SİÖ Zirvesi Duşanbe'de düzenlendi

     Shanghai İşbirliği Örgütü (SİÖ) Liderler Konseyi'nin 8. toplantısı dün (28 Ağustos) Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'de düzenlendi. Çin Cumhurbaşkanı Hu Jintao, toplantıda, "Elele Vererek Kalıcı Barış ve Ortak Refaha Dayalı Uyumlu Dünyayı İnşa Etmek" başlıklı bir konuşma yaptı. Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan liderleri arasında, SİÖ Duşanbe Deklarasyonu başta olmak üzere çeşitli belgeler imzalandı; ayrıca Ortak Bildirge yayımlandı.

     Cumhurbaşkanı Hu Jintao, kurulmasından bu yana geçen yedi yıl içinde SİÖ'nün bölgede güvenlik ve istikrarın korunması ile bölge ekonomisinin ilerletilmesine büyük katkılarda bulunduğunu, bu sayede bölgede siyaset, güvenlik ve gelişme alanlarında ilerleme kaydedildiğini belirtti. Hu Jintao, şu anki uluslararası koşullarda bölgesel barış ve istikrarın korunmasının, bölge ülkelerinin ortak çıkarlarına uygun olduğunu sözlerine ekledi. Hu Jintao, SİÖ üyesi ülkelere, sorunlarla dayanışma içinde ortaklaşa mücadele ederek ve "Uzun Vadeli İyi Komşuluk, Dostluk ve İşbirliği Antlaşması"nı bütünüyle uygulayarak, kalıcı barış ve ortak refaha dayalı uyumlu dünyayı oluşturma çağrısında bulundu. Hu Jintao, bunları gerçekleştirmek için stratejik istişarelerin yoğunlaştırılıp karşılıklı siyasi güvenin pekiştirilmesi, güvenlik işbirliğinin güçlendirilip bölge barışının korunması, ekonomik işbirliğinin derinleştirilip ortak kazancın sağlanması, kültür alanındaki işbirliğinin güçlendirilip dostluk köprüsünün kurulması ve dışa açılma politikasının izlenip bölgede uyum ortamı sağlanması olmak üzere beş maddelik bir öneri sundu.

     Zirve toplantısının dönem başkanı, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahmon, toplantıda yaptığı konuşmada, SİÖ'nün bölgesel güvenliği koruma ve ekonomik gelişmeyi ilerletmede daha aktif rol oynadığını ve uluslararası konumunun da buna paralel olarak sağlamlaştığını kaydetti. Güvenlik işbirliği ile ekonomik ve ticari işbirliği, SİÖ'nün gelişmesini ilerleten "iki tekerlek" olarak görülüyor. Dünkü zirve toplantısında örgüte üye ülkeler, terörizmle mücadele ortak tatbikatı düzenlenmesi ile silah, mühimmat ve patlayıcı madde kaçakçılığıyla mücadelede işbirliği anlaşmasının yanı sıra, SİÖ Bakanlar Birliği ve Avrasya Kalkınma Bankası arasındaki ortak ilişkilerin temeli hakkında protokol imzaladılar.

      SİÖ'ye üye ülkeler arasında karşılıklı güven seviyesinin sürekli yükseltilmesiyle, örgütün güvenlik işbirliği alanı, "üç kötü güç" olarak adlandırılan terörizm, bölücülük ve aşırı uçlarla mücadeleden, stratejik güvenlik, savunma, yasa uygulama ve bilgi güvenliği ile silah, mühimmat ve patlayıcı madde kaçakçılığı, kara para aklama, sınır ötesi suçlarla mücadeleyi kapsayacak şekilde daha geniş bir yelpazede tanımlandı. Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, zirve toplantısında yaptığı konuşmada, terörizmle mücadele, ekonomik ve ticari işbirliğini ilerletme ve kültürel temasları güçlendirmenin, SİÖ'nün ana hedefleri olduğunu hatırlatarak, örgütün dönem başkanlığını üstlenecek olan Rusya'nın, diğer üye ülkelerle birlikte, saptanan hedeflere ulaşılmasını sağlayacağını belirtti. Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Karimov, örgütün Afganistan'daki duruma daha büyük ilgi gösterip, terörizm ve uyuşturucu kaçakçılığını kökünden kazıması ve bu ülkenin ekonomiyi geliştirme ve güvenlik koruma çabalarına destek vermesi gerektiğini kaydetti. Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev de, örgütün Birleşmiş Milletler gibi uluslararası örgütlerle eşgüdüm sağlayarak, uluslararası terörizmin kaynaklarını kazımaya çalışmanın yanı sıra, güvenlik kuşağı oluşturarak, büyük çaplı uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele etmesi, sistem ve hukuk inşasını güçlendirmesi ve ekonomik ve ticari işbirliğini ilerletmesi gerektiğini dile getirdi.

Ekonomik ve ticari işbirliği alanında SİÖ'ye üye ülkeler Eylül 2003'te Çok Taraflı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Programı imzalamıştı. Bölgesel ekonomik ve ticari işbirliği adımları giderek hızlanıyor; ulaşım, enerji ve telekomünikasyon gibi alanlarda 20'den fazla büyük çaplı ekonomik işbirliği projesi başlatılmış durumda. 2003-2007 yılları arasında Çin'in örgütün diğer üyeleriyle arasındaki ticaret hacmi 3.4 misli arttı. Bu rakam, Çin'in aynı dönemdeki dış ticaret hacminde gerçekleştirdiği artışı geçiyor. Çin Cumhurbaşkanı Hu Jintao, SİÖ'ye üye ülkelerin kendi avantajlarını kullanarak, ticaret ve yatırımı kolaylaştırması, ulaşım, enerji ve telekomünikasyon gibi alanlarda örnek projeler oluşturması ve finans ve tarım alanlarındaki işbirliğini güçlendirmesi gerektiğini vurguladı.

Günümüz dünyasının koşulları karşısında SİÖ'nün bölgesel güvenliği sağlama, ekonomik gelişmeyi ilerletme ve ortak çıkarları koruma görevinin daha çetin olacağı kesindir. SİÖ Zirvesi'nde onaylanan Duşanbe Deklarasyonu'nda, 21. yüzyılda dünya ülkeleri arasındaki ilişkilerin sıkı sıkıya bağlı olacağına, güvenlik ve gelişmenin ayrılmaz iki unsur olacağına işaret edilerek, örgüt üyelerinin ortak meydan okuma ve tehditlere karşı koymak için daha etkili yöntemler arayacağı belirtildi. Zirve toplantısında alınan sonuçlara göre, örgüte üye ülkeler ekonomi, ticaret ve güvenlik alanlarında daha geniş ve derin işbirliği yapacaklar.

Dünkü zirveye, SİÖ'de gözlemci sıfatıyla yer alan Moğolistan, İran, Pakistan ve Hindistan'ın liderleri ya da temsilcileri ile Tacikistan'ın davetlisi olarak Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai de katıldı. SİÖ Liderler Konseyi'nin 9. toplantısının, 2009'da Rusya'nın Ekaterinburg kentinde düzenlenmesi kararlaştırıldı.