İsrail'de kabineyi kim kuracak?

    İsrail Merkezi Seçim Komitesi dün (18 Şubat) akşam Devlet Başkanı Şimon Peres'e meclis seçimlerinin resmi sonuçlarını sundu. Bunun üzerine Peres, meclise giren belli başlı siyasi partilerle kabine oluşturma adayları konusunu ele aldı. Gözlemciler, İsrail'in siyasi arenasında orta ve sol cephe ile sağ kanat arasında kabineyi oluşturma mücadelesinin kızışacağını düşünüyor.

    İsrail meclisinde toplam 120 sandalye bulunuyor. Dışişleri Bakanı Tzipi Livni liderliğindeki Kadima Partisi 28 sandalye alarak, Netanyahu liderliğindeki Likud Grubu'ndan yalnızca bir sandalye fazla kazandı. Bunları, 15 sandalyeyle İsrail Evimiz Partisi, 13 sandalyeyle İşçi Partisi, 11 sandalyeyle Şas Partisi izliyor.

    Prosedüre göre, Peres mecliste sandalye kazanan 12 partinin liderleriyle ayrı ayrı görüşerek, kabineyi oluşturacak aday konusundaki görüş ve önerilerini aldıktan sonra, kimi görevlendireceğine karar verecek. İsrail Devlet Başkanlığı sözcüsü, bu görüşmelerin yarın (20 Şubat) sabaha kadar süreceğini açıkladı. Görüşmelerden sonra Peres, topladığı öneriler doğrultusunda ya Kadim Partisi'nden Livni'yi, ya da Likud Grubu Başkanı Netanyahu'yu kabine oluşturmakla görevlendirecek. Görevi üstlenecek kişinin, en fazla 42 gün içinde kabineyi oluşturması gerekiyor. Eğer bu kişi kabineyi kuramazsa, Peres bu görevi bir başkasına verecek; bu kişinin de 28 gün içinde kabineyi kurması gerekiyor. Eğer her iki kişi de başarısız olursa, İsrail'de yeniden genel seçim yapılacak.

    Peres'in en erken yarın öğleden sonra karar vermesi bekleniyor. Ancak gözlemciler, bunun iyimser bir olasılık olduğunu, çünkü bunun için partiler tarafından önerilecek adayların aynı ya da yakın olması gerektiğini, aksi takdirde kabinenin kurulmasının karmaşık ve uzun bir süreç alacağını savunuyor.

    Şu anki duruma bakıldığında Livni ve Netanyahu arasında kabine oluşturma yetkisini elde etmek için zorlu bir mücadele geçecek gibi gözüküyor. Bu, Peres için de zor bir seçim olacak. Çünkü Kadima ve Likud arasında yalnızca bir sandalye fark bulunuyor; Peres'in, meclisin en büyük partisi ve en büyük cephe arasında denge sağlaması gerekiyor.

    Son gelişmelere bakıldığında Likud'un ağırlığının daha fazla olduğu söylenebilir. Bunun üç nedeni var: Her şeyden önce Gazze Savaşı'nın ardından halk iradesi sağa doğru yöneldi. İkincisi ise, son seçimlerde başında Likud'un bulunduğu sağ cephe kabine oluşturma üstünlüğünü elde etti. Üçüncüsü de, İsrail tarihinde devlet başkanı tarafından kabine oluşturmakla görevlendirilen adaylardan yalnızca Kadima Partisi Başkanı Livni başarılı olamamıştı. Bu nedenle kabine oluşturma yetkisini elde edecek parti, mecliste en çok sandalye kazanan Kadima Partisi olmayabilir.

    Ancak yine de sonuçların tahmin edilmesi bu kadar kolay olmayabilir. Her ne kadar seçimden önce birçok insan Likud'un sorunsuz şekilde mecliste çoğunluğu sağlayacağını düşünmüş olsa da, Kadim Partisi bir sürpriz yaparak Likud'dan bir sandalye fazla kazandı. Bu nedenle gelecekte başka olasılıklar da söz konusu olabilir.

    Bundan önce Peres'in Kadima ve Likud'dan koalisyon hükümeti oluşturmalarını isteyeceği tahmin edilmişti. Ancak Peres, İsrail halkının iradesine saygı göstererek, kabineyi oluşturacak aday konusunda kişisel görüşünde ısrar etmeyeceğini, mecliste sandalye kazanan bütün partilerin görüşlerini aldıktan sonra karar vereceğini söyledi. Bundan dolayı seçim sonuçlarının 18 Şubat'ta açıklanmasından sonra, basında yer alan haberlerde "gerçek galip henüz belli değil" değerlendirmesi yapıldı.