Taiwanlı işadamı Zhang Pingzhao

  "Temmuz 1990'de Beijing'de düzenlenen Taiwan Boğazı'nın iki yakası arasındaki ekonomik ve ticari görüşmeye, benim başkanlığımda 600'den fazla Taiwanlı işadamı katıldı. Bu görüşme, iki yakada derin yankılar uyandırdı. Bundan sonra, iki yaka arasında karşılıklı ekonomik ve ticari temaslar yoğunlaşmaya başladı."

  Taiwan Ticaret Odaları Konseyi Başkanlığı yürüten 70 yaşındaki tanınmış Taiwanlı şahsiyet Zhang Pingzhao, 19 yıl önceki durumu, hafızasında hâlâ canlı olarak taşıyor. 1990 yılından önce bazı Taiwanlı işadamlarının Çin'in ana kesimine yatırım yapması üzerine, o dönemdeki Taiwan makamları bu girişimleri yasaklamış, bu nedenle yatırımlar "yasadışı" sayılmıştı. Zhang'ın başkanlığındaki heyetin Çin'in ana kesimini ziyaret etmesi, Taiwan Boğazı'nın iki yakası arasında yoğun ekonomik ve ticari temasların perdesini açtı. Sevgili izleyiciler bugünkü programda sizlere Bay Zhang'ın öyküsünü anlatmak istiyorum.

  Zhang 1987 yılında, hem halkın temsilcisi hem de Guomingdang Partisi üyesi sıfatıyla, Taiwan'daki eski kuşak askerlerin Çin'in ana kesimine giderek yakınlarını ziyaret etmesi kararının alınmasında etkili bir rol oynadı. Memleketlerine dönen eski askerlerin yakınlarıyla buluşmasına ilişkin görüntüler Zhang'ı çok duygulandırdı. Bu olaydan sonra Zhang, iki yaka arasındaki ticari ve ekonomik temasları ilerletme çalışmaları yapmaya karar verdi.

"1989 yılında Taiwan Boğazı'nın iki yakası arasında temas gerçekleştirilmesini sağlamak için çalışmaya başladım. 1989 yılında Taiwan ve Çin'in ana kesimi, Hong Kong'da 'Taiwan Boğazı'nın İki Yakası Arasında Ekonomik ve Ticari Koordinasyon Derneği' adıyla birer kuruluş oluşturdu. Bu iki dernek, Hong Kong'da 'Taiwan Boğazı'nın İki Yakası Arasında Ekonomik ve Ticari Anlaşma"yı imzaladı. Bu, iki yakadaki halk arasında bir girişim olmasına rağmen, anlaşma aslında temsil niteliği de taşıyordu."

  İki yaka arasındaki ekonomik ve ticari gelişmenin gereği ve Zhang'in temsil ettiği Taiwanlı işadamlarının çabalarıyla, Taiwan makamları nihayet 1990 yılında girişimicilerin Çin'in ana kesimine yatırım yapmasına uygulanan sınırlamaları kaldırdı. Bundan sonra Taiwanlı işadamlarının Çin'in ana kesiminde taciret yapması yasallaştı. Böylece, iki yaka arasındaki ekonomik ve ticari temaslar yoğunlaşmaya başladı. Bu koşullar altında, Bay Zhang 1990 yılında 600'den fazla işadamına başkanlık ederek Çin'in ana kesiminde düzenlenen ekonomik ve ticari görüşmeye katıldı. "Buzları eriten" bu geziden sonra Zhang, "havada uçan kişi" olarak iki yaka arasında mekik dokudu.

"1990 yılından sonra kesintisiz olarak her yıl iki kez Çin'in ana kesiminde ticaret görüşmesini yapıyordum. Çünkü o zamanlar Taiwanlıların çoğu, Çin'in ana kesimi hakkında pek az bilgiye sahipti. Bu nedenle heyetler oluştururak Çin'in ana kesimine gittik. Orada ne kadar sözleşme imzalanacağı, ya da ne miktarda yatırım yapılacağı önem taşımıyordu. Önemli olan, iki tarafın birbirini tanımasıydı. Çin'in ana kesimi, bu kadar geniş toprak, birçok yerinde yatırım yapmaya ya da şirket kurmaya değer. Benim başkanlığımdaki piyasa araştırma ekipleri, ana kesiminin birçok yerine gitti."

  Zhang'ın başkanlığındaki Taiwanlı işadamları, Zhu Nehri Deltası bölgesinden Yangtzı Nehri Deltası'na, sahil bölgelerinden orta ve batı kesimlerine kadar ve güneydeki Hainan adasından kuzeydoğuya kadar Çin'in ana kesiminin hemen hemen her yerinde ayak izlerini bıraktı. Amaçları, daha çok Taiwanlının Çin'in ana kesimini tanıması ve iki yakanın işletmeleri arasında daha çok alanda işbirliği yapılmasını sağlamaktı.

  Zhang'ın kendisi de Shanhai, Guangdong, Tianjin ve Qingdao gibi kentlerinde şirketler açtı.

   Son 19 yıl içinde iki yaka arasında kaç defa gidiş-geliş yaptığını net olarak hatırlayamayan Zhang, bu sayının en az 200 olduğunu söyledi.

  Taiwan Boğazı'nın iki yakası arasında sıfırdan başlayan ekonomik ve ticari temaslar, bugüne kadar epey gelişti. İlgili birimler tarafından yapılan istatistiklere göre, Eylül 2008'e kadar Çin'in ana kesimi tarafından onaylanan Taiwan sermayeli projelerin sayısı 77 bini buldu. Çin'in ana kesimine yapılan Taiwan yatırımları 47.4 milyar ABD Dolarına ulaştı. Çin'in ana kesimi, Taiwan'ın en büyük ticaret ortağı ve yatırım alanı oldu.

  Günümüzde Taiwanlı işadamları serbest olarak iki yaka arasında ticaret yapmak için gidip geliyor. Bay Zhang yine iki yaka arasındaki temaslar için çabalarını sürdürüyor. Zhang, küreselleşmenin hızlandığı koşullarda iki yakanın, daha geniş bakış açısıyla ekonomik ve ticari temaslarını geliştirmeleri gerektiğini söyledi.