Tarım Havzası'nda ilk balıkçı limanı

Xinjiang'dan kısa kısa (12-11-2008)

Tarım Havzası'nda ilk balıkçı limanı

    Xinjiang'ın güneyinde kuraklığıyla bilinen Tarım Havzası'ndaki ilk balıkçı limanı olan Bostan Gölü limanının inşaatının son aşamasına gelindiği bildirildi.

    Tarım Havzası'nın kuzey kenarında yer alan 1000 kilometrekare genişliğindeki Bostan Gölü, Xinjiang'daki en büyük balık üretim merkezi durumundadır. Burada her yıl üretilen yaklaşık 6 bin ton balığın önemli bir bölümü, başta Japonya olmak üzere çok sayıda ülkeye ihraç ediliyor. Ancak göl çevresinde liman bulunmaması, bölgedeki balıkçılık üretiminin gelişmesini engeliyor. Bu sorunu gidermek için Çin Tarım Bakanlığı, Kasım 2007'de Bostan Gölü Balıkçı Limanı'nın inşaatına başladı. Toplam 6 milyona yuan olan proje kapsamında 7 bin metrekare genişliğindeki rıhtımlar ile yan tesislerinin inşaatı, kısa süre önce tamamlandı. Gölde uygulanan av yasağının sona ermesiyle önümüzdeki yılın Haziran ayında hizmete girmesi beklenen liman, 150 balıkçı teknesinin aynı anda demirlemesine imkan sağlıyor.

1000 yıllık karız kanalları için arşiv oluşturuldu

    Xinjiang'ın Turfan bölgesinde bulunan bütün karız kanalları için arşiv oluşturulduğu ve dağılımını gösteren haritanın çizildiği bildirildi. Arşivde bütün karız kanallarının adları, uzunlukları, konumları, inşaat tarihleri, mevcut durumları ve sulama alanları ayrıntılı bir biçimde kaydedildi.

    Çin'deki üç büyük eski sulama tesisinden biri olarak kabul edilen karız kanalları, yüksek dağlarda eriyen buz ve kar suyunu yeraltı kanallarıyla taşıyarak üretim ve insan yaşamı için gerekli su ihtiyacını karşılayan su tesisleridir. Geçmişi 1000 yıl öncesine dayanan ve Xinjiang'ın bazı kurak bölgelerinde bugün bile önemli işlev gören bu kanallar, buharlaşmayı etkili bir biçimde önleyerek su kaynaklarının verimli biçimde değerlendirilmesini sağlıyor. Ancak tarihi ve doğal nedenlerden dolayı bundan 50 yıl önce 1700 dolayında olan karız kanallarının sayısı, bugün 600'e inmiş durumda. Bu kanalların kurtarılıp korunması, başta Turfan-Hami havzası olmak üzere kurak bölgelerdeki tarım üretimi ile vatandaşların yaşamı için büyük önem taşıyor.

    Çin hükümeti, tarihi karız kanalları korumak için 2007'den itibaren her yıl 20 milyon yuan harcayarak bu eski sulama tesislerini onarıyor. Karız kanalları hakkında arşiv oluşturulmasının, bu değerli mirasların korunup vatandaşlara yarar sağlamaya devam etmesinde önemli rol oynaması bekleniyor.

Xinjiang'da eski Dolanlar'ın pazar yeri bulundu

    Xinjiang'ın güneyinde yer alan Avat ilçesinden geçen Yarkent nehri havzasında gerçekleştirilen tarihi eserlerle ilgili araştırmalarda eski Dolanlar'a ait pazar yeri bulunduğu bildirildi.

    "Dolan" kelimesi, Uygurca'da "toplanma" ve "topluluk" anlamına geliyor. Taklamakan Çölü'nün çevresinde yaşayan Dolanlar, Uygurların bir koludur. Özgün coğrafi koşulları, üretim biçimleri ve sosyal yapıları nedeniyle Dolanlar, çok eskilere dayalı örf ve adetlerini, sosyal yaşam tarzını ve sanatlarını günümüzde de koruyor. Dolanların kültürel varlıklarının başında antik av kültürünün bir ürünü olan Dolan Makamı'dır. Avat ilçesi ise Dolan sanatçılarının en çok yaşadığı bir bölge olma özelliğini taşıyor. İlçedeki kayıtlı Dolan sanatçılarının sayısı 102 olarak belirlendi.

    Yarkent nehrinin orta ve aşağı kesimlerinde bulunan eski yabani kavak ormanları içinde yer alan Dolan pazarının kalıntılarında Dolanlara ait günlük eşyalar ile kesilmiş ağaçlar bulundu. Pazar yerinin çevresinde antik mezarlarla geçici konut sanılan mekanların kalıntılarına rastlandı. Arkeologlar, bulunan mezar ve yapılar ile eşyaların Dolan kültürünün gelişme seyri hakkında sürdürülen araştırmalar için büyük önem taşıdığına işaret etti. Söz konusu kalıntıların bölge yönetimi tarafından koruma altına alındığı ve ilgili arkeolojik araştırmaların sürmekte olduğu öğrenildi.