Pu Songling ve yapıtı "Liaozhai'nin Acayipliği"

    1640-1715 yılları arasında yaşayan Pu Songling, Qing hanedanı döneminde Çin'de tanınmış bir edebiyatçıydı. Çöken bir feodal toprak sahibinin çocuğu olarak dünyaya gelen Pu Songling, ömür boyu bilgi edinmeye çalışmış, ancak memur sınavında hep başarısız olmuştu. Hayat mücadelesi veren Pu Songling, sonunda kızgınlığını ve emeğini "Liaozhai'nin Acayipliği" gibi edebi eserlere yönlendirmiş.

     Liaozhai, Pu Songling'in kitap odasına verdiği isimdir.

     "Liaozhai'nin Acayipliği", 431 öyküden oluşuyor. Bunlardan kısa olanları iki-üç yüz kelimelik, uzun olanları da binlerce kelimelik. Kitabın içeriğinde 4 ayrı tür var. Bu 4 tür şöyle sıralanıyor: Yolsuzluk yapan hükümet yetkilileri ve açıkgözlü feodal toprak sahiplerinin çirkin yüzünü çıkaran ve feodal siyaset sistemini eleştiren öyküler; Keju adı verilen memur sınav sisteminin olumsuz yönlerini eleştiren ve sistemin bilginlere getirdiği kısıtlamaları gün ışığına çıkaran öyküler; insanlarda görülen saf aşk ve böyle aşk için mücadele edenleri öven öyküler, özellikle tilki perisi gibi hayaletler ile insan arasındaki aşk hikayelerini anlatan romantik öyküler; son tür ise ahlak kurallarını anlatan öyküler.

     "Liaozhai'nin Acayipliği"nde, özgürlükten yana bir tutum sergileniyor. Okuyucular en çok kitapta aşk konusunu işleyen öyküleri beğeniyor. Bu aşk öykülerinin çoğu, insan ile tilki perisi veya hayalet arasındaki aşka yer vererek, gençlerin feodal ahlak yargılarının sınırlamalarını aşma arzularını sergiler.

     "Liaozhai'nin Acayipliği" kitabındaki tilki perilerinin hemen hemen hepsi güzel ve iyi kalpli kızlar olarak ortaya çıkar. Bunlardan en göze çarpanı da, "Xiaocui" adlı öyküdeki kahraman Xiaocui'dir. Pu Songling, yüksek öyküleme ve anlatım tekniğiyle saf, iyi kalpli, zeki ve çok sevimli bir genç kız imgesi yarattı. Yazar, Xiaocui'nin gerçekten bir tilki olduğunu, annesinin Wang Taichang'ın ailesine sığınarak felaketten kurtulması nedeniyle Wang ailesine teşekkür borcunu ödemek için insan şekline girdiğini ancak romanın sonunda ifade eder.

     Görünüşü güzel olan tilkiler dışında, "Liaozhai'nin Acayipliği" kitabında çirkin, ancak iyi kalpli tilkiler de var. Örneğin, "Çirkin Tilki" adlı öyküdeki... Çirkin bir tilki, genç bir aydının çok yoksul olduğunu öğrendikten sonra, geçinmesine yardım eder. Ancak, bu aydın güzel giysilere ve rahat bir eve sahip olduktan sonra bir büyücüyü davet ederek, çirkin tilkiyi evden kovmak ister. Buna çok öfkelenen çirkin tilki, gence verdiği her şey geri alır ve onu cezalandırır. Yazar, bu öyküyle insanoğlunun bazı kötülüklerini eleştirmiştir.

     "Liaozhai'nin Acayipliği"inde güzel ancak vahşi tilkilere de yer veriliyor. Örneğin, "Resim Derisi" adlı öyküdeki tilki, güzel bir insan derisini üstüne geçirerek ve insan kanı içerek hayatını sürdürür. Tabii ki, bu tilki sonunda insanlar tarafından öldürülür.

     "Liaozhai'nin Acayipliği", romantizm ve şaşırtıcı hayal gücüyle dolu bir öykü kitabıdır. Bu özellik, daha çok pozitif karakterler, özellikle çiçek ve tilki hayaletlerinin dönüştüğü kadın karakterlerinde sergileniyor. Yazar Pu Songling, düşsel anlatımı ve karakterlerin göğe de, toprak içine de girme gücüne yer vererek, kendi düşlerini ve dileklerini ifade etti.

      Kısacası, Pu Songling, "Liaozhai'nin Acayipliği"nde kadın görüntüsüyle ortaya çıkan "tilkiler"i kaleme alarak, bu tilkilere insanın sahip olmadığı bazı iyi karakter özelliklerini vermiştir.

      Çin edebiyat tarihindeki en önemli eserlerden biri olan "Liaozhai'nin Acayipliği", geçen iki yüz yıl içinde 20'den fazla yabancı dile çevrildi ve geniş bir okuyucu kitlesi edindi.