Finans krizinin reel ekonomiler üzerindeki etkisinin ciddileşmesiyle, büyük miktarlı ekonomiyi canlandırma planlarının hayata geçirilmesi, AB'nin ilk görevi oldu. Ancak gerileme sürecine giren AB ekonomisinin yeniden canlanması pek kolay olacak gibi gözükmüyor.
AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso ile AB dönem başkanlığını yürüten Çek Cumhuriyeti Başbakanı Mirek Topolanek arasında dün (9 Şubat) yapılan telefon görüşmesinde, bu ayın sonundan önce AB bünyesinde bir gayri resmi zirve toplantısı düzenlenmesi kararlaştırıldı. Bu toplantıda, üye ülkelerin AB'nin ekonomiyi canlandırma planı çerçevesinde aldığı piyasayı kurtarma önlemlerinin etkisi değerlendirilerek ve bu önlemler arasında eşgüdüm sağlanarak, 19 Mart'ta düzenlenecek AB Bahar Zirvesi'ne hazırlık yapılması bekleniyor. Bunun yanı sıra AB'nin maliye bakanları bugün yapacakları aylık toplantıda, ekonomik krizle mücadele önlemleri arasında eşgüdüm sağlanmasını ele alacak. 10 Mart'ta düzenlenecek AB maliye bakanları rutin toplantısında da aynı konu üzerinde Bahar Zirvesi'ne sunulmak üzere bir karar tasarısının onaylanması bekleniyor. Bu toplantılara göre, "eylemlerde eşgüdüm sağlama" AB Bahar Zirvesi'nden önceki bir aydan fazla sürede odak konusu olacak.
Aslında "eylemlerde eşgüdüm sağlama", finans krizinin geçen yılın sonbaharında Avrupa'ya yayılmasından sonra AB içinde en çok kullanılan cümle haline geldi; çünkü AB'ye üye her ülkenin krize karşı kendi önlemlerini almasının yol açtığı kaosun önüne geçilemedi. Finans krizinden etkilenen reel ekonomileri kurtarmak için geçen Aralık ayında 200 milyar avroluk ekonomiyi canlandırma planı hazırlanmıştı; ancak bu plan bugüne kadar etkisini göstermedi. Son araştırmalar, avro bölgesinin ekonomisi ve AB ekonomisinin bu yıl da yüzde 1.9 ve yüzde 1.8 daralacağına ve işsizlik oranının da durmadan yükseleceğine işaret ediyor. AB'nin piyasayı kurtarma planı Birliğe üye ülkelerin kurtarma planlarının toplamı olduğu ve kurtarma sermayelerinin çoğunluğu üye ülkeler tarafından üstlenildiği için, üye ülkeler arasında ekonomik krize karşı eşgüdüm sağlanmadı ve her ülke kendi planını hazırladı.
Genel planda yer alan kamu harcamalarını genişletme ve vergi indirimi gibi "piyasayı kurtarma araçları"nın hayata geçirilmesi konusunda eşgüdüm sağlanması daha zor oldu. Kamu harcamalarının genişletilmesi, AB'nin kamu maliyesinde yan etki yarattı. AB'ye üye 27 ülkeden 12'sinin bu yılki mali açığı, AB'nin İstikrar ve Artış Anlaşması'nda belirlenen, mali açığın bir ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasındaki payının yüzde 3'ü aşmaması kıstasını bozması bekleniyor. Birlik ülkeleri arasında, aşan miktarın ne kadar olacağı ve durumun ne zaman düzeltileceği gibi sorunlarda ciddi fikir ayrılıkları yaşanıyor. Vergi indirimi, hükümetlerin gelirlerinin daha da azalacağı ve mali açıklarının daha da büyüyeceği anlamına geliyor. Bu nedenle avro bölgesinde Fransa, Almanya ve Hollanda, İngiltere hükümetinin ortaya koyduğu vergi indirerek piyasayı kurtarma politikasını ciddi şekilde eleştirdiler. Bu nedenle AB ülkeleri arasında eşgüdüm sağlanması zor gözüküyor.
Dikkat edilmesi gereken bir başka konu ise, AB ülkelerinin kendi kendilerine plan hazırlamasının yol açtığı korumacılık ve milliyetçilik anlayışı. Fransa lideri kısa süre önce yaptığı konuşmada, hükümetin ülkedeki otomobil şirketlerine 6 milyar avroya çıkabilecek yardım sağlayacağını ve bunun tek koşulunun bu otomobil şirketlerinin fabrikalarını yurtiçinde kurması olduğunu belirtti. İngiltere'deki enerji sektöründe de son günlerde yabancı uyruklu işçileri boykot olayları yaşandı. Bu olaylar karşısında AB, korumacılığın Birliğin piyasasındaki rekabet ortamını zedeleyeceği ve sonuçta korumacıların da zarar göreceği uyarısında bulundu. Alınan bilgiye göre, AB gayri resmi zirvesinin esas gündem maddelerinden biri, korumacılığın önlenmesi olacak.
AB'nin ekonomiyi canlandırma planında yer alan faiz oranını düşürme önlemi de bugüne kadar beklenen etkiyi yaratmadı. Avro bölgesindeki enflasyon baskısının devamlı hafiflemesi sayesinde AB Merkez Bankası geçen yılın Ekim ayından itibaren faiz oranlarını bugünkü yüzde 2'ye kadar indirdi. Ancak AB içinde iç talep yeterince artırılamadı. Bunun yanı sıra dış talep de ciddi bir durumla karşı karşıya bulunuyor. Küresel ekonominin daralması nedeniyle AB ekonomisinin büyük desteklerinden biri olan ihracat da ciddi tehlike içinde. Üstelik bu durum kısa sürede değişmeyecek gibi gözüküyor.
Gözlemciler, AB'deki ekonomik gerilemenin nispeten uzun bir dönem süreceğini ve piyasayı kurtarmada "hızlı etki eden bir ilaç" söz konusu olmadığını, bu nedenle AB'nin şu an acil olarak "hastalığı kontrol altına alarak" finans krizinin reel ekonomi üzerindeki olumsuz etkisinin daha da derinleşmesini engellemesi, ikinci aşamada ise ekonomiyi "iyileştirme" reçetesini araması gerektiğini belirttiler. Ancak bu hedefe ulaşılabilmesi için, AB ülkeleri arasında eşgüdüm sağlanmalı. AB dönem başkanlığını yürüten Çek Cumhuriyeti Başbakanı Topolanek, dün yaptığı konuşmada, ekonomik kriz AB ülkelerinin yaşadığı ortak bir sorun olduğu için, ancak üyelerin AB'nin tek piyasa ilkesine saygı göstermesi temelinde eşgüdüm sağlamasıyla krizin aşılabileceğini vurguladı.
Yorumunuzu Gönderin
Finans krizinin reel ekonomiler üzerindeki etkisinin ciddileşmesiyle, büyük miktarlı ekonomiyi canlandırma planlarının hayata geçirilmesi, AB'nin ilk görevi oldu. Ancak gerileme sürecine giren AB ekonomisinin yeniden canlanması pek kolay olacak gibi gözükmüyor.
