Aykut Eken: "Çinlilerin, en büyük pazarı, Amerika bugün."

Sevgili dinleyiciler, Sayın Aykut Eken'le sohbetimizin, ikinci bölümüyle tekrar sizlerleyiz.

CRI- Eğitiminizi şehircilik, üzerine yaptığınızı söylemiştiniz. 2008 Beijing şehri için, neler söylersiniz?

A.E.- Zannediyorum şuradan başlamakta lazım. Bunların, bu yaptıkları yollar eskiden de vardı. Benim, ilk geldiğim zaman, araba yok, müthiş bir yol. Bisikletlerle. Şehircilikleri o zamanda beri tasarlanmıştı. Tabii şu anda Beijing, gayet iyi gelişmekte. Yollar gayet iyi. Hatta en son dün gittiğimiz, buranın en kalabalık şehri. Otuz altı milyonluk nüfusu varmış. Orada, dağlık bir şehir olmasına rağmen, çok güzel çözmüşler, viyadüklerle, tünellerle, üç- dört katlı yollarla. Şehircilik, burada baya ilerlemiş.

CRI- Bildiğiniz gibi, Çin, sürekli gelişen ve büyüyen bir ekonomik sisteme sahip. Türkiye'den ya da Belçika'dan, Avrupa'dan, Çin'in, ekonomisi nasıl görülüyor?

A.E.- Demin de söyledim biz, doksanlı senelerde buraya yatırımdan, korkarak kaçtık. Korkmasaydık, belki daha iyi olurdu. Bence Çin'den, korkmamak lazım, onlarla beraber olmak lazım. Onlarla ortaklık, "joint venture" benim hep söylediğim. "Joint venture". Avrupalılar, bunu Amerikalılar evet, iyi çözdüler. Bugün, Amerika ekonomisinin büyük bir kısmı, Çin'den gidiyor. Bugün Amerika'daki krize, Çinlilerin, büyük bir yatırımı oldu. Çünkü Çinlilerin, en büyük pazarı, Amerika bugün. Amerika'da bir problem olursa, Çin'e de yansıyacak. Onun için, bunların da döviz rezervleri çok olduğu için, oraya yatırımlarını, kurtarma planlarını girdiler. Aynı şekilde Avrupa'da, aynı durumda. Bunlar, Avrupa'ya da çok yatırım yapıyorlar. Bizim Türkiye olarak, burada çok hızlı hareket etmemiz lazım. Geç kalmadık. Ancak, iyi bir organizasyonla, buraya gelip, buradan yatırımcıları, ortak yatırımcıları çekmemiz lazım. İstiyorlar. Mesela dün, bir araba fabrikasını ziyaret ettik. Üç senedir araba yapmaya başlamışlar. Daha önce, motosiklet yapıyorlarmış. Vietnam'da, İran'da, Rusya'da bir kaç yerde daha, üç bin ünitelik, yirmi beş bin ünitelik araba, senede montaj yapıyorlar. Gayet güzel. Keşke, Türkiye'de de başlasa yirmi beş bin ünitelik bir ortaklık. Veya bin ünitelik bir ortaklık. İlerletiriz! Benim düşüncem, kopmamız ve bunları çekmemiz lazım. Tabii, Çin'de iyi bir ekibin olması lazım. Biz buralara çekmek için, TÜSİAD olarak, başladık. Onun için, Belçika, Bürüksel, Paris, Berlin ve Washington ofislerimizden sonra, beşinciyi, Beijing'e açtık. Bizim, bundan sonraki düşüncemiz, Rusya ve Hindistan. Düşüncelerimiz oralara da gidiyoruz, oralarda düşüncelerimizde olan, ekonomileri gelişmekte olan ülkeler. Fakat Çin, TÜSİAD'ın beşinci olarak gördüğü bir yer. Buradan kaçmamız lazım. Buraya daha çok gelmemiz lazım. Daha çok yer ziyaret etmemiz lazım. Sade bu iş, Shanghai'la, Bejing'le değil. Bir sürü yer var. Her gittiğiniz şehirde, bir sürü fabrika görüyorsunuz. Bunları organize olmamız lazım. Bunun için de bir taban lazım. Zannediyorum burada tam bir, sanayi kitapçığı falan yok şehirlerde. Onun için bulmak zor. Ama araştırmak lazım.

CRI- Çin'in hangi kentlerini gördünüz? Sizi etkileyen yanları nelerdi?

A.E.- Ben, Çin'in, bir kaç kentini, şehrini gördüm. Qindao'ya gittik. Qindao' ya eskiden beri gidiyorum. Ondan sonra, Choqing, otuz altı milyonluk bir şehirmiş. Anormal bir şehir. Türkiye'nin yarısı kadar bir nüfus. Şehrin bir tarafından, bir tarafına herhalde iki- üç saatte gidebiliyorsunuz. İşte demin söylediğim, katlı yollar. Ben, Shanghai'ya son zamanlarda çok gidip, geldim. Her üç ayda bir gelişimizde şehri tanıyamıyorduk.

CRI- Gelen misafirlerimiz hem fikirler, Çin yemeklerinin sağlıklı ve güzel oldukları konusunda. Sizin fikirleriniz nedir Çin yemekleri hakkında? Seviyor musunuz Çin yemeklerini?

A.E.- Ben, Çin yemeklerini seviyorum ama benim tansiyon problemim olduğundan, biraz tabii tuzlu oluyor bazı yemekleri. Yoksa Çin yemekleri, harika! Beijing Ördeği, dünyadaki herhalde en iyi yemeklerden bir tanesi. Tabii bunun yanında, dumpling var veya benim bilmediğim, sizlerin bildiği bir sürü yemekler var. Bir kere, sebze bazında olduğu için, başında sıhhatli. Az pişdiği için, bizdeki gibi yakılmadığı için yemeklerin daha içindeki vitaminlerin kaldığını tahmin ediyorum. Bu da tabii insanlara, daha sağlıklı bir gelişme veriyor.

CRI- Peki Aykut Bey, programımıza vakit ayırdığınız için, çok teşekkür ediyorum.

A.E.- Ben, teşekkür ederim.

Sevgili dinleyiciler, tekrar karşılaşıncaya kadar, esen kalın.