Avrupa Birliği'nin yoğun arabuluculuk girişimleri sonucunda Rusya ile Ukrayna arasında doğalgaz aktarımının denetlenmesi konusunda varılan anlaşma gereği Rusya, Ukrayna üzerinden Avrupa'ya gaz göndermeye yerel saatle dün (13 Ocak) sabah 10'da yeniden başladı. Ancak Avrupa Birliği gözlemcileri, Avrupa'ya gönderilen doğalgazın son derece sınırlı olduğunu bildirdi.
Hatırlanacağı gibi 2009 yılındaki doğalgaz satış fiyatı ile aktarım masrafları konusunda anlaşma sağlanamaması nedeniyle Rusya Doğalgaz Sanayi Şirketi Gazprom, 1 Ocak günü Ukrayna'ya doğalgaz sevkıyatını durdurmuş, ancak Ukrayna üzerinden Avrupa'ya gaz göndermeye devam etmişti. İki taraf arasında yoğun söz düellosundan sonra Rusya, Ukrayna'nın doğalgaz aktarımına güvence vermediği gerekçesiyle 7 Ocak günü Avrupa ülkelerine de doğalgaz sevkıyatını durdurdu. Başta AB ülkeleri olmak üzere çok sayıda Avrupa ülkesinde doğalgaz krizi yaşandı.
Kriz üzerine Avrupa Birliği devreye girdi. Birliğin dönem başkanlığını yürüten Çek Cumhuriyeti'nin başbakanı Mirek Topolanek'in Kiev ve Moskova arasında gerçekleştirdiği mekik ziyaretler sonucunda Rusya, Ukrayna ve Avrupa Birliği arasında doğalgaz aktarımının denetlenmesi konusunda 11 Ocak günü üçlü bir anlaşma sağlandı. Ancak bunun hemen ardından Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, Ukrayna'nın üçlü protokole ekleme yaptığını gerekçe göstererek hükümete protokolü uygulamama emri verdi. AB'nin yeni arabuluculuk girişimleri sonucunda, herhangi bir ek madde bulunmayan denetim protokolü önceki gün imzalandı. Rusya tarafı da Moskova saatiyle dün sabah 10'da vanayı açarak Ukrayna üzerinden Avrupa'ya doğalgaz göndermeye yeniden başladı.
Ancak vananın açılmasından birkaç saat sonra Rusya, Ukrayna'nın transit boru hattını açmaması nedeniyle Avrupa'ya gaz gönderemediğini duyurdu. Ukrayna tarafı ise, Rusya'nın seçtiği doğalgaz transit güzergahının "teknik olarak mümkün olmadığını" savunarak, bu hatla gaz gönderilmesi durumunda ülkesinin doğu ve güney bölgelerinde doğalgazın kesileceğini ileri sürdü. Ukrayna'nın daha önce gaz sevkıyatı yapılan güzergahın kullanılması talebi ise Rusya tarafından reddedildi.
Gözlemciler, Avrupa Birliği'nin arabuluculuğu altında görünürde anlaşmaya varan Rusya ile Ukrayna'nın aslında güç mücadelesini sürdürmekte olduğuna dikkat çekiyor. Ukrayna'yla arasında var olan sorunların tamamen çözülmemesi durumunda Rusya her an Avrupa ülkelerine doğalgaz sevkıyatını yeniden durdurabilir. Nitekim Rusya Başbakanı Vladimir Putin, Ukrayna'nın "doğalgaz çaldığı"nı tespit ettikleri an, gaz sevkıyatını yeniden durduracakları uyarısında bulundu.
Yeni bir doğalgaz satış sözleşmesi imzalanmaması, Rusya ile Ukrayna arasındaki doğalgaz krizine yol açan nedenlerden biri. Ancak iki taraf arasında 2009 yılı doğalgaz satışı konusunda anlaşma yapılabilmesi için her şeyden önce doğalgaz fiyatı, transit masrafları ve borçlar gibi zor sorunların çözülmesi gerekiyor. İki tarafın görüşmeleri daha üst düzeylerde sürdürme beyanında bulunmasına karşın, Rusya'nın her bin metreküp gaz için istediği 450 dolarlık yeni fiyattan geri adım atması zor gözüküyor. Dolayısıyla doğalgaz krizinin çözümü için Rusya ile Ukrayna arasında son derece zorlu bir pazarlık süreci yaşanacak. Avrupa Birliği ise, doğal olarak bu krizin dışında kalmayacaktır.
Yorumunuzu Gönderin
