Güney Osetya'da tansiyon düşüyor

    Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, dün (12 Ağustos) bir açıklama yaparak Gürcistan'a karşı başlatılan askeri operasyona son vermeyi kararlaştırdıklarını söyledi. Medvedev, aynı gün Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy'yle Moskova'da yaptığı görüşmede, Güney Osetya çatışmalarına son verilmesini amaçlayan altı maddelik ilke konusunda anlaşmaya vardı. Bunun ardından Sarkozy, Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili'yle görüşmek üzere Tiflis'e geçti. Ancak başta Sarkozy olmak üzere uluslararası toplumun çabalarının, Rusya ve Gürcistan arasındaki anlaşmazlıkların çözümünde ne derecede etkili olacağını söylemek, şimdilik mümkün değil.

    Rusya Devlet Başkanı Medvedev, dün Kremlin Sarayı'nda Savunma Bakanı Anatoly Serdyukov ve Genelkurmay Başkanı Nikolay Makarov'u kabulü sırasında, "Gürcistan makamlarını barışa zorlamayı amaçlayan" askeri operasyona son vermeyi kararlaştırdıklarını açıkladı. "Bölgedeki Rus barış gücü ile vatandaşların güvenliğini koruma", "saldırganları cezalandırarak ciddi darbe indirme" ve "saldırgan güçleri paramparça etme" amaçlarına ulaştıklarını belirten Medvedev, Güney Osetya'ya karşı yapılacak yeni "saldırılar"ı kesinlikle engelleyeceklerinin de altını çizdi.

    Medvedev, dün Avrupa Birliği dönem başkanlığını yürüten Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy'yle Moskova'da görüşerek altı maddelik ilke üzerinde anlaştı. Buna göre taraflar, sorunları silah zoruyla çözmeyecek; bölgedeki askeri operasyonlara tümüyle son verecek; insani yardım çalışmalarına kolaylık sağlayacak. Bunun yanı sıra Gürcistan askeri birlikleri çatışmalardan önceki kışlalarına, Rus askeri birlikleri de çatışmalardan önceki cephelerine geri dönecek; uluslararası toplum ise Güney Osetya ve Abhazya'nın gelecekteki statüleri ve söz konusu iki bölgeye yönelik güvenlik teminatlarına ilişkin görüşmelere başlayacak. Görüşmeden sonra bir açıklama yapan Sarkozy, Avrupa'nın Güney Osetya'daki barış harekâtına katılacağını duyurdu. Bunun ardından Sarkozy, söz konusu ilkeyi Gürcistan yönetimine aktarmak üzere Tiflis'e geçti.

    Gürcistan'a bağlı bir özerk vilayet olan Güney Osetya, Rusya'nın Kuzey Osetya Cumhuriyeti'ne komşu. Güney Osetya'nın bağımsızlık talebi nedeniyle 1990'lı yılların başlarında bölgede geniş çaplı silahlı çatışmalar yaşanmıştı. Gürcistan hükümet ordusu ile Güney Osetya yerel silahlı birlikleri arasında 1 Ağustos gününden itibaren yoğunlaşan silahlı çatışmalar üzerine Gürcistan ordusu, 7 Ağustos akşamı Güney Osetya'ya girerek bölge merkezi Tshinvali'ye top saldırıları düzenledi. Çok sayıda sivil ile Rus barış gücü askerinin ölümüne yol açan bu saldırılar, bölgedeki tansiyonu hızla tırmandırdı. Buna karşın Rus 58. Ordusu'na bağlı birlikler Güney Osetya'ya çok kısa sürede girerek bölgedeki Rus barış gücüne destek sağladı. Rusya'nın askeri müdahalesine üzerine Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili, 9 Ağustos günü ülkenin "savaş haline girdiği"ni ilan etti.

    Güney Osetya'daki yüksek tansiyon, uluslararası toplumda ciddi kaygı yarattı. Birleşmiş Milletler, Güney Osetya sorununu görüşmek üzere defalarca acil toplantı düzenledi; Avrupa Birliği, ABD ve Çin gibi ülke ve uluslararası örgütler, kaygılarını dile getirerek taraflardan temkinli davranmlarını ve derhal ateşkes yapmalarını istediler. Avrupa Birliği dönem başkanlığını yürüten Fransa'nın Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, 10 Ağustos günü Tiflis'e giderek Gürcistan liderleriyle görüştü. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü dönem başkanlığını yürüten Finlandiya'nın Dışişleri Bakanı Aleksander Stubb, dün Moskova'da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'la Güney Osetya sorununu ele aldı. NATO dün Güney Osetya konusunda acil bir toplantı yaparken, Fransa hükümeti, Avrupa Birliği dışişleri bakanlarının bugün acil toplanması çağrısında bulundu.

    Uluslararası toplumun girişimleri sonucunda Güney Osetya'daki tansiyon düşmeye başladı. Gürcistan Dışişleri Bakanlığı 10 Ağustos'ta Rusya'ya ateşkes öneren bir diplomatik nota iletti. Ardından Gürcistan Devlet Başkanı Saakaşvili, Fransa ve Finlandiya'nın dışişleri bakanları tarafından hazırlanan ateşkes belgesini imzaladı.

    Gözlemciler, Güney Osetya çatışmalarının ırk, din ve tarih gibi derin nedenlerden kaynaklandığına, karmaşık bölgesel ve uluslararası sorunlardan da etkilendiğine işaret ederek, tansiyonun düşmesine karşın Gürcistan ve Rusya arasında barış sağlanıp sağlanmayacağı, Güney Osetya'nın sükûnete kavuşup kavuşmayacağı gibi soruların yanıtları için bekleyip görmek gerektiğini savunuyor.