Rusya Dışişleri Sergey Lavrov, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun olağan tartışmalarında 27 Eylül günü yaptığı konuşmada, bütün Avrupa ülkelerinin katılımıyla bir Pan-Avrupa Zirvesi düzenlenerek kıtada kolektif bir güvenlik sistemi oluşturulmasını önerdi. Rusya yönetimi tarafından daha önce de dile getirilen bu öneri, gözlemciler tarafından Rusya'nın Gürcistan'la arasında meydana gelen silahlı çatışmalardan sonra ABD başta olmak üzere Batı ülkeleriyle ilişkilerinde yaşanan soğukluğa rağmen Avrupa'dan çekilmek istemediği ve yeni bir güvenlik çerçevesi oluşturmakla NATO'nun doğuya doğru yayılmasını engelleyerek ABD'ye karşı Avrupa ülkeleriyle ilişkilerini yoğunlaştırmayı arzuladığı yönünde bir gösterge olarak nitelendi.
Avrupa'da yeni kolektif güvenlik sistemi oluşturma önerisi, ilk kez Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev tarafından göreve başladıktan hemen sonra telaffuz edilmişti. Medvedev, devlet başkanlığına başladıktan sonra 5 Haziran günü çıktığı ilk Avrupa gezisi kapsamında Almanya Başbakanı Angela Merkel'le yaptığı görüşmede, Soğuk Savaş dönemindeki barış antlaşmasının yerini alacak daha kapsamlı bir Avrupa Güvenlik Antlaşması'nın imzalanmasını önermişti. NATO'nun doğuya yayılmasının güvenlik sorununa köklü bir çözüm getiremeyeceğini ve NATO gibi örgütlerin Avrupa'nın güvenliğini yeterli düzeyde koruyamayacağını savunan Medvedev, bu nedenle Avrupa'nın güvenlik sorunlarının çözüm yolunun NATO'nun genişlemesi olmadığının altını çizmişti. Medvedev, 27 Haziran'da düzenlenen Rusya-Avrupa zirvesinde bütün Avrupa ülkelerinin kıtanın güvenliğini ve istikrarını korumak için yeni bir güvenlik anlaşmasına varması çağrısını yinelemişti.
Geçen Ağustos ayında patlak veren Güney Osetya krizinden sonra Rusya ile ABD başta olmak üzere Batı dünyası arasındaki ilişkiler birden bire soğudu. Rusya, ABD'nin Doğu Avrupa'da füze savunma sistemi oluşturma sürecine hız vermesi ve Ukrayna ile Gürcistan'ın NATO'yla yakınlaşması karşısında bir yandan Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlıklarını tanırken, Orta Asya'daki müteffikleriyle ilişkilerini yoğunlaştırdı, sık sık askeri tatbikatlar düzenledi, askeri harcamalarını büyük ölçüde artırdı; öte yandan ABD'nin "stratejik arka bahçesi" olarak adlandırılan Latin Amerika ülkeleriyle işbirliğini yoğunlaştırdı. Bütün bunlarla birlikte Rusya, ABD'yle "güç mücadelesinin başlıca cephesi" olarak gördüğü Avrupa'yı bırakmak da istemedi. Rusya'nın Avrupa ülkeleriyle yeni güvenlik sistemi oluşturma konusunda anlaşmaya varma arzusu da giderek arttı.
Medvedev, Gürcistan'la çatışmalardan sonra NATO'dan gelen baskılara karşı, NATO'nun maceraya girişmesi durumunda bu örgütle ilişkilerini tümüyle kesecekleri uyarısında bulundu. Bununla birlikte Medvedev, Avrupa'da yeni güvenlik sistemi oluşturma önerisini çeşitli vesilelerle yineledi. Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov da, BM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, mevcut gelişmelerin Avrupa'da var olan güvenlik çatısının ihtiyaçlarını karşılayamaz hale geldiğini vurguladı.
Gözlemciler, NATO'nun doğuya yayılma girişimleri nedeniyle stratejik güvenlik alanı giderek daralan Rusya'nın Avrupa ülkelerinin kendisinden gelebilecek güvenlik tehditlerine yönelik kaygılarını gidermek için daima çaba harcadığını, aynı zamanda ABD ve Avrupa'nın ısrarla sürdürdükleri "Soğuk Savaş anlayışı"nı kırma girişimlerinde bulunduğunu hatırlatıyor. Medvedev'in Avrupa'da yeni güvenlik sistemi oluşturma önerisinde bulunmasının bundan kaynaklandığını savunan gözlemciler, bu önerinin Rusya'nın Avrupa'yla sağlıklı ilişkiler kurarak ortak güvenliği korumaya yönelik yeni bir anlayış olduğuna işaret ediyor.
Hatırlanacağı gibi ABD liderliğindeki NATO, uzun süreden beri Avrupa'nın güvenliğinin "koruyucu meleği" olarak görülüyor. Bazı kıta ülkeleri, buna şüpheler yönelterek gerçek anlamda Avrupa Güvenlik Sistemi oluşturma girişimlerinde bulunsa da, bu çabalar istenen sonuca ulaşamadı. Rusya'nın Avrupa'da yeni bir güvenlik sistemi oluşturma önerisinde defalarca bulunması, Avrupa'nın güvenliğinin ancak ve ancak Avrupalılar tarafından sağlanabileceği yönünde verilen güçlü bir sinyal. Rusya, kendi güvenliği ile Avrupa'nın güvenliği arasında sıkı bir bağ oluşturmak suretiyle ABD'nin Avrupa kıtasındaki stratejik nüfuzunu zayıtlatmak istiyor. Ancak bu öneriye Avrupa'nın sıcak bakıp bakmayacağını, Rusya'nın istediği güvenlik sisteminin kurulup kurulamayacağını ancak zaman gösterecek.
Yorumunuzu Gönderin
Rusya Dışişleri Sergey Lavrov, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun olağan tartışmalarında 27 Eylül günü yaptığı konuşmada, bütün Avrupa ülkelerinin katılımıyla bir Pan-Avrupa Zirvesi düzenlenerek kıtada kolektif bir güvenlik sistemi oluşturulmasını önerdi. Rusya yönetimi tarafından daha önce de dile getirilen bu öneri, gözlemciler tarafından Rusya'nın Gürcistan'la arasında meydana gelen silahlı çatışmalardan sonra ABD başta olmak üzere Batı ülkeleriyle ilişkilerinde yaşanan soğukluğa rağmen Avrupa'dan çekilmek istemediği ve yeni bir güvenlik çerçevesi oluşturmakla NATO'nun doğuya doğru yayılmasını engelleyerek ABD'ye karşı Avrupa ülkeleriyle ilişkilerini yoğunlaştırmayı arzuladığı yönünde bir gösterge olarak nitelendi.
