Çin-ABD Stratejik Ekonomi Diyalogu

    5. Çin-ABD Stratejik Ekonomi Diyalogu, 4-5 Aralık günlerinde Beijing'de yapılacak. Uluslararası finans krizinin yayıldığı ve ABD'de yönetim devir-tesliminin yapılacağı koşullarda düzenlenecek bu diyalogdan çıkacak sonuçlar merakla bekleniyor. Çinli uzmanlar bu diyalogla, ticari korumacılığı önleme ve piyasaya girişi genişletme gibi alanlarda sonuçlar elde edileceğini savunuyor.

    Diyalogda, Çin tarafını Başbakan Yardımcısı Wang Qishan, ABD tarafını ise Maliye Bakanı Henry Paulson temsil edecek. "Kalıcı Çin-ABD ekonomik ortaklık ilişkileri için zemin hazırlanması" temalı diyalogun gündem maddeleri arasında, makro ekonomi politikaları, finans kriziyle mücadele önlemleri, enerji ve çevre işbirliği, ticari ilişkilerin ilerletilmesi, serbest yatırımın teşvik edilmesi ve uluslararası ekonomi alanındaki işbirliği yer alıyor.

    Çin Çağdaş Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Strateji Araştırma Merkezi Başkanı Gao Zugui, tüm dünyada ekonominin gerilediği bugünlerde, bu diyalogun büyük önem taşıdığını belirtti:

    "Bu koşullarda Çin ve ABD'nin ekonomi alanındaki eşgüdümü nasıl güçlendireceği, elbette büyük önem taşıyor. Görüşmede, G-20 Zirvesi'nin sonuçlarının hayata geçirilmesi, iki ülkenin makro ekonomileri arasındaki eşgüdümün güçlendirilmesi, dünya ekonomisi ve iki ülkenin ekonomilerinde büyüme sağlanması ve finans krizinin reel ekonomi üzerindeki etkilerinin önlenmesi gibi konular üzerinde bazı somut önlemler saptanabilir."

    Gözlemciler, finans kriziyle mücadele dışında, her iki tarafın da bazı hassasiyetleri olduğuna dikkat çekiyor. Örneğin, ticari korumacılığa devam edilmesi, belki de Çin'in en fazla önem verdiği konu. ABD ekonomisinin gerilemesi ve işsizlik oranının yükselmesi nedeniyle, ülkede ticari korumacılık tekrar canlanmaya başladı. Bunun hiçe sayılması halinde, Çin'in ihracat sektörleri üzerindeki baskılar daha da artacak. ABD ise, Çin'i piyasasını daha fazla açmaya ve ABD şirketlerine daha fazla yatırım ve işletme özgürlüğü tanımaya nasıl ikna edeceği üzerinde duruyor.

    Gao Zugui, çıkarları birbirine bağlı olan Çin ve ABD'nin, diyalog mekanizması yoluyla bu özel sorunlar üzerine gelişme sağlayabileceğine işaret etti:

    "Geçen seferki diyalogda, enerji tasarrufu ve çevre koruma işbirliği hakkında uzun vadeli bir plan hazırlandı. Bu seferki diyalogda ise bu planın ayrıntıları çıkarılacak, somut eylem programları saptanacak. Her iki taraf için önemli olan konular, örneğin ürün kalitesi, gıda güvenliği, piyasanın daha fazla açılması, iki ülke arasında hatta tüm dünyada finans piyasasının açılması ve özellikle ticari korumacılığın önlenmesi üzerine fikir birliği sağlanabilir, somut sonuçlar elde edilebilir."

    Gözlemciler, yarın başlayacak stratejik diyalogda, daha önceki diyalog toplantılarında tartışılan Renminbi kuru ve ticari dengesizlik gibi sorunlar yerine, makro ekonomi politikaları, finans kriziyle mücadele, enerji ve çevre işbirliği gibi gerçek anlamda stratejik önem taşıyan konular üzerinde durulacağına dikkat çekti. Beijing Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Fakültesi'nden Prof. Zhu Feng, bu konudaki şunları söyledi:

    "Renminbi kuru, Çin ekonomisinin gerçek yüzünü ve Çin'in bir ihracat devi olarak, tüm dünya piyasası ile dünya ekonomisinin gelişmesine katkılarını yansıtmalı. Çin'de döviz kurunda reform yapılmasından bu yana, Renminbi kuru yüzde 20'den fazla arttı. Tüm dünyada takip edilen Renminbi kuru sorununa, Çin mantıklı bir cevap vermiş oldu."

    5. stratejik diyalog, ABD'de yapılacak yönetim devir-tesliminin hemen öncesine denk gelmesi nedeniyle de ilgi çekiyor. Çin Cumhurbaşkanı Hu Jintao ve ABD Başkanı George W. Bush'un ortak önerisi üzerine Aralık 2006'da başlatılan bu mekanizma, Beijing'de ve Washington'da yılda birer kez düzenleniyor. Geçen dört dönemde alınan 150'ye yakın sonuç, adım adım hayata geçiriliyor.

    Önümüzdeki günlerde, görev süresi dolmak üzere olan Bush'un yerine, Beyaz Saray'a Barack Hüseyin Obama geçecek. Çinli uzmanlar, Çin-ABD Stratejik Ekonomi Diyalogu'nun ikili ekonomik ve ticari ilişkiler, hatta ikili yapıcı işbirliği ilişkilerinin ilerletilmesinde önemli rol oynadığına işaret ederek, ABD'de yeni yönetimin işbaşı yapmasından sonra da bu mekanizmanın sürdürüleceğini ifade ettiler.