Gazze'nin yeniden yapılanmasındaki zorluklar

  İsrail askeri sözcüsü tarafından dün (21 Ocak) yapılan açıklamada, İsrail dün sabah Gazze'den tümüyle geri çekilmiş olduğu bildirildi. 22 gün süren çatışmalardan sonra Gazze'deki durum nihayet sakinleşti. Artık Gazze'nin yeniden yapılanması gündeme geldi. Gazze'nin yeniden yapılanması nispeten barışçı bir ortamda mı başlayacak? Filistin ile İsrail arasındaki ilişkiler nasıl olacak? Gözlemciler, gerek Gazze'nin yeniden yapılanması, gerekse Filistin-İsrail barışının gelecekte izleyeceği yolun önünde birçok zorluğun bulunduğu görüşünde.

  İsrail'in askerlerini Gazze'den çekmesi, bir yandan ateşkesten sonra Hamas'ın roket saldırılarının önemli ölçüde azalmasını sağladı; bu da, İsrail'in askerlerini geri çekmek için ileri sürdüğü talebe uygun. İsrail'in askerlerini çekmesi, diğer yandan, 20 Ocak'ta ABD Başkanlığı görevine başlayan Barack Obama'ya verilen bir "armağan" oldu. İsrail ordusunun başlattığı "Kurşun Dökme" operasyonu, en az 1414 Filistinlinin ölümüne, 5 bin 500 kişinin yaralanmasına yol açtı. Operasyonlarda 10 İsrailli asker ile 3 sivil öldü.

  Gazze'den İsrail'e çekilen askerler, yeni bir düzenleme yapılarak çıkabilecek olaylara her an müdahale edecek şekilde hazır tutuluyor. Gazze'de ise Hamas polisi, tekrar sokaklara çıkıp düzeni koruma görevine başladı. Elektrik ve kanalizasyon tesislerinin onarımına da başlandı. Bağımsız araştırmacılar tarafından yapılan ilk değerlendirme sonuçlarına göre, İsrail'in Gazze'ye karşı giriştiği askeri operasyonda, yaklaşık 4 bin 100 sivil konut, 1500 fabrika ve atölye, 20 cami, 31 güvenlik tesisi, 10 su boru hattı hasar gördü. Harekât, 2 milyar Amerikan Doları tutarında ekonomik zarara yol açtı.

  Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon 20 Ocak'ta Gazze'yi ziyaret etmişti. Ban Ki-moon, Gazze'de düzenlenen basın toplantısında yaptığı konuşmada, tanık olduğu görüntülerin kendisinde yoğun bir acı duygusu uyandırdığını söyledi. Çok sayıda Gazzeli evlerine döndü, fakat evlerini enkaz halinde buldu.

  Gazze'nin yeniden yapılanması çok acil bir görev olarak görülüyor. Ancak yeniden yapılanma, barışçı bir ortama ihtiyaç duyuyor. Hamas bir haftalık ateşkesi kabul ederken, İsrail roket saldırısına birkez daha uğradığı takdirde derhal askeri operasyon düzenleyecekleri uyarısında bulundu. Gazze'deki zayıf ve kırılgan barış, ne kadar sürecek? Gözlemciler, İsrail ile Hamas arasında askeri çatışmanın şimdi siyasi diplomasi alanında boy ölçüşmeye dönüştüğünü belirtiyor. Aralarındaki anlaşmazlıklar esas olarak Refah sınır kapısının açılması ve Gazze'ye uygulanan ablukanın kaldırılması üzerinde yoğunlaşıyor. Bu sorunlar ise ancak diplomatik yollarla çözülebilecek türden. İsrail'in ateşkes ilan etmesinden sonra belli başlı Avrupa ülkeleri, Mısır'da düzenlenen toplantıda bir araya gelerek Filistin-İsrail barış sürecinin yeniden başlatılması konusunu ele aldı. Bu nedenle Gazze'de istikrar bir süre korunabilir.

  Bunun dışında Gazze'nin yeniden yapılanması için büyük miktarda paraya ihtiyaç duyuluyor. Birçok Arap ülkesi, yeniden yapılanma kapsamındaki projelere bağış yapacaklarını açıkladı. Ancak İsrail, Hamas'ın Gazze Şeridi'ni kontrol altına almasına yardımcı olacak türde yapılanma çalışmaları başlatılmasına izin vermeyeceğini duyurdu. Bu, şüphesiz Gazze'nin yeniden yapılanmasının önüne birtakım engeller çıkarıyor. Gözlemciler, Gazze'nin yeniden yapılanmasının uzun bir yol katetmesi gerektiğini, zira İsrail'in yeniden yapılanmayı Hamas'ın etkisinin zayıflatılmasıya sıkı sıkıya ilişkilendirmek istediğini kaydediyor.

  Gazze halkı için daha çok önemli olan ise, barışın kalıcı olması ve Filistin ile İsrail'in uzun vadede barış içinde bir arada yaşaması. İsrail askerlerinin geri çekilmesinden sonra ilgili taraflarca başlatabilecek görüşmelerde uzun vadeli ateşkes, denetim mekanizması ve insani yardım gibi konular ele alınacak. Fakat İsrail'de Şubat ayında genel seçim yapılacak. Bu, Filistin-İsrail ilişkilerine bir belirsizlik unsuru getirebilir. Şu anda İsrail'deki kamuoyu yoklamalarında, aşırı sağcı grup ve Filistin-İsrail görüşmelerinde sert tutumda ısrar eden Likud Partisi önde görünüyor. Şubat ayında yapılacak genel seçimi Likud Partisi kazanırsa kabineyi eski başbakanlardan Binyamin Netanyahu oluşturacak. Bu durumda Filistin-İsrail ilişkileri yeni bir krizle karşı karşıya kalabilir..