Gizemli antik Sanxingdui kültürel kalıntıları

    "Güzel Sichuan" adlı bilgi yarışması kapsamında hazırladığımız yedi bölümlü programın bugünkü ikinci bölümünde sizlere, adeta bir bilmece olan Sanxingdui kültürünün kalıntılarını tanıtacağız. Programa bu bölümle ilgili iki soruyla başlayalım. İlk sorumuz, Sanxingdui kültürünün parlak dönemi kaç bin yıl sürmüştür? İkinci sorumuz, Sanxingdui kültürünü temsil eden eserler yeşim taşı eşyalar mı, yoksa bronz eşyalar mıdır?

    Sevgili dinleyiciler, Sichuan eyaletinin merkezi Chengdu şehrinden otobüsle bir saat uzakta yer alan Sanxingdui kültürü, antik Shu Devleti'nin başkentiydi. Bu kültür, günümüzden 5000-3000 yıl öncesinde, 2 bin yıl boyunca parlak dönemini yaşamıştır. Sanxingdui kültürünün kalıntılarının bulunması, Çin medeniyetine yeni bir boyut kazandırdı. Sanxingdui kültürünün kalıntıları, Yantze Nehri kültürü ve Sarı Irmak kültürü ile birlikte, Çin medeniyetinin temelini oluşturur.

    Sanxingdui Müzesi'nin rehberi Qiu Xueqing, 30 derece kuzey enleminde bulunan Sanxingdui kültürü kalıntılarının bulunmasının taşıdığı büyük önemi şöyle anlattı:

    "Aynı enlemde Everest Tepesi, Maya Medeniyeti ve Bermuda Üçgeni yer alıyor. Bunların ortak özelliği, gizemliliktir. Sanxingdui, Çin'in güneybatısında bugüne kadar keşfedilen, en çok tarihî esere sahip, varlığını en uzun sürdürmüş ve en zengin kültürel içerikli antik kent durumundadır."

    Arkeolojik çalışmalar, bu antik kentin bundan yaklaşık 3 bin yıl önce aniden terk edildiğini, çok gelişmiş bir düzeye gelen Sanxingdui kültürüne aniden nokta konulduğunu gösterdi. İki bin yıllık parlak bir dönem yaşayan bu kentin terk edilişinin nedenleri hakkında çeşitli varsayımlar ortaya kondu. Bazı bilim insanları, bunun nedeninin sel olduğunu savunurken, bazıları savaş, bazıları ise salgın olduğunu düşünüyor.

    Sanxingdui kültürü kalıntılarında bulunan tarihî eserler ise, daha çok sır içeriyor. Müze rehberi Qiu Xueqing, Sanxingdui kültürünü temsil eden eserlerin bronz eşyalar olduğunu kaydederek, burada bulunan bronz insan heykellerinin iri gözlü, yüksek burunlu olup Asyalıların görünüşünden çok farklı özellikler taşıdığını anlattı. Qiu, müzenin sembolü kabul edilen bronz maskeyi göstererek, bunun antik Shu Devleti'nin ilk kralını tasvir ettiğini belirtti. Qiu, anlatımını şöyle sürdürdü:

    "Bu maske, dünyada bulunan en büyük bronz maskedir. Aynı zamanda da ülkemizin bir hazinesidir. Maskenin özgün bir yapısı vardır. Örneğin, gözleri çıkıktır; kulakları ise hem büyük hem de sivridir."

    Müzenin danışmanlığını yapan 70 yaşındaki Gu Tianzhao, yaklaşık yarım yüzyıldır Sanxingdui kültürünü inceliyor. Sanxingdui'de bulunan bronz eşyaların, dönemin siyasi yapısının tanrı gücü ile krallık gücünün birleşimine dayandığını, aynı zamanda burasının eskiden bir hac merkezi olduğunu gösterdiğini belirten Gu, şu bilgileri de verdi:

    "Burada bulunan bronz insan heykelleri ve dinî törenlerde kullanılan bronz eşyaların çokluğuna dayanarak, antik Sanxingdui devletinin doğa totemleri ve ata inanışlarıyla yönetildiğini söyleyebiliriz. Aynı zamanda çevredeki farklı inançlara sahip kabileleri bir araya getirmek için de, sık sık görkemli dinî törenler düzenlendiğini düşünüyorum."

    Sanxingdui kültürünü temsil eden bronz eşyalar, o dönemde sanatın gelişmişliğini de gösteriyor. Bunun yanı sıra Sanxingdui'de bulunan çok sayıda fildişi ve deniz kabuğu da ayrı bir sır oluşturuyor. Çünkü Sichuan eyaletinin coğrafi koşulları, filin yaşamasına imkân vermiyor. Aynı zamanda burası, hiçbir zaman deniz olmamıştı. Qiu, buna şöyle açıklık getirdi:

    "Fildişi, büyük olasılıkla 'Güney İpek Yolu' sayesinde getirilmiştir. Deniz kabukları da öyle. Burada bulunan yaklaşık 5 bin adet deniz kabuğu, eski Shu Devleti'nin ticaret yolunun Batı ve Güney Asya'ya kadar uzandığını gösteriyor."

    Sanxingdui kültürü kalıntıları, insanların hayal gücünü zorluyor. Bu yüzden Sanxingdui Müzesi, 10 yıllık kısa geçmişine rağmen, sayısız ziyaretçinin akınına uğradı. Burada bulunan eşyalar da Afrika dışındaki büyük kıtalarda sergilendi. Müzenin müdür yardımcısı Zhang Jizhong, Sanxingdui kültürü kalıntılarının çok sayıda antik eşya barındırdığını ve bu esrarengiz ve eski medeniyetin yabancı turistleri cezbettiğini ifade etti.