Olmert'in Rusya ziyareti

    İsrail'de başbakanlık görevini geçici olarak yürüten Ehud Olmert dün (6 Ekim) Rusya'ya bir günlük bir ziyaret yaptı. Gözlemciler, Olmert'in ziyaretinde esas olarak Rusya'nın İran ve Suriye'ye silah satması konusunu görüştüğünü belirtiyor.

    Olmert, hareketinden bir gün önce İsrail kabinesinde yaptığı konuşmada, Rusya ziyareti sırasında bu ülke liderleriyle, İran ve Suriye'ye silah satılması, özellikle İran'a dünyada en ileri teknolojiye sahip karadan havaya füzesavar sistemlerinden biri olan S-300 füzesavar sisteminin satılması konusunu ele alacağını söyledi. İran ve Suriye'ye bu türden silahlar satmaması için Rusya'yı ikna etmek isteyen İsrail, bu ülkeye "ayrıcalıklı koşullar" tanıdı. Küdus kentinin merkezinde bulunan "Sergey Sarayı"nın mülkiyet hakkının Rusya hükümetine verilmesi kararı önceki gün İsrail kabinesince kabul edildi. "Sergey Sarayı", Çarlık Rusyası hükümdarlarından Çar İkinci Aleksandr'ın oğlu grandük Sergey Aleksandroviç tarafından yaptırılmıştı. Bina, Küdus'e hac için giden Çarlık Rusyası aristokratlarının kaldığı yerdi. Rusya'nın eski Devlet Başkanı Vladimir Putin daha önce bu yerin mülkiyet hakkına, Ortodoks Derneği adına Rusya yönetiminin sahip olduğunu açıklamıştı.

    Olmert dün öğleden sonra, İsrail hükümetinin "Sergey Sarayı"yla ilgili politikasını Rus tarafının olumlu değerlendiren yaklaşımı içinde, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'la görüşmeye başladı. İki taraf, Filistin-İsrail barış görüşmeleri, Gazze'deki durum, İran nükleer planı gibi sorunları ele aldı. Taraflar, iki ülke arasında mevcut işbirliğini sürdüreceklerini belirtti. Lavrov, Rusya'nın uluslararası toplumla birlikte İran'ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurmasını sağlamak ve nükleer silahlara sahip olmasını önlemek için ortak çaba harcayacağına söz verdi. Olmert ise Rusya'nın İran ve Suriye'ye silah sağlamasıyla ilgili kaygılarını ifade etti. Olmert Rusya'dan, silahların aşırı uçların eline geçmesini önlemek için mümkün olduğu kadar çaba harcamasını istedi. Olmert bugün Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev'e de İsrail'in bu konudaki tutumunu anlattı.

    İsrail'de genel kabul gören siyasi kurallara göre, geçici başbakan, yalnızca ülkenin günlük işlerinin normal şekilde yürütülmesine nazaret ediyor. Dolayısıyla bu türden önemli girişimlerde bulunması olağan karşılanmıyor. Ancak Olmert'in Rusya ziyareti, İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak ve Dışişleri Bakanı Tzipi Livni'den de destek gördü. Bundan, İsrail tarafının bu ziyarete ne kadar büyük önem verdiği anlaşılıyor. Bu da, yeni ulusalararası durumda İsrail'in güvenlik durumu üzerinde yeniden değerlendirme yapmasının bir sonucu oldu.

    İran, başından beri nükleer programdan vazgeçmek istemiyor. Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad defalarca İsrail'i yok edecekleri iddiasında bulunmuştu. Suriye'nin İsrail'le dolaylı barış görüşmelerine yeniden başlamasına rağmen, bu görüşmeler, halen öze ilişkin aşamaya girmedi. İki ülke arasındaki gerginlik hala giderilmiş değil. Lübnan'daki Hizbullah Partisi'nin Suriye aracılığıyla silah kaçakçılığı yapması, İsrail'in kuzeyinde potansiyel bir tehlike oluşturmaya devam ediyor. Bu sorunların İsrail'de dikkat çekmemesi ve kaygısı uyandırmaması mümkün değil. Fakat bu sorunların çözülmesi, büyük oranda Rusya'nın kararlarına bağlı.

    Gözlemciler, Olmert'in Rusya ziyaretinde bu sorunları ele almakla, görevden ayrılmadan önce İsrail'in güvenliği için iyi bir temel atmayı amaçladığını, fakat bu hedefin gerçekleştirilip gerçekleştirilmeyeceğinin birçok unsur ile sınıra bağlı olduğunu kaydediyor.

    Öncelikle başbakanlık görevini geçici statüyle yürüten Olmert'in görev süresinin bitmesine pek fazla zaman kalmadı. Karar verme ve uygulama gücü, daha önce görev yapığı dönemle kıyaslanamayacak kadar kısıtlı. "Sergey Sarayı"yla ilgili karar, Rusya tarafından olumlu değerlendirilmesine rağmen, İsrail içinde "sarsıntı" meydana getirdi. Aslında bazı kişiler, Olmert yönetiminin "Sergey Sarayı"nı görüşme kozu olarak görmesine kuşkuyla yaklaşıyor ve Yüksek Mahkeme'den yönetimin bu kararını veto etmesini talep ediyor. Ayrıca, Rusya'nın Suriye ve İran'a silah satma kararı açısından stratejik mülahazaları bulunuyor. Çünkü bu kararın, Avrupa ve ABD'nin Rusya'ya karşı sert bir politika benimsemesiyle bağlantısı var. Dolayısıyla silah satışının geleceği sadece İsrail tarafından kararlaştırılmış olmayacak.