6'lı Görüşmeler'de yeni gelişme beklentisi

    Kore Yarımadası'ndaki nükleer sorunu çözmeyi amaçlayan 6'lı Görüşmeler kapsamındaki heyet başkanları toplantısı bugün (8 Aralık) Beijing'de yapılacak. Heyet başkanları birer birer Beijing'e gelirken, evsahibi Çin de toplantı için son hazırlıklarını tamamlıyor. Kore Cumhuriyeti (KC) heyet başkanı Kim Sook, dün yola çıkmadan önce yaptığı açıklamada, bu toplantının Kore Yarımadası'nın nükleer silahlardan arındırılması sürecinde ikinci aşama görevlerin yerine getirilmesi ve üçüncü aşamaya geçilmesi için önemli rol oynayacağını söyledi. Ancak Kim Sook toplantının sonuçlarına iyimser bakmadığını da sözlerine ekledi. ABD heyet başkanı Christopher Hill de toplantının sonucunu tahmin etmenin çok zor olduğunu kaydetti.

    Kore Cumhuriyeti basınında yer alan haberlere göre, toplantı 8 Aralık Pazartesi günü öğleden sonra başlayıp üç gün sürecek. Toplantıda, ikinci aşamadan kalan eylemlerin yerine getirilmesine ilişkin takvimin belirlenmesi hedefleniyor. Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (KDHC) Dışişleri Bakanlığı sözcüsü 6 Aralık'ta yaptığı açıklamada, bugün yapılacak toplantının temel görevinin, "eyleme karşı eylem" ilkesi ışığında, tarafların KDHC'nin nükleer tesislerinin işlevsiz kılınmasında kaydedilen gelişmelere paralel olarak ekonomik tazminat sağlama takvimlerinin belirlenmesi ve nükleer tesislerin işlevsiz hale getirildiğinin onaylanması konusunda fikir birliğine varılması olduğunu söyledi.

    ABD'nin heyet başkanı Christopher Hill de, 4 Aralık'ta yaptığı konuşmada Singapur'da KDHC heyet başkanı Kim Kye Gwan'la görüştüğünü ve Beijing'de yapılacak heyet başkanları toplantısında ele alınacak belli başlı sorunlar üzerinde öze ilişkin istişarelerde bulunduğunu ifade etti. Hill ayrıca son toplantıda taraflar arasında onay sorununda resmi bir anlaşmaya varılmasını beklediklerini söyledi.

    KC basınında, bu yılın Temmuz ayında düzenlenen heyet başkanları toplantısı ve dışişleri bakanları gayri resmi toplantısından birkaç ay sonra düzenlenen bu toplantının, ABD heyet başkanı Hill'in katılacağı son toplantı olacağına dikkat çekilerek, bunun aynı zamanda önümüzde ay görevden ayrılacak olan Bush için, Kore Yarımadası'ndaki nükleer sorunda gelişme kaydedilmesi için son fırsat olacağı belirtildi. Kore basınında yer alan haberlerde ABD, Japonya ve KC'nin, ikinci aşama eylemlerin önümüzdeki Mart ayında tamamlanmasını beklediklerine de işaret edildi.

    Gözlemciler, bugünkü heyet toplantısından önce bazı olumsuz unsurların ortaya çıktığına dikkat çekti.

    Bu sorunlar arasında en büyüğü, nükleer tesislerden örnek alınması konusunda ABD ve KDHC arasında yaşanan anlaşmazlık oldu. ABD, KDHC'nin Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı denetçilerinin nükleer tesislerden örnek alarak bunların ülke dışına götürülmesine izin verdiğini iddia etti; ancak KDHC, ABD'nin bu iddiasını yalanlayarak 6'lı Görüşmeler'in belgelerinde buna ilişkin bir madde bulunmadığını savundu.

    İkinci büyük sorun ise, ikinci aşamadaki eylemlerin dengeli şekilde yerine getirilmesi. Hill, 3 Aralık'ta yaptığı konuşmada, Yongbyon nükleer tesislerinin işlevsiz kılınması gerektiğini, ancak şu anda bu çalışmaların yalnızca üçte ikisinin tamamlandığını ve geriye kalan üçte birinin de bir an önce tamamlanması gerektiğini söylemişti. Öte yandan KDHC'ye finans ve enerji yardımlarından sorumlu KC tarafı, ilgili taraflarca taahhüt edilen yardımların yalnızca yarısının yapıldığını, KDHC'nin bu nedenle çalışma hızını yavaşlattığını ve şimdiye kadar Japonya'yla aralarındaki "kaçırma sorununda" hiçbir gelişme kaydedilememesi bahanesiyle, Japonya'nın KDHC'ye ekonomik yardımda bulunmayı reddettiğini açıklamıştı.

    Son olarak, KDHC ve Japonya arasındaki ilişkilerde yaşanan soğukluk ve KDHC ile KC arasındaki ilişkilerin kötüleşmesi geliyor. KDHC Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, 6 Aralık'ta Japonya'nın yükümlülüklerini yerine getirmeyi reddetmesi nedeniyle, KDHC'nin Japonya'yı artık 6'lı Görüşmeler'in taraflarından biri olarak kabul etmediğini duyurmuştu. KDHC, 6'lı Görüşmeler'de KC'ye karşı takınacakları tutum hakkında henüz bir açıklama yapmadı. Dolayısıyla bu iki ülkenin heyet başkanlarının bugünkü toplantıda eskiden olduğu gibi görüşme yapıp yapmayacağı da kesinlik kazanamadı.