Sarkozy-Dalay Lama görüşmesi ilişkileri zedeledi

  Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Çin halkının şiddetli itirazlarını ve Çin hükümetinin diplomatik uyarılarını hiçe sayarak, 6 Aralık'ta Fransa Cumhurbaşkanı ve Avrupa Birliği dönem başkanı sıfatlarıyla Dalay Lama'yla görüştü. Çin'in içişlerine küstahça müdahale eden bu girişim, Çin'in temel çıkarlarını ciddi şekilde zedeleyerek Çin vatandaşlarının duygularını incitti, ayrıca Çin-Fransa ve Çin-AB ilişkilerinin siyasi zeminine de zarar verdi.

  Tibet'le ilgili sorunlar, Çin'in egemenlik ve toprak bütünlüğü ile önemli çıkarlarını ilgilendiriyor. Çin'in Fransa'daki eski büyükelçisi, Çin Dışişleri Bakanlığı'nın dış politika danışma komisyonu üyesi Wu Jianmin, Çin Uluslararası Radyosu muhabirine verdiği demeçte, Sarkozy'nin bu şekilde hareket ederek, ne ülkeler arasındaki genel durumu, ne de Avrupa ve Fransa halklarının çıkarlarını gözönünde tuttuğunu belirterek şöyle konuştu:

"Bu davranış tabii ki akılcı bir davranış değil. Özellikle AB dönem başkanı sıfatını taşıyan bir kişinin böyle davranmaması gerekiyor. Zira bu girişimle Sarkozy, Avrupa halkı ve AB'nin çıkarlarını ön sıralara koymadığını gösterdi. Bu, uluslararası ilişkilerdeki genel durumu dikkate almayan ve halkların arzusuna tecavüz eden bir davranıştır."

  AB dönem başkanlığını yürüten Fransa'nın Tibet sorunu konusunda böyle akılsızca bir girişimde bulunması, Çin-Fransa ilişkilerine zarar verdiği gibi, Çin ile AB arasındaki diyalog, temas ve işbirliğine de engel oluşturdu. Çin ile Avrupa arasındaki ilişkilerin karşılıklı saygı, eşitlik ve karşılıklı yarar temelinde kurulduğuna, Sarkozy'nin Dalay Lama'yla görüşerek açıkça bu ilkeyi ihlal ettiğine işaret eden Wu Jianmin, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Çin ile Fransa arasında diplomatik ilişkilerin kurulduğu 1964 yılından bu yana ikili ilişkilerde büyük gelişmeler kaydedildi. Çin ile AB arasında diplomatik ilişkilerin kurulduğu 1975 yılından bu yana tarihte eşi görülmemiş gelişmeler kaydedildi. Çin-AB ilişkilerinin gelişmesi, iki tarafa somut yararlar getirdi. Sarkozy'nin bu davranışı, Çin'in temel çıkarlarını zedeledi. Çünkü karşılıklı saygı ilkesi, öncelikle karşı tarafın egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesini gerektiriyor. Sarkozy'nin Dalay Lama'yla görüşmesi, çok açıkça bu ilkenin ihlal edildiği anlamına gelir. Bu davranış, aynı zamanda Çin-Fransa ve Çin-Avrupa ilişkilerinin temelini de sarstı."

  Peki Sarkozy neden Dalay Lama'yla görüşmekte ısrar ediyor? Çin Uluslararası Sorunları Araştırma Enstitüsü Avrupa Birliği Araştırma Bölümü'nden Liu Jiansheng, Sarkozy'nin Dalay Lama'yla görüşme yoluyla, siyasi alanda karşı karşıya bulunduğu iç ve dış zorluklardan kurtulmak istediğini savunuyor. Liu Jiansheng bu fikrini şöyle açıkladı:

 "Sarkozy'nin tutumu sık sık değişiyor. Hatırlayacağınız gibi, Beijing Olimpiyat Oyunları Meşalesi'nin Avrupa'da taşınması sırasında da olaylar çıkmıştı. Sarkozy, AB dönem başkanlığı sırasında, bir Avrupa liderinin üstlenmesi gereken rolü ve kriz çözme gücünü göstermek istiyor. Ayrıca bazı Fransızların Tibet hakkındaki görüşleri yanlış bilgilere dayanıyor. Örneğin bazı Fransızlar, Tibet'in bağımsız bir ülke olduğunu zannediyor. Sarkozy bu davranışıyla bu kişilerin desteğini kazanmak istiyor."

  Çok kutuplulaşma ve ekonomik küreselleşmenin geliştiği günümüzde Çin, Fransa da dahil olmak üzere AB ülkeleriyle geniş ortak çıkarlara sahiptir. Çin ile AB arasındaki ilişkilerin güçlendirilip geliştirilmesi, iki tarafa hatta tüm dünyaya yararlı olacaktır. Özellikle küresel finans krizinin göğüslenmesi, gıda ve enerji güvenliği ve iklim değişikliği gibi tüm dünyayı ilgilendiren sorunlar karşısında, Çin ve AB'nin aralarındaki işbirliğini güçlendirmesi gerekiyor. Fransa'nın, Çin'in egemenlik ve toprak bütünlüğünü zedeleyen girişimleri durdurarak, zarar gören Çin-Fransa ilişkilerini onarmasını beklediklerini ifade eden Wu Jianmin şunları söyledi:

"Çin-Fransa ve Çin-AB ilişkilerinin normale dönmesini sağlamak için Fransa'nın, Çin'in egemenlik ve toprak bütünlüğünü zedeleyen girişimleri durdurması gerekiyor. Çünkü bu girişimler asla kabul edilemez."

  Başından itibaren Çin-Fransa ilişkilerine büyük önem veren Çin tarafı, eskiden olduğu gibi gelecekte de ikili ilişkilerin uzun vadeli, sağlıklı ve istikrarlı gelişmesi için aktif çaba harcamaya hazır. Fransa liderinin de uzak görüşlü siyasi zekâsıyla Çin-Fransa ilişkilerinin genel durumunu gerçek anlamda koruması gerekiyor. Aksi takdirde geriye, Çin halkının incinen duyguları ve zedelenmiş bir işbirliğinden başka bir şey kalmayacak.