Tibetlilerin yaşamında 50 yıldaki değişiklikler

    Bu yıl Tibet Özerk Bölgesi'nde demokratik reform uygulanmaya başlanmasının 50. yıldönümü kutlanacak. Ekonomik ve sosyal gelişmelerle birlikte son 50 yıl içinde Tibetli çobanların ve köylülerin yaşamlarında büyük değişiklikler meydana geldi.

    1959 yılından önce Tibet'te feodal kölelik sistemi uygulanıyordu. 1946 yılında Tibet'in kuzeyindeki otlakta dünyaya gelen So que chol gar, feodal kölelik sistemi altında 13 yıl geçirdi. So que chol gar, o zamanlar kendisinin yalnızca konuşabilen bir alet olduğunu söyledi. 1953 yılında Tibet'in kuzeyindeki otlakta deprem meydana geldi ve deprem felaketi küçük So que chol gar'ın kalbinde derin acılar bıraktı. So que chol gar, şunları söyledi:

    "1953'de memleketimde deprem meydana geldi ve birçok çadır yıkıldı. Zaten zorluk içinde yaşayan köylü ve çobanların yaşamları daha da zorlaştı."

    Eski Tibet'te, yerel hükümet yetkilileri, soylular ve tapınaklardaki üst düzey rahipler siyasi ve ekonomik imtiyazlara sahipti. 1959 yılında Tibet genelindeki 220 bin hektar ekili toprakların yüzde 36.8'si, tapınak ve tapınaklardaki üst düzey rahiplerin ellindeydi, yüzde 24'ü soylulara ve yüzde 38.9'u da hükümet yetkililerine aitti. Tibet Özerk Bölgesi Sosyal Biimler Enstitüsü'nden uzman Kelzang Yeshe bununla ilgili olarak şunları söyledi:

    "Milyonlarca köle feodal kölelik sisteminde canlı alet haline getirildi. Tibet'te demokratik reformdan önce toprak, orman ve su kaynakları dahil olmak üzere bütün üretim hammmadesi Tibet nüfusunu yalnızca yüzde 5'ini oluşturan rahiplerin ve soyluların ellerindeydi, halk ise hiçbir şeye sahip değildi."

    1949 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulması Tibetlilere umut verdi. 23 Mayıs 1951'de Çin Merkezi Halk Hükümeti ve zamanın Tibet yerel hükümeti arasında "Tibet'in Barışçı Kurtuluşu Anlaşması" imzalandı ve Tibet'te barıçşı kurtuluş gerçekleştirildi.

    Ancak Tibet'te zamanın üst hiyerarşisinden bazı insanlar reforma karşı çıkıyordu ve feodal kölelik sistemini sonsuza kadar sürdürmek çalışıyordu. Bu insanlar 10 Mart 1959'da Çin'e karşı güçlerle işbirliği yaparak silahlı isyan düzenledi ve Tibet'i Çin'den koparmak istedi. Ülkenin bütünlüğünü ve Tibetlilerin temel çıkarlarını korumak için Çin merkezi hükümeti kararlı önlemler alarak, Tibet halkıyla isyanı yatıştırdı ve Tibet toplumunda demokratik reform başlattı.

    Demokratik reformla feodal köle sahiplerinin toprak üzerindeki mülkiyet hakları ve kölelerin köle sahiplerine olan bağlılığı kaldırıldı. Böylece milyonlarca köle toprak ve üretim hammaddesi sahibi oldu. O yıl 13 yaşındaki So que chol gar'ın hayatında bir dönüm noktası oldu. Özgürlüğe kavuşan So que chol gar, hükümetin yardımıyla ilk defa okula gitti ve ilkokul öğrencisi oldu. So que chol gar, şöyle konuştu:

    "1959 yılında reformla birlikte Çin Halk Kurtuluş Ordusu memleketime geldi ve beni yanına aldı. Çok geçmeden de beni öğrenim için Lasa'ya gönderdi ve daha sonra da ülkenin iç kesimine yolladı. Ben kurtuluşa kavuşan çok sayıda kölenin çocuğu gibi, önce okula gittim, sonra da çalışmaya başladım. Daha sonra modern bir üniversitenin yetkililerinden biri oldum. Bunlar hayal değil, benim gerçek hikayemdir."

    So que chol gar, şu anda çocuklarıyla birlikte mutlu bir emeklilik yaşamı geçiriyor.

    Demokratik reformun derinleşmesiyle birlite Tibetliler daha iyi bir yaşama kavuşmanın yanı sıra, daha geniş demokratik haklara da sahip oldu.