Krize karşı işçi ve işletmelere yasama desteği

    Uluslararası finans krizi nedeniyle Çin ekonomisi ve Çinli işletmeler de ciddi sıkıntılar yaşıyor. Hükümet bir yandan işletmelerin sıkıntılarını hafifletmek için yoğun çaba harcarken, diğer yandan da emekçilerin hak ve çıkarlarını korumaya özen gösteriyor. Çin'in en yüksek yetki ve yasama organı olan Ulusal Halk Meclisi'nin daimi komitesi ise, bu sıkıntılı günlerde vatandaşların yaşamına daha fazla önem verilerek emekçilerin hak ve çıkarlarının daha etkili biçimde korunmasını istedi.

    Çin'in çalışma alanındaki en önemli yasalarından biri olarak kabul edilen Çalışma Sözleşmeleri Yasası, emekçilerin hak ve çıkarlarını korumayı amaçlıyor. İşletmelerin çalışanlarıyla yazılı sözleşme imzalamasını isteyen ve çalışma sözleşmelerinin geçerlilik süresinin uzun tutulmasını teşvik eden yasa, bu yılın başında yürürlüğe girmişti. Çin Ulusal Halk Meclisi Daimi Komitesi, Eylül ayından itibaren 18 şehirdeki yaklaşık 30 işletmede Çalışma Sözleşmeleri Yasası'nın uygulanması konusunda denetimler yaptı. Denetimler sonucunda yasanın yürürlüğe girmesiyle çalışma sözleşmesi imzalama oranının gözle görülür biçimde yükseldiği, kısa vadeli çalışma sözleşmelerinin sayısının azaldığı ve emekçilerin, özellikle de köy kökenli işçilerin hak ve çıkarlarının daha iyi korunduğu tespit edildi.

    Ancak uluslararası finans krizinin yayılmasına bağlı olarak, Ekim ayının başından bu yana Çin ekonomisinin büyüme hızı yavaşladı. Ciddi sıkıntılar içine giren işletmelerde işçi çıkarma veya maaşları zamanında ödememe gibi olaylarda, dolayısıyla da çalışma anlaşmazlıklarında artış görüldü. Bu, Çalışma Sözleşmeleri Yasası'nın uygulanmasını zorlaştırdı. Çin Ulusal Halk Meclisi Daimi Komitesi Başkan Yardımcısı Hua Jianmin Komite'nin dün (25 Aralık) yapılan toplantısında, bütün kademelerdeki yönetimlerin bu sorunları çözmek için yoğun çaba harcadığını belirterek şunları anlattı:

    "Yaptığımız denetimlerde Çalışma Sözleşmeleri Yasası'nın etkin biçimde uygulanarak sonuç vermeye başladığını tespit ettik. İç ve dış ekonomik ortamda yaşanan önemli değişimler ile ekonomik gelişmede karşılaşılan ciddi sıkıntılar karşısında, bütün kademelerdeki yönetimler ve işletmeler etkin önlem almaktadır. Bu önlemler, emekçilerin hak ve çıkarlarının korunması ve işletmelerin sıkıntılarının hafifletilmesinde olumlu rol oynuyor."

    Hua'nın verdiği bilgilere göre, Çin merkez hükümeti temel sağlık ve iş kazası sigortalarına yapılan ödemelerin belirli ölçüde azaltılmasını ve işletmelere çalışma süreleri hakkında yeni hesap yöntemleri uygulama izni verilmesini kararlaştırdı. Başta Guangdong eyaleti olmak üzere bazı eyalet düzeyindeki idari birimlerin yönetimleri de, maaşların zamanında ödenmesini sağlayacak özel fonlar oluşturulması, köy kökenli işçilere meslek ve beceri eğitimlerinin yoğunlaştırılması, iflas sürecine giren işletmelerden işçi maaşlarını ödemeye öncelik vermelerini isteme ve kapanan işletmelerin çalışanlarının en kısa sürede yeniden istihdam edilmesine yardım etme gibi çeşitli yöntemlere başvurdu.

    Ulusal Halk Meclisi Daimi Komitesi'nin, emekçi haklarının korunması ile işletmelere yardım edilmesine aynı önemin verilmesi gerektiğini vurguladığına dikkat çeken Hua Jianmin, sözlerini şöyle sürdürdü:

    "Vatandaşların yaşamı, sıkıntılı günlerde daha büyük önem kazanıyor. Finans kriziyle mücadele sürecinde emekçilerin yasal hak ve çıkarlarının korunmasına, işletmelerin gelişmesine ve toplumsal uyum ve istikrarın pekiştirilmesine daha fazla önem verilmelidir."

    Bu doğrultuda Ulusal Halk Meclisi Daimi Komitesi, hükümetten, KOBİ'lerin ve emek yoğun sektörler ile hizmet sektörünün istihdam yetkinliğini artırmasını, işletmelerin maliyetini düşürmek için vergi indirimi uygulamasını, KOBİ'lere daha fazla kredi desteği sağlayarak iflaslarını önlemesini istedi. Meclis, yerel yönetimlerden de işçi maaşlarının zamanında ödenmesini sağlayan düzenlemeleri daha sağlıklı hale getirmelerini, sıkıntı yaşayan işletmelere gerekli destek ve teşviki sağlayarak geniş kapsamlı işçi çıkarmaları önlemelerini istedi.

    Krizden en çok etkilenen köy kökenli işçiler, Çin toplumunun "zayıf kesimi"dir. Bu kesimin haklarının tümüyle korunmasını, istihdamının artırılmasını ve kamu hizmetlerinin yoğunlaştırılmasını istediklerini kaydeden Hua, bu konuda şöyle konuştu:

    "Köy kökenli vatandaşların, maaşlarının tamamını zamanında almasını sağlayacak önlemler uygulanması ve çalışma anlaşmazlıklarına uygun çözümler getirilmesi gerekiyor. İşten çıkarılan köy kökenli işçilere hükümetin yatırım programlarında daha fazla iş imkânı yaratılmalı, aynı zamanda bu kesime yönelik meslek ve beceri eğitimi artırılmalı, sosyal güvenlik ve kamu hizmetleri daha yüksek düzeye çıkarılmalıdır."