Suriye, Lübnan'la diplomatik ilişki kuruyor

     Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad dün bir cumhurbaşkanlığı kararnamesi yayımlayarak, ülkesinin Lübnan'la büyükelçilik düzeyinde diplomatik ilişki kuracağını ilan etti. Bu karar, Suriye'nin Lübnan'ı bağımsız bir devlet olarak tanıdığını gösteriyor. Ancak iki ülke arasında normal ilişki düzeninin oluşturulması için zamana ihtiyaç duyuluyor.

     Esad'ın imzaladığı cumhurbaşkanlığı kararnamesi, yayımlandığı gün yürürlüğe girmesini öngörüyor. Verilen bilgiye göre, Lübnan Dışişleri Bakanı Fevzi Salluh bugün Suriye'yi ziyaret edip bu ülkenin Dışişleri Bakanı Velid Mualim'le bir araya gelerek diplomatik ilişkilerin kurulması konusunu görüşecek.

     Suriye'nin diplomatik ilişki kuracağını ilan etmesi Lübnan'daki çeşitli kesimlerde olumlu yankılar buldu. Lübnan Devlet Başkanı Mişel Süleyman ve Başbakan Fuad Sinyora, Suriye'nin bu kararıyla ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açılmasını dilediklerini ifade ettiler. Lübnan Parlamentosu'ndaki çoğunluk grubu liderlerinden biri olan ve Dürzi cemaatinin önderliğini yapan Velid Canbolat, Suriye ile Lübnan arasında diplomatik ilişki kurulmasının iki ülke arasında her alanda sağlıklı ilişkiler kurulmasının başlangıcı olduğuna işaret etti. Lübnan'da muhalefette bulunan Lübnan Hizbullah Partisi'nin üyesi Muhammed Fneyş, Suriye'nin davranışının Lübnan'la diplomatik ilişki kurma kararının ciddi olduğunu ortaya koyduğunu belirtti.

     Gözlemciler, Şam yönetiminin Lübnan'la diplomatik ilişki kurma kararının, iki ülkenin bağımsızlığına kavuşmalarının üzerinden 60 yıldan fazla bir süre geçtikten sonra Suriye'nin nihayet Lübnan'ı ayrı bir ülke olarak tanıdığına işaret ettiğini ve bunun ikili ilişkilerin gelişmesi için bir sıçrama olduğunu savunuyor.

     İki ülkenin 1940'larda ardarda bağımsızlık ilan etmesinden sonra, Lübnan'ı kendi topraklarının bir parçası olarak gören Suriye, bu ülkeyi bir devlet olarak kabul etmeyi ve diplomatik ilişki kurmayı reddetti. Suriye ordusu 1976 yılında "Arap Caydırıcı Gücü" sıfatıyla Lübnan'a girerek, 30 yıla yakın süre boyunca Lübnan'da etkili bir şekilde hakimiyet kurdu. Suriye ordusu Lübnan'dan Nisan 2005'te çekildi.

     Lübnan'da iç siyasi krizin çözülmesiyle, Lübnan eski başbakanı Refik Hariri'nin bir suiskastte öldürülmesi nedeniyle gerginleşen Suriye-Lübnan ilişkileri de yumuşamaya başladı. Suriye Devlet Başkanı Esad, geçen Ağustos ayında Suriye'yi ziyaret eden Lübnan Devlet Başkanı Mişel Süleyman'la birlikte Şam'da yaptığı açıklamada, iki ülkenin büyükelçilik düzeyinde diplomatik ilişki kurmayı kararlaştırdığını açıklamıştı. Suriye'nin şimdi Lübnan'la diplomatik ilişki kuracağını resmen ilan etmesi, Şam yönetiminin bu ülkeyi normal bir devlet olarak kabul ettiğine işaret ediyor. Bu, iki ülkenin "karşılıklı saygı ve ortak kazanç" ilkesine dayalı normal ikili ilişkilerin kurulmasına ve Ortadoğu bölgesinde güvenlik ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunacak.

     Suriye için Lübnan'la diplomatik ilişki kurmak, bu ülkenin Hariri suikasti nedeniyle Batı ülkelerle kötüleşen ilişkilerinin düzeltilmesi ve tecrit durumunun giderilmesi için de yararlı olacak. Aslında Lübnan'daki krizin çözülmesi ve Suriye-Lübnan ilişkilerinin yumuşamasıyla, Suriye ile Fransa arasındaki ilişkiler de büyük ölçüde düzeldi.

     Ayrıca Esad'ın Lübnan'la diplomatik ilişki kuracaklarını ilan etmesiyle, Suriye'nin Lübnan sınırına askeri takviye yapmasından duyulan endişeleri giderebilir ve Şam yönetiminin bu ülkenin içişlerine karışma niyetinde olmadığını kanıtlayabilir. Suriye 22 Eylül günü Lübnan sınırına 10 bin asker takviyesi yaptı ve bu hareket dış dünyada yoğun dikkat çekti. Suudi Arabistan'ın desteklediği Sünni Müslümanlar ile Suriye'nin desteklediği Alevi Müslümanlar geçen Mayıs ayından itibaren Lübnan'ın kuzeyindeki Trablusşam bölgesinde dini çatışmalara girdi ve bu çatışmalarda onlarca insan öldü. Lübnan Parlamentosu'ndaki çoğunluk grubu, Suriye'nin dini çatışmaları yatıştırmak bahanesiyle Lübnan'a asker göndermeye ve Lübnan'ın içişlerine karışmaya çalıştığını ifade etti. Buna karşı Suriye, askeri takviyenin kaçakçılıkla mücadele amaçlı olduğu açıklamasını yaptı.

     Gözlemciler, Suriye'nin Lübnan'la diplomatik ilişki kuracağını ilan etmesine rağmen, iki ülke arasında devletler arası normal ilişkilerin kurulması için zamana ihtiyaç olduğunu belirttiler. Suriye'nin Lübnan'da 30 yıl süren hakimiyeti oldu; iki ülke arasında çeşitli sorunlar mevcut; bu sorunlar da zamanla çözülebilecek. Ayrıca Suriye-Lübnan ilişkilerinin gelecekte nasıl gelişeceği, Lübnan'ın iç ve dış siyasi koşullarına bağlı olacak. Lübnan Parlamentosu'ndaki çoğunluk ve başta ABD olmak üzere çoğunluğu destekleyen Batılı ülkeler, öteden beri Suriye'nin Lübnan'daki etkisini ortadan kaldırmaya çalıştı. Suriye'yle yakın ilişkileri olan Hizbullah Partisi'nin de aralarında bulunduğu muhalefet partilerinin hükümet kararları üzerinde veto hakkı elde etmesiyle, çoğunluk ile muhalefet partileri arasındaki siyasi çekişme de sürecek. Suriye'yle olan ilişkilere nasıl yaklaşılacağı ise iki taraf arasındaki siyasi çekişmede bir odak konusu olacak. Bu da Suriye-Lübnan ilişkilerinin gelişmesini mutlaka etkileyecek.