Tang Hanedanının geç döneminden şair Du Mu

     Çin'in Tang Hanedanı döneminde çok sayıda şair ortaya çıktı. Bugün Tang Hanedanının geç döneminden ünlü şair Du Mu'yu tanıtacağız.

     Bir hükümet yetkilisinin ailesinde dünyaya gelmesi nedeniyle Du Mu (803-852) şanslı sayılır. Üst düzey bir yetkili olan dedesi aynı zamanda bir edebiyat üstadıydı. Böyle bir ailenin çocuğu olan Du Mu, küçükken edebiyata tutkulu bir ilgi göstererek, çok sayıda makale yazdı. Bir defasında, bir makalesini hanedanın üst düzey bir edebiyat yetkilisi okumuş ve hayran kalmış. Bu yetkili, Du Mu'nun makalesini devlet memuru sınavından sorumlu diğer bir yetkiliye vermiş ve Du Mu'ya 1. sıra verilip hemen hükümette görev yapması istenmiş. Ancak o yılın sınavında ilk sıralara yükselenlerin sayısında artış olduğu için, Du Mu'ya sadece 5. sıra verilebilmiş. Ama Du Mu yine de sınava katılmadan devlet memuru olabilmiş.

     Du Mu'nun ismi belki bazı insanlara yabancı gelebilir, ancak yazdığı "Qingming" başlıklı şiirden söz edilince, bu yapıt yediden yetmişe herkes tarafından bilinir.

      "Qingming" şiirinin, Çin Ay Takvimine göre belirlenen yılın 24 sezonundan biri ve geleneksel bayramlardan biri olan Qingming'i tasvir eden bir eser olduğu isminden de anlaşılıyor. "Qingming" şiiri, Çin'in gelenek ve göreneklerini içerdiği için, dinamizmle dolu bir hayat manzarasını yansıtıyor. Qingming, 2500 yıllık bir geçmişe sahiptir. Qingming gününde her aile atalarını anar, ölmüş yakınlarının mezarlarını ziyaret edip mezartaşlarını temizlerdi. Bununla birlikte, mevsim bahar olduğu için Qingming günü kır gezilerine de uygundur. Havanın iyi olduğu ve doğanın canlandığı Qingming Günü'nde kır gezisi yapmak, uçurtma uçurmak ve salıncakta sallanmak en çok rağbet gören eğlence türleri arasındaydı. Bir başka gelenek de, Qingming Günü'nde evde ateşi yakmamak ve yemek pişirmemekti. O gün lokantada yemek yemek de bir alışkanlık haline geldi.

      Çinlilerin verdiği büyük önemden ötürü, Qingming Günü'ne ilişkin manzaralar da çok farklıydı. Du Mu'nun Qingming şiirinde bir sokak manzarası anlatılıyor:

     Qingming Günü'nde yağmur hiç dinmiyor,

      Erkek ve kadın, yolcular yolda üzüntüyle ilerliyor,

      Çoban çocuğuna soruyor: Bir yerde meyhane var mı?

      Çoban çocuğu, kayısı çiçeğiyle dolu köyü işaret ediyor.

      Qingming Günü'nün yağmur mevsiminde olması nedeniyle, o gün genellikle yağmur yağar; böyle bir manzara insanların ataları ve yakınlarını anarken duydukları üzüntülere de uygundur, hatta insanlara daha yeni acılar bile getirir.

       Gerçek bir yaşamı tasvir eden "Qingming" şiirini Du Mu kendisi de çok beğenirdi. Bununla ilgili bir hikayesi çok yaygındır: Du Mu, meyhaneye gittiğinde her defasında "Qingming" şiirini okurmuş ve her seferinde başka müşterilerin dikkatini çekermiş. Du Mu'nun bir hayranı olan yaşlı bir dede, "Qingming" şiirini çok dinledikten sonra buna benzeyen bir şiir yazmış, sonra da Du Mu gibi meyhanede okumuş. Du Mu yaşlı dedenin şiirini beğenmemiş ve çok sayıda kelime tekrarlandığı için eleştirmiş. Ancak yaşlı dede, Du Mu şiirlerinin özünü benimsediğini savunarak, "Qingming" şiirinde geçen bazı tekrarları göstermiş. Du Mu, yaşlı dedenin sözlerini dinledikten sonra onu haklı bulmuş. İkisi birlikte içki içerek, akşamdan sabaha ve sarhoş olana kadar sohbet etmişler. Şair Du Mu, uyandıktan sonra bir daha kibirli davranmamış, şiir yazarken de çok düşünmeye başlamış. Şiirleri daha çok insan tarafından beğenilmiş. O nedenle Du Mu Çin edebiyat tarihinde daha parlak bir konuma sahip oldu.

      "Qingming" şiiri sadece şair Du Mu'ya ün getirmekle kalmadı, Çin'deki ünlü içki markası Kayısı Çiçeği'nin yaygın bir ün kazanmasını da sağladı. "Qingming" şiirini okumuş olan her Çinli, hep bu içkinin güzel lezzetinin tadını çıkardıktan sonra şairin tasvir ettiği, kayısı çiçekleriyle dolu, yağmurun ince ince ve hızla yağdığı, yolcuların hızlı hızlı yürüdüğü Kayısı Çiçeği adlı köyü arayıp bulmak ister.