Rusya'nın NATO nezdindeki daimi temsilcisi Dmitri Rogozin, dün (10 Şubat) Brüksel'de yaptığı konuşmada, Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'teki Manas Havaalanı'nda bulunan Amerikan askeri üssünün geleceğinin Kırgızistan ile ABD arasındaki bir mesele olduğuna işaret ederek konunun Rusya'yı ilgilendirmediğini söyledi. Ancak gözlemciler, Manas Üssü'nün kapatılması sürecinde kritik rol oynayan ülkenin Rusya olduğunu savunarak, bu üssün kapatılmasının Rusya'nın Orta Asya bölgesinde ABD'yle sürdürdüğü güç mücadelesinde geçici bir zafer kazandığını gösterdiği görüşünü ifade etti. Ancak ABD'nin Orta Asya'daki başka ülkelerle askeri işbirliği arayışlarını sürdürdüğüne de dikkat çeken gözlemciler, Orta Asya bölgesinin Rusya-ABD güç mücadelesine sahne olmaya devam ettiğinin altını çizdi.
Kırgızistan Devlet Başkanı Kurmanbek Bakiyev, Rusya ziyareti sırasında 3 Şubat günü yaptığı açıklamada, Manas'daki Amerikan hava üssünü kapatmaya karar verdiklerini duyurdu. Bunun ardından 9 Şubat günü toplanan Kırgızistan Parlamentosu Milli Savunma Komisyonu, hükümetin kararına destek verdi. Bu gelişmeler karşısında Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, Orta Asya bölgesindeki güvenliği koruma yükümlülüğü altında bulunan Rusya ve Kırgızistan'ın bu yükümlülüklerini yerine getirmek için ortak çaba harcayacaklarını, aynı zamanda bölgede sürdürülen terörle mücadele operasyonlarına eşgüdüm ve destek sağlayarak ABD liderliğindeki Terörle Mücadele İttifakı'yla işbirliği yapmaya hazır olduklarını belirtti.
Rusya'nın söz konusu açıklaması, kamuoyunda Rusya'nın Orta Asya'daki rolünü küçümsememesi için ABD'ye yapılan bir uyarı olarak yorumlandı. Bölgede işbirliğine açık olup olmamalarının, ABD'deki yeni yönetimin NATO'nun doğuya yayılma sürecine ara verme ve Polonya ile Çek Cumhuriyeti'nde füze savunma sistemi yerleştirme planından vazgeçme gibi konularda politika değişikliğine gidip gitmemesine bağlı olduğu yönünde mesaj veren Rusya, Manas Üssü karşılığında Güney Osetya ve Abhazya'da askeri gözlem merkezleri kurma planını Batılı ülkelere kabul ettirmek de istiyor.
Gözlemciler, Manas Üssü sorununun Rusya ile ABD arasında Orta Asya'yı yönlendirmek için yeni güç mücadelesinin bir yansıması olduğunu savunuyor. 2001'de başlayan Afganistan savaşından bu yana ABD'nin Kırgızistan üzerindeki etkisini artırma çabası, Rusya'yı rahatsız etti. ABD'deki yeni yönetimin Afganistan'a ağırlık vermesi, Rusya'nın Orta Asya'daki çıkarlarını tehdit edecek. Manas Üssü'nün kapatılmasıyla Rusya, ABD'ye karşı yeni bir koz elde etmiş oldu.
Kırgızistan hükümetinin kararının, ABD'nin yeni Başkanı Barack Obama'yı zor duruma düşürdüğü açık. Obama, Afganistan sorununu çözmeyi Orta Asya stratejisinin ilk adımı olarak görüyor. Afganistan sorununun çözümü ise, Orta Asya ülkelerinin desteği olmadan mümkün olamayacaktır. Manas Üssü'nün kapatılması, Amerikan askeri birliklerinin Afganistan'daki askeri operasyonlarını büyük ölçüde zorlaştıracak olmasına rağmen ABD, Orta Asya'daki nüfuzu artırma girişimini durdurmayacaktır. New York Times'in 6 Şubat tarihli haberinde, Barack Obama yönetiminin Manas Üssü'ne alternatif arayacağı, Pentagon'un da Orta Asya'dan Basra Körfezi'ne uzanan bölgede yeni üs arama girişimlerine başladığı belirtildi. ABD yönetiminin seçeneklerinden birinin Özbekistan, diğerinin ise Birleşik Arap Emirlikleri olduğu ileri sürüldü.
Bunun yanı sıra ABD, Kazakistan ve Tacikistan'la temaslarını da yoğunlaştırdı. Kazakistan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Erzan Aşikbayev önceki gün Astana'da düzenlenen basın toplantısında, ABD'nin Kazakistan topraklarından Afganistan'a lojistik malzemele göndermesine izin verdiklerini açıklarken, gönderilecek malzemelerin yalnızca sivil amaçlı olacağının altını çizdi. Tacikistan Devlet Başkanı İmamali Rahman'ın kısa süre önce ABD Merkez Komutanı David Petraeus'la yaptığı görüşmede, Afganistan'a askeri olmayan malzemeler ile insani yardımların ulaştırılması için kara koridoru açmayı kabul ettiği de bildirildi. Bunun ABD'yle Tacikistan arasında askeri işbirliği yapılması yönünde atılan bir ilk adım olduğunu savunan gözlemciler, ABD'nin bu ülkede askeri üs kurma olasılığı üzerinde durarak, ABD'nin Kazakistan ve Tacikistan'la askeri işbirliğini yoğunlaştırmasının Orta Asya'daki etkisinin artırılması için büyük önem taşıdığına işaret etti.
Rusya ile ABD arasında Manas Üssü konusundaki güç mücadelesi henüz sona ermedi ve üssün kaderi hakkındaki nihai karar da henüz verilmedi. Kırgızistan üzerindeki baskılarını sürdüren ABD'nin üssün kirasını büyük ölçüde artırma da dahil olmak üzere çeşitli seçenekleri değerlendirdiği ileri sürüldü. Gelişmeler, Rusya ile ABD arasında Orta Asya bölgesinde sahnelenen güç mücadelesinin bundan sonra da süreceğini gösterdi.
Yorumunuzu Gönderin
Rusya'nın NATO nezdindeki daimi temsilcisi Dmitri Rogozin, dün (10 Şubat) Brüksel'de yaptığı konuşmada, Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'teki Manas Havaalanı'nda bulunan Amerikan askeri üssünün geleceğinin Kırgızistan ile ABD arasındaki bir mesele olduğuna işaret ederek konunun Rusya'yı ilgilendirmediğini söyledi. Ancak gözlemciler, Manas Üssü'nün kapatılması sürecinde kritik rol oynayan ülkenin Rusya olduğunu savunarak, bu üssün kapatılmasının Rusya'nın Orta Asya bölgesinde ABD'yle sürdürdüğü güç mücadelesinde geçici bir zafer kazandığını gösterdiği görüşünü ifade etti. Ancak ABD'nin Orta Asya'daki başka ülkelerle askeri işbirliği arayışlarını sürdürdüğüne de dikkat çeken gözlemciler, Orta Asya bölgesinin Rusya-ABD güç mücadelesine sahne olmaya devam ettiğinin altını çizdi.
