Çin borsasındaki son gelişmeler

  Shanghai Menkul Kıymetler Borsası'nın endeksi 17 Ekim 2007'de 6124 puana ulaştı. Bu endeks, 3 Temmuz 2008'de 2566 puana düştü. Dokuz ay kadar kısa süre içinde endeksin düşüş oranı yüzde 58'i buldu. Bu arada Shenzhen Menkul Kıymetler Borsası'nın endeksi, 20 bini aşkın puandan 10 binin altına düştü. Bu kadar büyük oranda düşüş yaşanmasının nedeni nedir? Gelecekte Çin borsasında ne tür gelişmeler olacak? Sevgili izleyiciler bu programda sizlere sektör uzmanlarının görüşlerini aktaracağız.

  Çin Halk Üniversitesi Borsa ve Finans Araştırma Enstitüsü'nden profesör Zhao Xijun, Çin borsasında hisse senetlerinin önemli ölçüde değerinin kaybetmesinin nedeninin çok karmaşık olduğuna ve ABD'de yaşanan konut kredisi krizinin dünya ekonomisinde yol açtığı yavaşlama ve mal fiyatlarının yükselmesi gibi unsurların makro ekonomiye yaptığı olumsuz etkinin önemli nedenlerden biri olduğuna işaret ederek şöyle konuştu:

  "Bu yılın başından beri yurt içinde ve dışında makro ekonomide bazı değişiklikler meydana geldi. ABD'deki konut kredisi krizinin işletmelere yaptığı etkiyi örnek olarak alırsak, bazı Batılı finans kuruluşları geçen yıl nispeten büyük zarar gördü. Bu, finans piyasasına etki yaptığı gibi tüm ekonomiyi etkiledi ve sonunda finans piyasasında çalkantı yaşanmasına yol açtı. Amerikan dolarının değeri düştü, petrol ve tahıl fiyatları yükseldi. Bu karmaşık ve olumsuz uluslararası ekonomik ortam; ülkemizin ekonomik gelişmesini, ihracatını ve borsaya giren işletmelerin gelişmesini hep olumsuz etkiledi ve bu borsaya yansıdı."

  Merkezi Maliye ve Ekonomi Üniversitesi Borsa Araştırma Enstitüsü Başkanı Profesör He Qiang, iç ekonomik büyüme hızının düşmesi açısından hisse senetlerinin değer kaybettiği değerlendirmesinde bulundu:

  "Bu yıl Çin'in ekonomik büyüme hızı belki düşecek. Dört aylık gayri safi yurt içi hasıla düştü. Ekonomik büyüme hızının düşmesiyle birlikte, borsa endeksi de düşecek. Ayrıca bu yılın başından bu yana mal fiyatları yüksek seviyede seyretti. Bu nedenle sıkı para politikası uygulanıyor. Borsada da sermaye sıkıntısı yaşandı, dolayısıyla borsa endeksi düştü."

  İki uzman, borsanın bir kuralından bahsetti, yani kısa süre içinde büyük artışın ardından mutlaka büyük düşüş olacak. Çin Halk Üniversitesi Borsa ve Finans Araştırma Enstitüsü'nden Profesör Zhao, 2007 yılından beri Çin borsası endeksinin mantıksız olarak yükseldiğini ve bunun da bu yılın başında büyük düşüşe yol açan nedenlerden biri olduğunu kaydederek sözlerini şöyle sürdürdü:

  "Ani büyük artışın ardından mutlaka ani büyük düşüş yaşanır. Bu durumu genellikle teknik düzenleme olarak niteliyoruz. 2007 yılında borsa endeksi sürekli yükseldi. Bir yıldan az süre içinde 2700 puan olan endeks 6100 puana ulaştı. Bu şaşırtıcı bir artış. Aslında mantıksız unsurlar rol oynadı."

  Bazı uzman,lar borsanın gelecekteki gelişmesiyle ilgili olarak farklı görüşlere sahip. Çin Halk Üniversitesi Borsa ve Finans Araştırma Enstitüsü'nden Profesör Zhao'ya göre, Çin'in makro ekonomik gidişatı, borsayı etkileyecek en önemli unsur. Zhao, buna iyimser baktığını söyleyerek şöyle konuştu:

  "Bu yılın ilk yarısında ekonomik gelişme durumuna bakıldığında, makro düzenlemelerin hedefi esas olarak gerçekleştirildi. Ekonomik büyüme hızının düşmesi makro düzenlemelerin bir yanını gösteriyor. Yılın ikinci yarısında ekonomik büyümeyi etkileyecek unsurlar daha karmaşık. Eğer uygun politika uygulanırsa, yurt içinde ve dışında giderek daha karmaşık ekonomik gelişme durumunu göğüsleyerek sağlıklı ve hızlı ekonomik gelişme hedefi gerçekleştirilebilir."

  Sektör uzmanları şu an Çin borsasının genel olarak mantıklı gelişme aşamasına girdiğini savunuyor. Kısa süre önce Çin Cumhurbaşkanı Hu Jintao ve başbakan Wen Jiabao da dahil olmak üzere üst düzey yetkililer, Qingdao ve Shanghai kentleriyle Jiangsu ve Guangdong eyaletlerine giderek incelemelerde bulundu. Çinli liderler, incelemeleri sırasında yaptıkları konuşmalarda, dış politikanın istikrarını koruyarak işletmelerin yenilik yaratma girişimlerini destekleyeceklerini belirttiler. Bu tutumun borsanın istikrarında olumlu rol oynayacağı savunuluyor.