Çin ile yabancı ülkeler arasındaki kültür değişiminin 30 yılı

     Çin'de reform ve dışa açılma politikasının uygulanmasına başlanmasından bu yana 30 yıl geçti. Bu 30 yıl boyunca kültür, Çin ile yabancı ülkelerin birbirlerini tanımalarını sağlayan bir köprü oldu. Çin ile yabancı ülkeler arasındaki kültürel değişim, resmi bakımdan da halk açısından da tarihte eşi görülmemiş bir zenginlik aşamasına girdi.

      Şimdi duyduğunuz bu parça, çağdaş Pekin Operası yapıtı Sha Jia Bang'dan alındı. Çin'deki devrimci iç dönemini tasvir eden bu yapıt, manevi yaşamın fakir olduğu 1960'lar ve 1970'lerda tüm Çin'i büyüledi. Şimdiki Çinli gençler babalarının bu kadar basit bir yaşam tarzı sürdürdüğünü artık hayal bile edemez: Sıradan bir ailede TV yoktu, şehirlere bile Karaoke gelmemişti, diskotek bulunmuyordu; az sayıdaki tiyatroda ise Sha Jia Bang, genellikle aylarca sahnelenirdi...

     50 yaşındaki Zhang Yu, kültürel ve sanatsal değişimin yok denecek kadar az olduğu koşullardan tutun, artışa geçtiği ve aralıksız geliştiği dönemlere kadar bütün evreleri bizzat yaşadı. Çin Dış Kültür Grubu'nun Genel Müdürü olan Zhang Yu, ünlü bir gösteri ve sergi organizatörü. 1982'de üniversiteden mezun olan Zhang Yu, Kültür Bakanlığı'nda kültürel dış irtibatlardan sorumlu bir memur olarak çalışmıştı. Zhang, Bakanlıktayken en çok Asya, Afrika ve Latin Amerika bölgelerindeki ülkelerden hükümetler arası kültür değişimi kapsamında gelen heyetleri ağırlıyordu. Zhang, 8 yıl sonra istifa ederek, gösteri ve sergi tanıtma çalışmalarıyla uğraşmaya başladı. 

     "30 yıl geçtikten sonra, şimdiki gösterilerin haddi hesabı yok. Her mevsim, her ay, hatta her hafta Çin'in birçok kentinde kaliteli gösteriler düzenleniyor. Örneğin başkent Beijing'de, Ulusal Tiyatro da dahil olmak üzere belli başlı tiyatrolarda hemen hemen her akşam bir gösteri var. ABD ve Avrupa, Afrika, Latin Amerika ile Arap ülkelerinden gelen sanat toplulukları her gün farklı tiyatrolarda sahneye çıkıyor. Bence bu, son 30 yılda meydana gelen en büyük değişikliktir."  

     Bu parça, ünlü Japon bestecisi Shinji Tanimura'nın "Yıldız" adlı yeni yapıtından bir bölüm. Shinji Tanimura, Beijing Olimpiyat Oyunları sırasında düzenlenen "Asya Gecesi" başlıklı sanat gösterisine davet edilmişti. Aslında Shiji Tanimura, Çin'de tam 27 yıl önce de sahneye çıkmış, o yıl Beijing İşçi Stadyumu'nda Çinli şarkıcılarla birlikte "Elele" adlı bir konser vermişti.

     Beijing Olimpiyat Oyunları dolayısıyla düzenlenen kültürel faaliyetlere, 80 ülke ve bölgeden gelen 100 gösteri topluluğuna mensup 10 bine yakın sanatçı katıldı. Bazı yabancı basın kuruluşları, Çin'in dünyada en çok gösteri ve sanat ticaretinin yapıldığı bölgelerden biri haline geldiğini savunuyor. Şu anda Çin'de kültür sektöründe çalışan yabancı işletme ve sanatçıların sayısı durmadan artıyor.

     41 yaşındaki ABD'li bayan Lisa Cliff, 1991 yılında Çin'e geldi. Başlangıçta serbest yazar olarak çalışan Lisa Cliff, sonra resim ve heykelciliğe yatırım yapmaya başladı. Cliff, Beijing'deki en işlek alışveriş merkezlerinden Jianwai SOHO ve en ünlü sanat bölgesi olan 798'de "OKO" adıyla iki sanat galerisi açtı. Artık Çin sanat piyasasını iyi tanıyan Cliff, işinin geleceğine tam bir güvenle bakıyor. 

     "Çin sanat ürünleri piyasasını çok merak ediyordum. Çin'e geldikten sonra ülkedeki sanat ürünleri piyasasında günden güne meydana gelen değişiklikleri hissetmeye başladım. Çin hükümeti, farklı arkaplana sahip kültürlere açılma ve onlara hoşgörüyle yaklaşma tavrı gösteriyor. Bu nedenle iki galerimin geleceğine de tam bir güven besliyorum. Özellikle Olimpiyat Oyunları'ndan sonra, en iyi genişleme fırsatının doğduğuna inanıyorum."

     Lisa Cliff'in "OKO" galerisinin bulunduğu 798 Sanat Bölgesi, Beijing'in kuzeydoğusunda yer alıyor. Burası, daha önce terkedilmiş bir fabrika deposuydu. 2002 yılından itibaren çok sayıda sanatçı ve sanat kuruluşları, buraya taşınmaya başladı, yavaş yavaş burası galeri, tasarım şirketi, moda dükkanı ve barların yoğun olarak bulunduğu bir bölge haline geldi. Artık Çin'deki en büyük ve uluslararası arenada en fazla etkiye sahip olan 798, sadece Çinli sanatçıları değil, Lisa Cliff gibi yabancıları da çekiyor. Yabancı sermayeli sanat kuruluşlarının payı da az değil.

     İngiltere'ye ait dünyaca ünlü bir müzikal şirketi olan "Cameron Mackintosh Şirketi", geçen yıl, Çinli yatırımcılarla ortak bir şirket kurup, Çin'e özgü müzikal yapıt hazırlamak üzere kolları sıvadı. "Mackintosh Şirketi", 2003 yılında Çin'de "Cat" gibi dünyaca ünlü bir klasik yapıtı sahneye taşıdı ve büyük başarıyı elde etti. Şirketin Genel Müdürü Cameron Mackintosh, kendisini Çin'e serbest yatırım ortamının çektiğini dile getirdi. 

     "Çin hükümetinden destek aldığım için büyük gurur duyuyorum. Müzikal sektörünü geliştirerek Çin kültürüyle kaynaştırmamı teşvik ettiler. Benim için, bir yapıtın Çin'de sahnelenmesi, bir tohumun dikilmiş olması anlamına geliyor; bu tohum gelecekte bir müzikal ormanına dönüşür. Bu yeni süreçteki bir eleman olarak Çin'de müzikal hazırlarken ortaya çıkan meydan okumalarla uğraşmak, hayatımdaki en heyecan verici çabalardı."