BM'de finans krizi görüşüldü

    BM 63. Genel Kurulu tarafından dün (31 Ekim) New York'ta düzenlenen olağanüstü toplantıda çeşitli ülkelerden gelen temsilciler ve dünyaca tanınmış ekonomistler son küresel finans krizinin nasıl göğüsleneceği ve özellikle mevcut küresel sistemin nasıl değerlendirileceği konusunda tartışmalar yaptı. Katılımcılar, mevcut uluslararası finans sisteminde reform yapılması gerektiği görüşünü savundu.

    Genel Kurul Başkanı Miguel d' Escoto Brockman açılışta yaptığı konuşmada, mevcut uluslararası finans sisteminin günümüzün dünya ekonomisinin küreselleşme ve karşılıklı bağımlılık niteliklerini yansıtamadığını ileri sürerek, son finans krizini aşma yolunun demokratik prosedürlerle ve bütün ülkelerin katılabileceği yeni bir sistemin oluşturulmasıyla açılacağını savundu.

    Nobel Ekonomi Ödülü sahibi ve Dünya Bankası'nın eski başekonomisti Joseph Stiglitz, Brockman'ın gürüşüne katılarak, "diğer bir Bretton Woods Sistemi" oluşlturulması zamanının geldiği görüşünü dile getirdi. Stiglitz, son finans krizini göğüslemede, adalet ve toplumsal dayanışma, uluslararası toplum arasındaki dayanışma ve işbirliği, hükümet ve piyasa arasında gereken dengenin sağlanması, prosedürü saptama sürecinde demokrasinin ve şeffaflığın güvence altına alınması olmak üzere dört ilkeye uyulması gerektiğinin altını çizdi.

    Stiglitz, konuşmasında ABD ve diğer bazı yönetimlerin daha önceki yanlış girişimlerini eleştirerek, "bankaların düşüncesiz genişlemelerine izin verip, iflasın eşeğine gelince de onları kurtarmaya çalıştıklarını", ancak tüm dünyanın bu gibi yanlış girişimlerin yol açtığı olumsuz sonuçlara katlanmak zorunda kaldığını belirtti. Stiglitz, ülkelerin kendi bankalarını ve finans sistemini kurtarmak için çeşitli yollara başvurmalarına rağmen, krizden dolayı mülklerini ve işlerini kaybeden insanların kayıplarının gerçek anlamda telafi edilemeyeceğini kaydetti.

    Stiglitz, günümüzde dünyanın bazı yeni yükselen piyasalarının son krize neden olan yanlış girişimlerle ilgileri olmamasına rağmen, yine de krizden etkilendiklerini, bundan dolayı herhangi bir küresel çözüm planı saptanırken bu gibi ülke ve bölgelerin de göz önünde bulundurulması gerektiğini söyledi. Stiglitz, mevcut küresel finans sisteminin gelişmekte olan ülkeler, özellikle de yeni kalkınan ekonomik topluluklar için yararlı olmadığını, çünkü bazı durumlarda gerekli söz hakkına sahip olmadıklarını ve bu durumun değiştirilmesi gerektiğini savundu. Stiglitz, uluslararası finans sistemi içindeki kararların, geniş siyasi yasallığa sahip olan bir uluslararsı kuruluşta verilmesi gerektiğini ve BM'nin de işte hem geniş temsil özelliği bulunduğunu, hem de yasal bir uluslararası kuruluş olduğunu kaydetti.

    Katılımcılar mevcut uluslararası finans sisteminde nasıl reform yapılacağı ve çok yönlü işbirliğinin nasıl gerçekleştirileceğiyle ilgili görüşlerini dile getirdi. Avrupa Birliği adına söz alan Fransa temsilcisi, dünya ülkelerinin son krizle mücadele ederken, yeni bir uluslararsı gözetim ve denetim sisteminin nasıl oluşturulacağını da göz önünde bulundurmaları gerektiğini söyledi.

    Uzmanlar ve temsilciler, finans piyasasına yönelik mevcut gözetim ve denetim sisteminden duydukları hoşnutsuzluğu dile getirdi. Gelişmekte olan ülkelerin temsilcileri, gelişme talepleri için gereken güveni ve desteği sağlayabilecek yeni bir platform oluşturulması talebinde bulundu. Çok sayıda ülkenin temsilcisi, BM kapsamında bir yeni uluslararası finan sistemi kurulması gerektiğini ileri sürdü.

    Bunun yanı sıra katılımcılar, küresel gelişme ve ekonomik işleyiş konusundaki uzmanların yalnızca az sayıdaki dünyaca tanınmış üniversitelerden gelen uzman ve profesörlerle sınırlı olmadığını, Çin, Hindistan, Meksika, Kore Cumhuriyeti, Brezilya ve Arjantin dahil olmak üzere dünyanın her köşesinden uzmanlar da bulunduğunu, bu nedenle, krizi aşma yolları görüşüldüğünde bu ülkelerin uzmanlarının görüş ve fikirlerine de kulak verilmesi gerektiğini fikir birliğiyle dile getirdi.