Yeşim taşı oymacılığı

  Yeşim taşı oymacılığı, Çin'in en eski oymacılık sanatlarından biridir. Çinliler yeşim taşından yaptıkları aletleri Yeni Taş Devri'nin son dönemlerinden itibaren kullanmaya başladı. Shang (M.Ö. 17. yüzyıl-M.Ö. 11. yüzyıl) ve Zhou (M.Ö. 11. yüzyıl-M.Ö. 249 yılı) dönemlerine gelindiğinde, yeşim taşı törenlerde de kullanılan bir süs eşyası haline geldi. Öteden beri çok değerli bir eşya olarak görülen yeşim taşı, Çin'in eski çağlarında kalitenin ve yüksek ahlak değerlerinin sembolü olarak kabul ediliyordu.

  Değerli taşlardan biri olan yeşim taşı, titizlikle oyularak bir sanat eseri haline getirilebilir. Yeşim oymacılığı adı verilen bu sanatta ustalar, doğal rengine ve biçimine göre taşı ince tasarımlarla işleyerek bir sanat eserine dönüştürür.

  Yeşim oymacılığında işlenen konular, geniş bir yelpaze oluşturur. Yeşim taşından insan figürleri, aletler, kuşlar, hayvanlar ve çiçekler gibi büyük süs eşyalarının yanı sıra, broş, yüzük, mühür ve süs eşyası gibi küçük eşyalar da oyulabilir. Beijing'de yer alan Yasak Kent Müzesi'nde saklanan "Selle mücadele eden Da Yu" adlı büyük boyutlu yeşim taşı eseri, Çin'in yeşim oymacılığında eriştiği yüksek tekniği gösteriyor.

  Çin'de yeşim taşı çıkan başlıca yerler arasında, Beijing, Shanghai, Guangzhou, Liaoning, Jiangsu ve Xinjiang gelir. Dünyada da büyük prestije sahip olan yeşim taşı eserlerin Çinliler için ayrı bir değeri vardır.

  Çin'de şöyle bir atasözü vardır: "Yeşim taşı ancak oyulduktan sonra değerli bir eşya haline gelir". Çin'in yeşim taşı oymacılığı, uzun bir geçmişe sahiptir. İlkel toplumda, Çinlilerin ataları yeşim taşını mızrak, bıçak ve balta gibi üretim aletlerinin yapımında ve süs eşyası olarak kullanıyordu. Mesela 1973 yılında Zhejiang eyaletinde yapılan Hemudu Yeni Taş Devri sit alanı kazısında, günümüzden 7000 yıl öncesine ait, yeşimden yapılmış 28 süs eşyası bulundu.