Gürcistan Konferans sonuçsuz kaldı

     Gürcistan Sorununa İlişkin Uluslararası Konferans dün (15 Ekim) İsviçre'nin Cenevre kentinde bulunan Birleşmiş Milletler'in Avrupa Merkezi Palais De Nations'da basına kapalı olarak yapıldı. Konferans, Rusya ile Gürcistan'ın çatışmalardan sonra ilk "yüz yüze görüşmesi"ni sağlamayı başaramadı ve sonuçsuz olarak bitti.

     Uluslararası Konferans, Rusya ile Gürcistan arasında meydana gelen çatışma nedeniyle iki ülke ilişkilerinin gerginleşmesinden sonra uluslararası toplumun yaptığı bir arabuluculuk çabası oldu. Bu nedenle uluslararası toplum konferansa hazırlık döneminde bile büyük ilgi gösterdi. Konferansta iki nokta dikkat çekti: Konferans BM, AB ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı tarafından ortaklaşa düzenlendi. Daha önce Rusya-Gürcistan ilişkileri için yapılan arabuluculuğu AB yönlendirirken, bu konferansa BM ilk kez katıldı; ayrıca, Rusya ile Gürcistan'ın konferansta, çatışmadan bu yana geçen 2 ay içinde ilk kez görüşmesi mümkün olabilecekti.

      Gürcistan ordusunun 8 Ağustos günü Güney Osetya'nın başkenti Tshinvali'yi top ateşine tutmasından sonra Rusya ordusu da Güney Osetya'da konuşlandırılmış Rus askerlerine hemen takviye yaptı. Ardından Gürcistan ile Rusya arasında 5 gün süren bir çatışma meydana geldi. İki taraf ateşkes yaptıktan kısa bir süre sonra Rusya, Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlığını tanıdığını ve iki bölgeyle elçilik düzeyinde diplomatik ilişki kuracağını ilan etti. Bunun birlikte Rusya, Avrupa Birliği dönem başkanı Fransa'nın arabuluculuğuyla Gürcistan'daki "tampon bölgeden" askerlerini çekmeye başladı ve bu işlem bir hafta önce tamamlandı.

     Gürcistan'daki savaşın yeni sona erdiği ve Kafkasya bölgesindeki durumun sakinleştiği koşullarda, konferansın gündemi saptandı ve iki konuya yer verildi. Bunlardan birincisi, savaş nedeniyle yurtlarından kaçan Gürcü mültecilerin geri dönmesiyle ilgili insani çalışmalar, diğeri ise Kafkasya bölgesindeki güvenlik ve istikrar sorununun çözüm sürecinin başltılması. Ancak Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili, Konferansın başlamasından önce sert bir dille yaptığı açıklamada, Konferansta Gürcistan'ın egemenliği ve toprak bütünlüğü ile Rusya'nın Abhazya ve Güney Osetya'daki 8 bine yakın askerini geri çekmesine ilişkin sorunların ele alınması gerektiğini söyledi.

     Basına kapalı olarak düzenlenen Konferansa Rusya, Gürcistan ve ABD bakan yardımcısı düzeyindeki yetkililerin başkanlık yaptığı heyetler gönderdi; Konferansa BM Genel Sekreteri'nin, AB'nin ve AGİT'in temsilcileri de katıldı. Konferans kapsamında bir uzmanlar grubu oluşturuldu. Ancak taraflar, konferansın başlamasından önce ciddi fikir ayrılıkları içinde olduklarını gösterdi. Rusya, Güney Osetya ve Abhazya temsilcilerinin Kafkasya'daki güvenlik sorununun çözüm sürecine katılmasında ısrar etti ve bu tutumunun değişmeyeceğini defalarca yineledi. Güney Osetya ve Abhazya temsilcileri davet edilmeyince Rusya, Konferansa katılmayı reddederek görüşme masasından ayrıldı. Böylece Rusya ve Gürcistan'ın çatışmalardan sonra ilk "yüz yüze görüşmesi" gerçekleştirilemedi, önceden belirlenen gündemdeki iki madde de ele alınamadı. Gürcistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Giga Bokeria, dün akşam basına verdiği demeçte, Rusya'yı Konferansı baltalamakla suçladı. Basında yer alan haberlere göre Rusya, Güney Osetya ve Abhazya'nın katılımı olmadan Kafkasya'daki durumla ilgili hiçbir görüşmede bulunmayacağını açıkladı.

     Konferans hakkında katılımcılar herhangi yorum yapmadı. Gözlemciler, Rusya ile Gürcistan arasındaki düşmanca duyguların henüz şiddetini koruması ve gündemin hassas ve karmaşık olması nedeniyle, Konferansın beklendiği gibi sonuçsuz bittiğini belirttiler. BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon önceki akşam Cenevre'de Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner ve AB'nin dış politika ve güvenlikten sorumlu komiseri Javier Solana'yla yemekli bir toplantıda bir araya gelerek, Konferansın gündemini ele almıştı. Ban Ki-moon, yaptığı konuşmada, Gürcistan Sorununa İlişkin Uluslararası Konferans'ın sadece bir başlangıç olduğuna ve bölgenin tamamındaki güvenlik ve istikrar sorunlarının temelden çözülmesi için zamana ve sabra ihtiyaç duyulduğuna işaret etmişti. Bu, Genel Sekreterin Konferansın başarısızlığa uğrama ihimaline hazırlıklı olduğunu göstermişti.

     Kamuoyunda, Rusya'nın son dönemde Gürcistan'la yaptığı "güreşte" bazen katı bazen yumuşak politika uygulayarak, üstünlük sağladığı görüşü hakim. Kafkasya bölgesindeki güvenlik ve istikrar sorunlarının çözüm sürecinde Rusya inisiyatifi elde tutmaya devam etme niyetinde; Güney Osetya ve Abhazya'nın çözüm sürecine katılmasında ısrar etme tutumu ise Rusya'nın elindeki önemli bir pazarlık kozu. Bu kritik sorunda Rusya kesinlikle taviz vermeyecek.