Çin'deki insan hakları durumuna övgü

BM'nin Avrupa merkezi

    Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi'nin düzenli genel değerlendirme mekanizması kapsamında dün (9 Şubat) Cenevre'de yapılan toplantıda, Çin'deki insan hakları durumu incelendi. Çin heyeti başkanı Li Baodong'un Çin'de 30 yıldır sürdürülen reform ve dışa açılma uygulamaları kapsamında insan haklarını koruyup değiştirmek için harcadığı çabalar ile elde ettiği başarıları anlattığı toplantıda, Çin'deki insan hakları durumu övgüyle değerlendirildi.

    Düzenli genel değerlendirme mekanizması, 2006'da kurulan Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi bünyesinde yer alan önemli bir mekanizma. Birleşmiş Milletler'e üye 192 ülkedeki insan hakları durumu hakkında bu mekanizma kapsamında dört yılda bir değerlendirme yapılıyor. Geçen yıl faaliyete geçen mekanizma çerçevesinde yaklaşık 50 ülkenin insan hakları raporu incelendi. Konseyin 2 Şubat günü başlayıp 13 Şubat günü sona erecek olan düzenli genel değerlendirme mekanizması toplantısında, Çin'in yanı sıra, aralarında Kanada, Rusya ve Küba'nın da bulunduğu 16 ülkedeki insan hakları durumu masaya yatırılıyor. Toplantıda konuşan Çin heyeti başkanı Li Baodong, insan haklarının korunup geliştirilmesinin Çin'deki ekonomik ve sosyal gelişme ile siyasi yapısal reformun önemli bir parçası haline geldiğinin altını çizdi. Li'nin konuşması, katılımcılar tarafından olumlu olarak değerlendirildi.

    Filipinler heyeti başkanı Erlinda Basilio, Çin hükümetinin vatandaşlarının yaşam düzeyini yükselterek kişisel onurlarını korumak için aldığı önlemleri takdirle değerlendirerek şöyle konuştu:

    "Çin hükümetinin eğitimi yaygınlaştırma ve istihdamı artırma yönünde harcadığı yoğun çabaların sonucunda 100 milyonlarca insan yoksulluktan kurtularak saygınlığa ve insan haklarına kavuştu. Bunun yanı sıra Çin hükümeti, sosyal çalışmalara, özellikle de kırsal kesimlere yönelik yatırımları sürekli olarak artırdı. Geçen yıl Sichuan eyaletinde meydana gelen şiddetli depremzede Çin hükümetinin 9 milyon afetzedeye zamanında yardım ulaştırması, yüksek sorumluluk bilincinin bir ifadesidir."

    Çin'de bugüne kadar insan haklarının ilgilendirilmesiyle ilgili 250 yasa yapıldığına işaret eden Sri Lanka heyeti başkanı Dayan Jayatilleka, şunları kaydetti:  

    "Başta istihdam ve gelişme olmak üzere vatandaşların bütün hak ve çıkarlarını yakından ilgilendiren bu yasalar, Çin'deki insan hakları durumunun düzeltilmesinde önemli rol oynadı. Çin, geride bıraktığımız 30 yılda kazandığı ve tüm dünyada hayranlık uyandıran büyük başarılarla bugün dünya arenasında ağırlığını hissettirmiş durumdadır."

    Gelişme ve insan hakları davası alanlarında Çin'in kaydettiği büyük başarıların kendileri için gurur kaynağı olduğunu belirten çok sayıdaki gelişmekte olan ülkenin temsilcileri, Çin'in deneyimlerinden yararlanmanın yanı sıra, Çin'le işbirliğini de yoğunlaştırmayı arzuladıklarını belirttiler. Cezayir heyeti başkanı İdris Cezairi, görüşlerini şöyle dile getirdi:

    "Çin ve diğer gelişmekte olan ülkelerle gelişme anlayışını paylaşmayı, aynı zamanda insan hakları alanında iletişim ve işbirliği yapmayı arzuluyoruz. Çin'in kendi koşullarına ve toplumunun ihtiyacına göre insan hakları davasını ileriye taşıması, içten arzumuzdur."

    Çin heyetinin üyeleri, dünkü toplantıda çeşitli ülkelerin temsilcileriyle doğrudan diyalog yaparak sorularını samimi bir biçimde yanıtladı. Ancak bazı Batılı ülkelerin temsilcileri, bunu bir fırsat olarak değerlendirerek Çin'e karşı bazı siyasi talepler ileri sürdü. Buna tepki gösteren Pakistan heyeti başkanı Zamir Akvam, insan haklarının siyasi bir soruna dönüştürülmesini hoş karşılamadıklarını vurgulayarak şunları söyledi:

    "İnsan haklarının siyasi bir sorun haline getirilmesi, esef vericidir. İyi ki böyle davranışlar, yaygın değil. Ayrıca bu davranış, katılımcıların büyük çoğunluğu tarafından tepkiyle karşılandı."

    Düzenli genel değerlendirme mekanizması, katılımcılar tarafından insan hakları alanındaki deneyimin paylaşılarak sorunların ortaklaşa çözülmesi için oluşturulan ideal bir platform olarak nitelendi. Her ülkenin insan hakları alanında kendine has sorunlarla karşılaştığına işaret eden Rusya heyeti başkanı Valery Loşçinin, en doğru çözüm yolunun diyalog olduğunun altını çizerek sözlerini şöyle sürdürdü:

    "Batılı ülkeler, kendilerinde hiç bir sorun bulunmadığını sanmasın. Aslında onların da bir dizi sorunu var, hatta bazı sorunlar, bizimkilerden daha ciddi boyutlardadır. Örneğin gerek Çin'de, gerekse Rusya'da sağlanan kadın-erkek eşitliği, Kanada, ABD, Fransa ve İngiltere gibi Batılı ülkelerde henüz gerçekleşmiş değil. Bu örnek, ancak ve ancak ortak çaba harcadığımızda dünyadaki sorunların çözülebileceğini gösterdi."