Tibet kültürünün korunması tanıtıldı

     "Tibet Kültürünün Korunup Geliştirilmesi" başlıklı beyaz kitap, Çin Devlet Konseyi Basın Ofisi tarafından bugün (25 Eylül) yayımlandı. Çin hükümetince Tibet hakkında bugüne kadar yayımlanan bu yedinci beyaz kitapta, geçtiğimiz yarım yüzyılda, özellikle reform ve dışa açılma politikasının uygulandığı son 30 yıl boyunca Tibet dili ve yazısı, tarihi eserler ile maddi olmayan kültürel mirasların korunması alanında kaydedilen gelişmeler kapsamlı bir biçimde anlatıldı.

     Uzun bir tarihi olan Tibetliler, tarih boyunca zengin ve renkli bir kültür yarattı. Çin ulusunun zengin hazinesinin önemli bir parçasını oluşturan Tibet kültürü, Çin hükümetince her zaman önemle korunup geliştirildi.

     Başta Dünya Kültür Mirasları Listesi'ne alınan Potala Sarayı olmak üzere bölgedeki 329 sit alanına devlet tarafından büyük bir özen gösterildiğine işaret edilen beyaz kitapta, bölgedeki bütün tarihi eserler ile kalıntıların uygun yöntemlerle korunduğu kaydedildi. Devletin 1980'li yıllardan bu  yana bölgedeki başlıca sit alanlarını yüklü harcamalarla restore ettiğini hatırlatan Tibet Özerk Bölgesi Tarihi Eserler Müdürü Yu Dawa, şu bilgileri verdi:

     "Eski Tibet'te tarihi eserlerin korunması, hiç söz konusu değildi. Bölgenin barışçı kurtuluşa kavuşmasından bu yana geçen sürede, Tibet'teki tarihi eserlerin korunması çalışmalarında önemli aşamalar kaydedildi. Bölgemizde halen 100 binden fazla kayıtlı tarihi eser bulunmaktadır."

     Tibet'in maddi olmayan kültürel miraslarının kurtarılıp derlenmesi çalışmaları, 1970'li yıllardan bu yana özel birimler tarafından yürütülüyor. Örneğin, Çin    hükümetince 1979 kurulan özel bir birimle, yüklü harcamalar yapılarak dünyanın en uzun destanı olarak kabul edilen Kral Gesar Destanı ile ilgili olarak yürütülen kurtarma, derleme ve yayın çalışmaları sonucunda bu destanın 130 farklı sesli kaydı, 90 yazılı kaydı  ve 30 kitabı yayımlandı. Günümüzde Tibet'te maddi olmayan kültürel mirasların 120'si, özerk bölge yönetimi, 61'i ise devlet tarafından korunuyor.

     Tibet kültürünün temel unsurunu oluşturan Tibet dili ve yazısına da büyük önem veriliyor. Beyaz kitaba göre, Tibet dili ve yazısının daha iyi sürdürülmesi, kullanılması ve geliştirilmesi için Tibet Özerk Bölgesi yönetimi, Anayasa ve Etnik Bölgesel Özerklik Yasası doğrultusunda özel yönetmelikler hazırladı. Tibet dili ve yazısı, bölgedeki bütün geleneksel medya araçlarının yanı sıra ceptelefonu ve internet sitelerinde de kullanılıyor. Tibet Dil ve Yazısı Çalışmaları Komitesi yetkililerinden Losang Tumai, bu konuda şunları anlattı:

     "Tibet'teki bütün mağaza, dükkan ve resmi dairelerinin tabelalarından iki veya üç dil kullanılıyor. Bu uygulama, bütün resmi belgeler için de geçerli. Bütün bunlar, hukukun bir gereğidir."

      Bilgisayar ve internetin yaygınlaşmasıyla birlikte devlet, internet  Tibetçe'nin üzerindeki kullanımını yaygınlaştırmak için yüklü harcamalar yapıyor. Losang Tumai, sözlerini şöyle sürdürdü:

     "Çin Bilişim Bakanlığı, 2004'te 33 milyon yuan harcayarak Tibetçe yazılım programı geliştirdi. Bu yazılım programı, Çince programlarıyla uyum sağlamış durumda. Bu sayede bölgemizdeki bütün resmi dairelerde Çince ve Tibetçe'ye dayalı e-devlet sistemleri oluşturuldu."

      Hatırlanacağı gibi, Dalay Lama kliği Batı dünyasında "Tibet'te kültürel soykırım" yapıldığı iddiasını yayarak bazı kesimlerin desteğini kazanmaya çalışıyor. Ancak uzmanlar, Çin Devlet Konseyi Basın Ofisi tarafından yayımlanan son beyaz kitapta aktarılan ayrıntılı veriler ve gerçeklerin, Tibet kültürünün geçen yarım yüzyılı aşkın sürede yok edilmek şöyle dursun, tersine büyük bir özenle korunup geliştirildiğini ortaya koyduğuna dikkat çekiyor. Tibet kültürünün günümüzde yeni canlılık ve güce sahip olduğu, artık gerçekler tarafından kanıtlandı.