Gaomi Yeniyıl Resmi

    Çin'in doğusunda yer alan Shandong eyaletinin Gaomi kentine özgü Yeniyıl Resmi, 500 yıldan fazla geçmişe sahiptir. Belirli bir tarihsel dönemde önemli bir ticaret malı olan Gaomi Yeniyıl Resmi, daha sonra giderek çökmüş ve tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Son yıllarda harcanan çabalarla Gaomi Yeniyıl Resmi yeniden canlanmaya başladı.

    Gaomi, 2200 yılı aşkın bir süredir devam eden kentsel gelişmesinde zengin bir kültür birikimi sağladı. Kentte geliştirilen çamur heykel, kesme kağıt ve Yeniyıl Resmi, kentin 3 sanat harikası olarak nitelendiriliyor. Yeniyıl Resmi 2006 yılında, devlet koruması altındaki maddi olmayan Çin kültür mirasları listesinin birinci grubuna alındı.

    Yeniyıl resmi, Çin'e özgü resim çeşididir. Çin Ay Takvimi'ne göre yeniyıl arifesinde halk, mutluluğu ve zenginliği simgeleyen Yeniyıl resimleri alıp, kapı ve salonlara yapıştırır ve iyi bir yaşam dileğinde bulunurdu. Gaomi Yeniyıl Resmi, Çin yeniyıl resimleri içinde özel bir grup olarak kabul edilir.

    Gaomi Yeniyıl Resmi'nin oluşumuyla ilgili olarak, halk arasında çeşitli rivayetler bulunur. Gaomi Müzesi'nde çalışan rehber Liang Hui, yerel Yeniyıl Resmi'nin 13. yüzyılda icra edilen aile portreleri sanatından kaynaklandığını söyledi.

    "Eski sanatçıların anlattıkları ve ağızdan ağıza aktarılan rivayetler çok çeşitlilik gösterir. Yuan hanedanı, hatta daha önceki zamanda aile portreleri resmi ortaya çıktı. Bir ailenin atalarını konu alan bu resimler, Gaomi resimleri içinde yapım süreci en karmaşık, en pahalı ve en büyük çeşitlilik gösteren türdür. Buna göre, Gaomi Yeniyıl Resmi Yuan hanedanı döneminde, hatta daha eski zamanlarda ortaya çıkmıştır."

    Gaomi Kültür İstasyonu'nun yetkilisi Wang Dong, halk arasında araştırma yapmaya daha fazla önem veriyor. Wang, Gaomi Yeniyıl Resmi'nin doruğuna 17. yüzyılda hüküm süren Qing hanedanı zamanında çıktığını savunuyor. 

   "Sanatçılar arasında aktarıldığına göre, Gaomi Yeniyıl Resmi, Ming hanedanının son dönemlerinde ortaya çıktı. 1710 yılında derlenen Gaomi Ansikolopedisi'nde Kapı Tanrısı'yla ilgili bir yazı yer alıyor. Yani Gaomi Yeniyıl Resmi, Qing hanedanının Kanxi döneminde insanların yaşamının ayrılmaz bir parçası haline geldi."

    Hangi rivayet olursa olsun, Gaomi Yeniyıl Resmi'nin uzun bir geçmişe ve halkın yaşamında önemli bir konuma sahip olduğu kesindir. Araştırmacılar, Gaomi Yeniyıl Resmi'nin de diğer yeniyıl resimleri gibi çağın gelişmesine ayak uydurması gerektiğini belirtiyor. Eski dönemlerde Gaomi kentinde çok sayıda büyük çaplı Yeniyıl Resmi dükkanları varmış, özellikle tarım işlerinin pek yoğun olmadığı sonbahar ve kış mevsimlerinde işadamları her taraftan Gaomi'ye gelip Yeniyıl Resimleri alırmış.

    Gaomi Yeniyıl Resmi'nin ilgi çekmesi, kendi yapım tarzına bağlıydı. Sanatçılar, söğüt dallarının yakılmasıyla oluşan karbon şeritlerini kağıt üzerine kabaca sabitler, sonra mürekkeple çizer, sonunda üzerine başka beyaz kağıtlar koyup bastırarak kopyalarını çıkarır. Shandong Güzel Sanatlar Derneği Başkan Yardımcısı Shan Yinggui, bu konuda şunları söyledi: 

    "Yapım yönteminin özel olması ve sanatsal ifadesinin farklı olması nedeniyle Gaomi Yeniyıl Resmi, Çin yeniyıl resimleri arasında ün saldı."

    Gaomi Yeniyıl Resimleri'nin iki türü var: Geleneksel Gaomi Yeniyıl Resmi klasik, zarif, sadedir; ancak öteki tür Gaomi Yeniyıl Resmi, diğer bölgelerdeki yeniyıl resimlerinin bazı renk kullanma tekniğini benimseyerek, sıradan vatandaşların zevkine hitap etti.

    1930'ların sonlarından itibaren, Gaomi Yeniyıl Resmi bir süre ortadan kalkmak üzereydi. Makineleşmiş basım teknolojisinin yeniyıl resmi yapımında kullanmaya başlanması nedeniyle fiyatların düşmesi Gaomi Yeniyıl Resimleri sanatı üzerinde önemli bir baskı meydana getirildi. Son 20-30 yıl içerisinde Çin ulusal ekonomisinin gelişmesiyle birlikte Çinlilerin yaşamı da değişiyor. Yeniyıl resmi asmak artık eskisi gibi rağbet görmüyor. Gaomi Yeniyıl Resimleri artık sanatsal eser ve kolleksiyon eşyası olarak görülüyor.

    Son yıllarda Gaomi Belediyesi ve sivil örgütler, Gaomi Yeniyıl Resmi için koruma ve aktarma çalışmaları yürüttü. Gaomi Kültür Müdürü Guo Yanxin, sanatın geliştirilmesi için önceden aktarma çalışmasının başarıyla gerçekleştirilmesi gerektiğini kaydetti. 

    "Gaomi Yeniyıl Resmi'ne yönelik araştırma, toplama ve kurtarma çalışmaları başlattık. Şu an Çin'deki Tahta Baskılı Yeniyıl Resimleri'ni derleme çalışması devam ediyor."

    Memnun edici bir şey şu ki, Gaomi Yeniyıl Resmi'nin birçok aktarcısı var, hem de bu aktarcılar genellikle 40 ile 60 yaşı arasında değişiyor. Çin Merkezi Güzel Sanatlar Fakültesi'nden Prof. Bo Songnian, "Gaomi Yeniyıl Resmi klasik olmasına rağmen, canlılığını ve varlığını koruyor. Bu çok nadir bir durum. Hem milli hemde folklorik... Ayrıca çağdaş insanların ihtiyacı karşılanabiliyor. Bu nedenle Gaomi Yeni Yıl Resmi'nin parlak bir ufku olacak." diye konuştu.