ABD Dışişleri Bakanı Condoleeza Rice kısa süre önce Hindistan ve Kazakistan'ı ziyaret etti. ABD ve Hindistan arasında sivil amaçlı nükleer enerji işbirliği anlaşmasının imzalanması hedefine ulaşılamamasına rağmen, Rice Hindistan'da ABD'nin nükleer teknoloji işletmeleri için tanıtım yaptı. Rice, Kazakistan ziyareti sırasında yaptığı konuşmada ABD ve Kazakistan arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinin Rusya'nın Orta Asya'daki etkisiyle rekabet etmeyi amaçlamadığını ifade etti. Gözlemciler, Rice'ın bu açıklamasının gerçeği yansıtmadığını ve son Asya ziyaretinin ABD'nin söz konusu bölgedeki siyasi ve ekonomik çıkarlarını pekiştirmeyi amaçladığını savundu.
Rice'ın Hindistan ziyaretinin asıl amacının ABD Kongresi'nde bu ayın başında ABD-Hindistan Sivil Amaçlı Nükleer Enerji İşbirliği Anlaşması'nın onaylanmasından sonra Hindistan hükümetiyle söz konusu anlaşmanın imzalanması olduğu biliniyor. Ancak ABD Başkanı George W. Bush'un anlaşmayı resmi olarak imzalamamasından dolayı Hindistan sonunda anlaşmanın imzalanmasını iptal etme kararı aldı ve bu da Rice'ın son anda asıl amacına ulaşmamasına neden oldu. Rice, söz konusu anlaşmanın Kongre'de onaylanmasından dolayı ABD ve Hindistan arasındaki ilişkilerin "son derece farklı bir düzeyde" bulunduğunu ileri sürdü. Hindistan Dışişleri Bakanı Pranab Mukherjee de ikili dostluk ilişkilerinin eş görülmememiş bir seviyeye ulaşarak, gerçek anlamda stratejik ortaklık ilişkisi kapsamına girdiğini savundu.
Gözlemciler, son Hindistan ziyaretinin asıl amacına ulaşamamasına rağmen, Rice'ın ABD'nin nükleer teknoloji şirketleri için tanıtım yaptığı görüşünü dile getirdi. Hindistan tarafından açıklanan veriler, önümüzdeki 15 yıl içinde ABD-Hindistan Sivil Amaçlı Nükleer Teknoloji İşbirliği Anlaşması kapsamında ABD'nin Hindistan için 18-20 nükleer santral inşa edeceğini ve bunun için 27 milyar dolar yatırım yapmasının beklendiğini gösterdi. Bundan önce Hindistan Başbakanı Paris ziyareti sırasında Fransa'yla da bir nükleer enerji anlaşması imzalamıştı. Bundan Amerikan, Fransız ve Rus şirketlerin bu konuda sözleşme imzalamak için mücadele ettiği ve adı geçen üç ülkenin Hindistan'la nükleer ticaret yapan başlıca ülkeler olacağı anlaşılabilir.
Rice, Hindistan'ın ardından Kazakistan'a geçerek, Kazakistan liderleriyle ikili ilişkiler, enerji işbirliği ve Afganistan'nın yeniden yapılanması gibi sorunları ele aldı. Rice, ABD'nin Rusya'nın Orta Asya'daki etkisiyle rekabet etmek niyetinde olmadıklarını açıkladı. Ancak Moskova, ABD'nin bir üst düzey yetkilisinin eski Sovyet Birliği'ne bağlı bir ülkeye yaptığı bu ziyaret karşısında son derece hassas bir tutum aldı ve Batılı ülkeleri geleneksel müteffikleri arasında etki alanı oluşturmaya çalışmakla suçladı. Rice, ABD'nin Orta Asya ülkeleriyle olan ilişkileri geliştirmesinin Rusya'nın bu bölgedeki uzun vadeli çıkarlarını baltalamayı amaçlamadığını söyledi, ancak Associated Press ajansı Rice'ın asıl amacının Rusya'nın bu bölgedeki etkisini frenlemek olduğu yorumunu yaptı.
Rusya ve Gürcistan arasında çatışma patlak vermesinden sonra Bush yönetimi derhal Kafkas ve Orta Asya ülkeleriyle olan temasları güçlendirmeye çalıştı. ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney, geçen ay Gürcistan, Ukrayna ve Azarbaycan'ı ziyaret etti. Rice'ın son Kazakistan ziyareti de ABD'nin Orta Asya'daki etkisini güçlendirme niyetine duyulan kuşkuları arttırdı.
Bunun yanı sıra Rice'ın son Kazakistan ziyaretinin diğer bir amacının da Kazakistan'la olan enerji işbirliğinin güçlendirilmesi olduğu ileri sürüldü. Zengin doğal gaz ve petrol kaynaklarına sahip olan Kazakistan'ın stratejik konumu Batılı ülkeler için son derece önemli. Avrupa'ya petrol ve doğal gaz sağlayan geçitler şu an Rusya'nın kontrolünde, ancak Kazakistan bunun için başka bir kanal sağlayabilir. Rusya ve Gürcistan arasındaki çatışmalar Kazakistan'ın petrol üretilen bu bölgedeki önemini daha da öne çıkardı. Bu nedenle, Rice'ın Kazakistan ziyaretinin ABD'nin Orta Asya'da siyasi ve ekonomik çıkarlarını aramayı amaçladığı çok açık.
Yorumunuzu Gönderin
ABD Dışişleri Bakanı Condoleeza Rice kısa süre önce Hindistan ve Kazakistan'ı ziyaret etti. ABD ve Hindistan arasında sivil amaçlı nükleer enerji işbirliği anlaşmasının imzalanması hedefine ulaşılamamasına rağmen, Rice Hindistan'da ABD'nin nükleer teknoloji işletmeleri için tanıtım yaptı. Rice, Kazakistan ziyareti sırasında yaptığı konuşmada ABD ve Kazakistan arasındaki ilişkilerin geliştirilmesinin Rusya'nın Orta Asya'daki etkisiyle rekabet etmeyi amaçlamadığını ifade etti. Gözlemciler, Rice'ın bu açıklamasının gerçeği yansıtmadığını ve son Asya ziyaretinin ABD'nin söz konusu bölgedeki siyasi ve ekonomik çıkarlarını pekiştirmeyi amaçladığını savundu.
