AB dönem başkanlığını yürüten Çek Cumhuriyeti tarafından dün gece (8 Ocak) yapılan açıklamaya göre, Rusya doğal gazını Avrupa'ya nakleden boru hattının Ukrayna'ya giriş ve çıkış noktalarına gözlemciler yerleştirilerek denetim yapılması konusunda AB ile Rusya arasında fikir birliğine varıldı. Açıklamada, gözlemcilerin çalışmalarının AB üyesi ülkelere yapılan doğal gaz sevkiyatının yeniden başlamasına yardımcı olacağı belirtildi. Böylece, bir süredir devam eden Rusya-Ukrayna doğal gaz anlaşmazlığında bir çözüm olasılığı belirdi.
Fikir birliği, Çek Başbakanı Mirek Topolanek'in, dün Rusya Başbakanı Vladimir Putin ve Almanya Başbakanı Angela Merkel'le görüşmesinden sonra sağlandı. Çek hükümeti, gözlemci heyetinin oluşumu ve Rusya'nın Avrupa'ya doğal gaz sevkiyatını başlatma tarihi hakkında ise herhangi bir bilgi vermedi. Ancak bir Çek yetkilisi, AB gözlemcilerinin bugün Ukrayna'nın sınır bölgesindeki doğal gaz geçiş noktalarına giderek bu ülke üzerinden Avrupa'ya gönderilen Rusya doğal gazının sevkiyatıyla ilgili gerçek durumu denetleyeceğini doğruladı. Rusya Doğal Gaz Şirketi Gazprom'un Genel Müdürü Aleksey Miller, daha önce yaptığı açıklamada, Ukrayna üzerinden Avrupa'ya yapılan doğal gaz sevkiyatının gözlemcilerin yerleşmesinden sonra başlatılacağını belirtmişti. O nedenle siyasal gözlemciler, Çek ve Rus liderleri arasında varılan fikir birliğinin Rusya'nın doğal gaz sevkiyatını yeniden başlatmasına zemin hazırladığını ve Avrupa'nın yaşadığı doğal gaz kesintisinin de sona ereceğini savunuyor..
AB'nin kullandığı doğal gazın yaklaşık dörtte biri, Rusya'dan ithal ediliyor, bunun yüzde 80'i ise Ukrayna'dan geçen boru hattıyla naklediliyor. 2006 yılının başında yine Ukrayna ile Rusya arasında çıkan anlaşmazlıkla kıyaslandığında, bu defaki doğal gaz anlaşmazlığı Avrupa için daha büyük bir sıkıntı oluşturdu ve etkisi daha uzun süreli oldu. Bu nedenle dondurucu soğuğun hüküm sürdüğü Avrupa ülkeleri daha zor bir durumda kaldı. Şu anda 18 Avrupa ülkesi doğal gaz kesintisinden farklı derecelerde etkileniyor. Rusya doğal gazına bağımlı olan Güneydoğu ve Orta Avrupa ülkelerindeki durum ise daha ciddi.
Bu gelişme karşısında, son günlerde ayrı ayrı açıklamalar yapan AB ve üye ülkeler, Rusya ve Ukrayna'nın doğal gaz anlaşmazlığında AB'yi rehine olarak görmelerinin kendi itibarlarını zedeleyen onursuzca bir eylem olduğu eleştirisinde bulundu ve iki ülkeye doğal gaz sağlayıcısı ve nakledicisi olarak yükümlülüklerini yerine getirme çağrısında bulundu. Rusya'nın önceki gün Avrupa'ya doğal gaz sevkiyatını durdurmasından sonra, AB tarafından yapılan açııklamada, doğal gaz sevkiyatı 8 Ocak gününde başlatılmadığı takdirde, Birliğin etkili müdahale önlemleri alacağı uyarısında bulunuldu. AB aynı zamanda, Rusya doğal gazının Avrupa'ya nakledildiği boru hattının Ukrayna'daki 8 bağlantı noktasından geçen gerçek sevkiyat miktarını denetlemek için Ukrayna'ya gözlemci heyeti göndereceğini duyurdu.
