NATO'dan geri adım...

    Sami Kohen- Milliyet - 5 Aralık Cuma 2008

    GEÇEN nisan ayında Bükreş'te düzenlenen NATO zirvesinde Gürcistan ve Ukrayna'ya yakın bir tarihte ittifaka üye olarak kabul edilecekleri sözü verilmişti.

    NATO'nun bu kararı bu iki ülkeyi ne kadar umutlandırdıysa, Rusya'yı da o derecede sinirlendirdi. Moskova, kendi arka bahçesi saydığı bir bölgenin Batının nüfuz alanı içine girmesini, kendi güvenliği ve artan gücü için bir tehdit olarak algılıyordu.

    Denilebilir ki ağustos ayında Gürcistan savaşının patlak vermesinde NATO'nun aldığı kararın önemli etkisi olmuştur.

    Gerçekten, bu karar, Gürcistan lideri Saakaşvili'ye, Güney Osetya sorununu kendi bildiği gibi halletmeye kalkışmak cesaretini verdiği gibi, Rusya'yı da Batı'ya karşı dik durmak ve gücünü kanıtlamak için Gürcistan'la savaşı göze almaya sevk etti.

    Sonuçta, Rusya'nın istediği büyük oranda gerçekleşti: G. Osetya ve Abhazya Gürcistan'dan tamamen koptu ve Rus denetimi altına girdi. Bunu engelleyemeyen Batı ile Rusya arasındaki ilişkiler, Soğuk Savaş'a dönüş çağrışımı yapacak ölçüde gerginleşti ve NATO ile Moskova arasındaki diyalog koptu...

    Erken üyelik, hayal

    BU hafta NATO konseyi, Brüksel'deki toplantısında Gürcistan ve Ukrayna'nın olası üyeliği Rusya ile ilişkilerin geleceği konusunda geri adım anlamını taşıyan bir tavır sergiledi.

    Konsey, iki aday ülkeye bir takvim vermediği gibi, üyeliğin gerçekleşmesi için ikisinin de "ittifakın standartlarına uymaları" ve bunun için de gereken "reformları uygulamaları" gerektiğini bildirdi.

    Bu açıkçası, NATO'nun Gürcistan ve Ukrayna'yı şu yakınlarda üye olarak kabul etmek niyetinde olmadığını gösteriyor.

    Aslında geçen nisan ayındaki zirvede de bu iki "problemli" ülkenin NATO'ya alınmasına karşı çıkanlar (Almanya ve Fransa başta) vardı. Onlar böyle bir kararın Rusya'yı kışkırtacağı ve sonuçta yeni bir gerginlik dönemine girileceği uyarısında bulunuyorlardı. ABD ise, Gürcistan ile Ukrayna'nın, Rusya'nın baskılarına karşı çıkabilmesi için mutlaka bir an önce NATO'ya alınması gerektiğini savunuyordu.

    Bütün olup bitenlerden sonra bu haftaki NATO toplantısında ABD'nin tavrını yumuşattığı ve iki ülkenin erken üyeliği konusunda ısrarlı davranmadığı görüldü.

    Hemen şunu da belirtelim ki, Türkiye de Kafkasya krizinden sonra, Gürcistan'ın NATO'ya acele alınmasına karşı çıkmaya (ve dolayısıyla eski desteğini çekmeye) başladı. Bu bakımdan NATO'nun yeni kararı, Türkiye'nin tavrıyla örtüşüyor.

    Adım adım görüşme

    NATO Konseyi'nde alınan diğer önemli karar, Rusya'ya karşı izlenecek olan politikayla ilgili.

    Konsey, Moskova ile temasların da adım adım yeniden başlaması yönünde bir konsensüse vardı. Bu, NATO'nun Rusya'nın Gürcistan'da savaş yoluyla yarattığı oldubittileri onayladığı anlamına gelmiyor. Yani Kafkasya krizi konusunda Batılılar eski tutumlarını koruyorlar. Ama bundan sonra Rusya ile görüşmelerin (şimdilik daha alt düzeyde de olsa) yeniden başlamasında yarar görüyorlar.

    Tabii NATO'nun bu yeni tavrı, bu kez Gürcistan'ı ne kadar düş kırıklığına uğrattıysa, Rusya'yı da o kadar sevindirmiş görünüyor.

    Önceki gün Moskova'ya giden NATO Genel Sekreteri Scheffer'in şu sözleri anlamlı: "Rusya jeostratejik bakımdan o kadar önemli bir ülke ki, onu görüşmelere angaje etmekten daha iyi bir seçenek yoktur."

    Görünen o ki, NATO Gürcistan ve Ukrayna'nın üyeliği ile Rusya'yla ilişkilerin düzelmesi arasında, tercihini ikinci şıkkın lehine kullanmayı tercih ediyor.