ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney, Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna'yı kapsayan dış gezisine dün (3 Eylül) başladı. Eski Sovyetler Birliği'nden ayrılan ve coğrafi açıdan Rusya'nın "arka bahçesi" olarak nitelendirilebilecek olan bu üç ülkeye Cheney'nin yaptığı ziyaret, kamuoyunda ABD'nin bu ülkelere verdiği desteğin güçlü bir ifadesi olarak algılandı.
Cheney'nin ziyareti, Rusya ile Gürcistan arasında ve dolayısıyla Karadeniz bölgesindeki gerginliğin tırmandığı bir döneme denk geldi. Belki bir raslantı olarak, Cheney'nin ziyaretinden bir gün önce Gürcistan, Rusya'yla diplomatik ilişkilerini kesti, aynı zamanda Güney Osetya'daki çatışmaları çözmeyi amaçlayan Ortak Denetim Komisyonu'ndan çekilerek Rusya Barış Gücü'nün Gürcistan topraklarından ayrılmasını istedi. Gürcistan'ın bu adımları, Rusya tarafından sert bir tepkiyle karşılandı. Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, önceki gün bir İtalyan televizyonuna verdiği demeçte, Gürcistan yönetiminin "iflas ettiği"ni belirterek Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili'yi "yaşayan siyasi ceset" olarak niteledi. Bunun yanı sıra Karadeniz'deki sükunet de bozuldu. Rus basınında yer alan haberlere göre, NATO'ya ait en az 10 askeri gemi Karadeniz'in Gürcistan açıklarına ulaştı. Buna karşı Rusya'nın Karadeniz Donanması'na bağlı bazı gemiler, Abhazya'nın Suhumi limanına demirledi. Rus stratejik hava birlikleri ile ülkenin batı kesimindeki hava kuvvetleri de savaş hazırlıklarına başladı.
Her ne kadar ABD yönetimi, Dick Cheney'nin ziyaretinin Rusya-Gürcistan çatışmasından önce kararlaştırıldığını yinelese de, bu ziyaretin mevcut ortamda sıradışı bir anlam taşıdığı açık.
Herşeyden önce, Rusya-Gürcistan gerginliğinin hızla tırmandığı kritik bir dönemde Cheney'nin başta Gürcistan olmak üzere Rusya'nın üç komşusunu ziyaret etmesi, ABD yönetiminin Rusya'dan giderek uzaklaşan bu ülkelere verdiği desteği ön plana çıkardı. Cheney'in ulusal güvenlik danışmanı John Hannah, ziyaret sırasında üç ülkeye ABD'nin bu bölgede önemli ve uzun vadeli çıkarlarının bulunduğu yönünde güçlü bir sinyal verileceğini ve bu ülkelerle ilişkileri yoğunlaştırma taahhüdünün uzun vadeli ve kararlı olduğuna vurgu yapılacağını söyledi. ABD yönetiminin Gürcistan'a 1 milyar dolar yardım yapacağını açıklaması ise, Cheney'nin ziyaretine güç kattı.
Bunun yanı sıra kamuoyunda Cheney'nin ziyaretinin bazı stratejik hedefleri bulunduğu tahminleri de yapılıyor. Gürcistan'la çatışmanın ardından Rusya'nın Güney Osetya ve Abhazya'nın bağımsızlıklarını tanıması, ABD ve NATO'nun kuşatma politikasına yönelik sert bir tepki olarak yorumlandı. ABD yönetimi, bugüne kadar Rusya'yı sert dille kınamaktan başka herhangi bir somut girişimde bulunmadı. Buna ilişkin olarak basında Washington yönetiminin Rusya'yı cezalandırmak için çeşitli seçenekleri değerlendirmekte olduğu görüşü ifade ediliyor. Cheney'nin ziyareti ise, ABD'nin Rusya'nın "arka bahçesi"nde harekete geçme yetkinliğine sahip olduğunu göstermeyi amaçlıyor.
Cheney'nin ziyaretinin başka bir amacı da, Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna'yla ekonomi, ticaret ve enerji alanlarındaki işbirliğini ele almak. Bilindiği gibi Rusya, günümüzde Avrupa'nın başlıca enerji tedarikçisi durumunda. Rusya üzerinden geçen boru hatlarını saf dışı bırakarak Hazar Denizi petrollerini Avrupa'ya doğrudan taşıyacak kanalların açılması durumunda Rusya'nın elinden önemli bir koz alınmış olacak.
Gözlemciler, Cheney'nin Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna'yı ziyaret etmesinin aslında bölgede ABD ile Rusya arasındaki güç mücadelesinin bir halkasını oluşturarak ikili ilişkiler üzerinde derin bir etki meydana getireceği görüşünü ifade ediyor. Rusya ise, Avrupa Birliği ve ABD başta olmak üzere Batılı ülkelerin olası sert tutumuyla yüzleşmeye hazır. Soğuk Savaş veya başka hiç bir şeyden korkmadıklarını belirten Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, Soğuk Savaş yerine başta ABD olmak üzere Batılı ülkelerle gerçek anlamda yapıcı ilişkiler kurmak istediklerini, fakat bu hedefe ancak her iki tarafın da gerçekçilik ruhu ile samimi irade göstermesi durumunda ulaşılabileceğini vurguladı. ABD'nin bu güç mücadelesinde nasıl bir kart oynayacağını görmek ise zaman gerektiriyor.
Yorumunuzu Gönderin
ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney, Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna'yı kapsayan dış gezisine dün (3 Eylül) başladı. Eski Sovyetler Birliği'nden ayrılan ve coğrafi açıdan Rusya'nın "arka bahçesi" olarak nitelendirilebilecek olan bu üç ülkeye Cheney'nin yaptığı ziyaret, kamuoyunda ABD'nin bu ülkelere verdiği desteğin güçlü bir ifadesi olarak algılandı.