Bir açıdan Rusya'nın 8 Ocak gününde gözlemcilerin gönderilmesine izin vermesi, AB'ye yapılmış bir jest sayılabilir. Ancak doğal gaz sevkiyatının ne zaman yeniden başlayacağı henüz belli değil. Bazı uzmanlar, AB gözlemcileri yerleştikten sonra Rusya hemen doğal gaz sevketse bile, Ukrayna'daki boru hattıyla AB'ye ulaşan doğal gazın ancak 36 saat içinde kullanılmaya başlanacağına işaret ederek, milyonlarca Avrupalının henüz doğal gazdan yoksun olarak geçireceği günler olduğunu belirtiyor.
Gözlemciler, bu defaki doğal gaz anlaşmazlığının sona ereceğine ilişkin işaretlerin görünmesine rağmen, Rusya'nın Ukrayna'ya sattığı doğal gaz konusundaki çelişki henüz temelden çözülmediği için her an bir başka doğal gaz anlaşmazlığının meydana gelebileceğini hatırlatıyor. Rusya'nın Ukrayna'ya sattığı doğal gazın fiyatı konusunda iki ülke arasındaki anlaşmazlık hâlâ sürüyor. Rusya Başbakanı Putin dün Moskova'da yabancı gazetecileri kabul ederken, iki ülke arasında daha önce varılan anlaşmaya uymadığı için Ukrayna'nın Rusya'ya doğal gaz ücretini piyasa fiyatı üzerinden ödemesi gerektiğini vurguladı. Ancak bu konuda katı bir tutum sergileyen Ukrayna, Rusya'nın isteğini kolayca kabul edecek gibi görünmüyor.
Aslında Rusya ile Ukrayna arasınaki doğal gaz anlaşmazlığı, iki ülke arasında daha derin düzeydeki çelişkileri yansıtıyor. Ukrayna son yıllarda NATO'ya yönelik adımlarını hızlandırırken, Rusya'dan giderek daha fazla uzaklaşıyor. Ukrayna şu anda ekonomik ve siyasi krizlerle karşı karşıya bulunuyor; Rusya'nın bu zaman zarfında doğal gaz sorununu nedeniyle baskı yapması, Ukrayna'dan duyduğu hoşnutsuzluğu ifade etmeyi amaçlıyor. Böyle bir siyasi arkaplanda, iki ülke arasında çıkmaza giren doğal gaz anlaşmazlığının çözülmesi daha da zor olacak.
Doğal gaz anlaşmazlığından etkilenen AB ise, kendi enerji tedarik güvenliğini sağlamasının, başka ülkelere bağımlılıktan kurtulmasını gerektirdiğinin bilincine vardı. AB'ye üye ülkelerin dışişleri bakanları dün Çek Cumhuriyeti'nin başkenti Prag'ta toplanarak, enerji güvenliği konusunu ele aldı. Toplantıda, AB ülkelerinin enerji bakanlarının 12 Ocak günü özel bir toplantı yaparak, enerji piyasasındaki durumu ve alınabilecek somut önlemleri görüşecek. Bunun yanı sıra, AB, enerji tedarikinde kaynak çeşitliliğini sağlama girişimlerini hızlandırarak, Mart ayında yapılacak AB Bahar Zirvesi'nde bununla ilgili olarak karar alınması için çalışacak.
Yorumunuzu Gönderin
AB dönem başkanlığını yürüten Çek Cumhuriyeti tarafından dün gece (8 Ocak) yapılan açıklamaya göre, Rusya doğal gazını Avrupa'ya nakleden boru hattının Ukrayna'ya giriş ve çıkış noktalarına gözlemciler yerleştirilerek denetim yapılması konusunda AB ile Rusya arasında fikir birliğine varıldı. Açıklamada, gözlemcilerin çalışmalarının AB üyesi ülkelere yapılan doğal gaz sevkiyatının yeniden başlamasına yardımcı olacağı belirtildi. Böylece, bir süredir devam eden Rusya-Ukrayna doğal gaz anlaşmazlığında bir çözüm olasılığı belirdi.
