyordu. Ancak günümüzde ise insan istediği zaman Zhuo dansını yapabiliyor.