"Changdiao" halk türküsü

    Çin'deki çoban türküsü uzun geçmişe sahiptir. Bu tür türkü Çin'in Batı Han hanedanı döneminde ülkenin kuzeyindeki otlakta yaşayan Hunlar tarafından yaratıldı.

    Kuzey Wei hanedanı döneminde, saraydaki müzik arşivine Xianbei milliyetinin birçok çoban türküsü kaydedilmişti. Bugüne kalan tanınmış "Chile" isimli türkü, çoban türküsünün gelişme tarihindeki bir kilometre taşı haline geldi. Moğol milliyeti, Çin'in kuzeyinde yaşayan göçebe miliyetlerin çoban türkülerinden seçkinleri alarak çoban türküsünü zirveye ulaştırdı.

    Qin ve Han hanedanları döneminde yaşayan Donghu aşiretler birliğinden kaynaklanan Moğol milliyeti, Xianbei ve Qidan milliyetleriyle yakın ilişkiler içindeydi. Moğolistan Yaylası'na yerleşmeden önce, Moğollar Çin'in kuzeydoğusunda bulunan DaxingAnling Dağları'nın eteğindeki Erguna Nehri'nin havzasında balıkçılık ve avcılıkla geçinirdi. Moğollar, M.S. 840 yılında Moğolistan Yaylası'na girdikten sonra göçebe yaşamına başladı. "Changdiao" halk türküsü, Moğolların Moğolistan Yaylası'na yerleşmesinden sonra yaratılıp geliştirildi.

    "Changdiao" halk türküsü, Çin'in kuzeyindeki Xilingguole, Ke'erqin, Zhaowuda, Hulunber ve Erduosi Otlakları, Alaşan Çölü ile Qinhai eyaleti ve Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Moğolların toplu halde yaşadığı bölgelerde duyulur.

    "Changdiao" halk türkülerinden çok seçkinleri Xilinguole Otlağı'ndan kaynaklandı. 13. yüzyıldan itibaren, verimli bir çayır haline gelen Xilinguole Otlağı, gelişmiş hayvancılık ve yüksek medeniyet düzeyine sahip oldu. Yuan İmparatorluğu, Xilinguole Otlağın'da başkentlerinden biri olan Shangdu kenti kurdu. Bir zamanla Çin'in siyasi ve kültürel merkezi olan Shangdu kentinde çok sayıda güzel saray müziği yaratıldı. Bugüne kadar, Xilinguole Otlağı'nda bazı "Changdiao" saray müzikleri hâlâ rağbet görüyor. Xilinguole'deki "Changdiao" türküleri, romantik ve zariftir.

    Çin'in İç Moğolistan Özerk Bölgesi'nin doğusundaki Hulunber Otlağı'ndan kaynaklanan "Changdiao" halk türküsü, coşkunluk ve heyecanlık özelliklerini taşıyor. Hulunber Otlağı'ndaki tanınmış "Changdiao" halk türkücüsü Baoyin Deliger, 1950'lı yıllarda düzenlenen bir uluslararası müzik yarışmasında ilk altın ödülü alarak anavatana gurur kazandırdı.

    Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra, "Changdiao" halk türküsü yeni gelişme aşamasına girdi. İç Moğolistan Sanat Okulu, 1957 yılında kurulmasından kısa süre sonra "Changdiao" Halk Türküsü bölümünü açtı. Birçok okulun mezunu, uluslararası ve ulusal müzik yarışmalarında ödüller aldı. "Changdiao" halk türküsünün müzik teorisine yönelik araştırmada da büyük başarılar kaydedildi.

    Ancak, Moğolistan Otlağı'ndaki ekolojik çevrenin kötüleşmesinin Moğolların göçebe yaşamı gittikçe değiştirilmesine yol açması ve eski kuşak "Changdiao" türkücülerin dünyaya veda etmeleri dolayısıyla, "Changdiao" halk türküsünün kuşaktan kuşağa aktarılmasında engel çıktı. "Changdiao" halk türküsünün sürdürülmesi için, İç Moğolistan Özerk Bölgesi'nin ilgili kuruluşları ve Çin Kültür Bakanlığı'nın çağrısında Çin ve Moğolistan, "Changdiao" halk türküsünün sözlü dünya mirasları listesine alınması için ortaklaşa Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'ne (UNESCO) başvurdular. "Changdiao" türküsü, 2005 yılında Sözlü Dünya Mirasları Listesi'ne alındı. Bu, türkünün korunmasının büyük yararına oldu.