Çin'de reformun getirdiği değişiklikler

    Çin denince her şeyden önce dünyanın her köşesinde görülen Çin malları, yüzde 9'u geçen yıllık büyüme hızı ve dünyanın en büyük döviz rezervinden söz edilir. Çin'e gelen yabancılar ise burada dünyanın her köşesinde üretilen ürünleri alabiliyor, McDonalds'ta yemek yiyebiliyor, Hilton ve Shangri-La gibi lüks otellerde kalabiliyor. Bütün bunlar, 30 yıldır süren reform ve dışa açılma uygulamalarının birer sonucu oldu. Reform ve dışa açılma uygulanmasaydı, bugünkü Çin olmayacaktı; olsa bile, değişim bu kadar hızlı ve derin bir şekilde gerçekleşemeyecekti.

    Çin'de çok yönlü dışa açılma düzeninin kurulması zorlu bir süreç oldu. Bu süreç tereddüt ve zorluklarla doluydu, zikzaklar çizilmişti.

    Bundan 30 yıl önce, 10 yıl süren "Kültür Devrimi" döneminden çıkan Çin dünya nüfusunun yüzde 20'sini barındırırken, milli gelirinin dünyadaki payı yalnızca yüzde 1.8 dolaylarındaydı. Mal kıtlığının görüldüğü Çin'de pirinç ve sabun da dahil olmak üzere günlük yaşam için vaz geçilmez sayılan ürünler, devlet tarafından dağıtılan kuponlarla alınırdı. Yolsulluk ve geri kalmışlık içindeki Çinlilerin en büyük arzusu, değişim ve gelişmeydi.

    Aralık 1978'de düzenlenen ve çağdaş Çin'in gelişmesine damga vuran Çin Komünist Partisi (ÇKP) 11. Merkez Komitesi 3. Genel Toplantısı'nda Deng Xiaoping'in temsil ettiği yeni Çin'in ikinci kuşak lider kadrosu, Çin uluslunun kaderini değiştirerek güzel yarınları yaratmak amacıyla ülkede reform ve dışa açılma politikasının uygulanmasına karar verdi. Toplantıda alınan kararla Çin, o güne kadar izlediği "her şey sınıflar arası mücadeleye odaklanır" çizgisinden vaz geçerek, bütün güçleri sosyalist modernleşme inşasına yoğunlaştırmaya başladı ve ekonomik yapılanmayı ülke gelişmesinin çekirdeği olarak benimsedi. Böyle Çin, reform ve dışa açılma yoluna girdi.  

    Anhui eyaletine bağlı Xiaogang köyünde yaşayan 18 aile, 1978'de aileye dayalı tarım üretimi modelini belirledi. Bu uygulamanın çaktığı kıvılcımla tutuşan reform ateşi, bütün ülkeye hızla yayıldı.

    1980 yılında Shenzhen, Xiamen, Zhuhai ve Shantou özel ekonomik bölgelerinin kurulmasıyla Çin'e Batı'nın sermayesi, teknolojisi ve işletmecik biçimlerinin girmesine paralel olarak, aynı yıl Çin'de ilk yerli ve yabancı ortak sermayeli işletme olan Beijing Havacılık Gıda Limited Şirketi kuruldu.

    ÇKP'nin 1992'de düzenlenen 14. Kongresi'nde, ülkedeki ekonomik yapısal reformun hedefi olarak sosyalist piyasa ekonomisi sistemi oluşturulmasının belirlenmesiyle yeni Çin'in yapılanmasında önemli rol oynamış olan planlı ekonomi sistemi, yeni ihtiyaçları karşılayamadığı için tarih sahnesinden adım adım çekilmeye başladı. Çin'in 2001'de Dünya Ticaret Örgütü'ne katılmasıyla ise, reform ve dışa açılma uygulamaları yeni bir tarihi döneme girdi.

    30 yıldır uygulanan reform ve dışa açılma politikası sayesinde Çin, dinamizm dolu yeni bir döneme girerken, insanların yaratıcı gücü ve girişimciliği azami derecede harekete geçirildi, Çin toplumu ve ekonomisinde de büyük değişimler yaşandı.

    Hong Kong'un hemen yanı başında yer alan Shenzhen, 1980'de küçücük bir balıkçı köyüyken, bugün 10 milyondan fazla nüfusa ev sahipliği yapan ve rekabet gücü itibariyle ülkenin ilk sıralarında yer alan modern bir şehir haline geldi.

    1920'li ve 1930'lu yıllarda Batılılar tarafından "Maceracıların Cenneti" olarak adlandırılan ve Doğu'nun en büyük metropollerinden biri olan Shanghai, uzun süren savaş ve yeni Çin'in kurulmasından sonra Batı dünyasının uyguladığı abluka nedeniyle 1970'li yıllara gelindiğinde sesini pek fazla duyuramayan bir şehir olmuştu. Bu büyük şehrin eski parlaklığını yeniden yakalaması, reform ve dışa açılmayla oldu. Citibank ve Standart Chartered gibi çok uluslu finans kuruluşlarının yanı sıra dünyanın en büyük 500 şirketinin birçoğu, bölge merkezlerini veya araştırma-geliştirme merkezlerini Shanghai'a taşıdı. Çin Seddi ve Yasak Kent gibi Çin'in geleneksel simgelerine Beijing'deki Devlet Operası ve "Kuş Yuvası" olarak adlandırılan Devlet Stadyumu gibi çağdaş unsurlar katıldı.

    Çin gayri safi yurt içi hasılası bakımından dünyanın 10. sırasından dördüncü sırasına yükselirken, 250 milyonu bulan yoksul nüfus bugün 20 milyona indi, vatandaşların yaşam, eğitim ve sağlık düzeyleri ile hukuk devleti bilinci büyük ölçüde arttı. Dünyayla temas ve işbirliği yoğunlaşırken Çin, iklim değişikliği ve Birleşmiş Milletler'de reform yapılması gibi uluslararası konularda etkin ve önemli bir rol oynuyor.

    Reform ve dışa açılma sürecinde Çin toplumu, zenginler ile yoksullar arasındaki uçurumun açılması, kaynak sıkıntısı ve çevre kirliliği gibi yeni sorunlarla da karşılaştı. Ancak bütün bu sorunlar, Çin'in reform ve dışa açılma sürecini geri döndüremeyecek.

    Çin Cumhurbaşkanı Hu Jintao, bu yıl düzenlenen Bo'ao Asya Forumu'nda yaptığı konuşmada, Çin'in bugüne kadar kaydettiği hızlı gelişmelerin reform ve dışa açılmanın bir sonucu olduğuna işaret ederek, ülkenin bundan sonraki gelişmesinin de ancak ve ancak reform ve dışa açılmayla gerçekleştirilebileceğinin altını çizdi. Reform ve dışa açılmanın, 1 milyar 300 milyon Çinli'nin seçimi olduğuna ve bu seçimin ulusun kaderini belirlediğine dikkat çeken Hu, Çin halkının reform ve dışa açılma yolunda şaşmadan ve kararlılıkla ilerleyeceğini vurguladı.