6'lı Görüşmeler Heyet Başkanları Toplantısı

  Kore Yarımadası'ndaki nükleer sorunla ilgili 6'lı Görüşmeler'e katılan heyet başkanları arasındaki toplantı dün (10 Temmuz) Beijing'de başladı. Üç gün sürecek olan toplantıda heyet başkanları ağırlıklı olarak, ikinci aşamadaki eylemlere ilişkin önlem ve adımların kapsamlı ve dengeli şekilde yerine getirilmesini ele alıyor. Toplantıya başkanlık eden Çin heyetinin başkanı ve Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Wu Dawei, bu toplantının amacının, ikinci aşamada öngörülen eylemlerin taraflarca gerekli şekilde yerine getirilmesini ve 6'lı Görüşmelerin yeni aşamaya taşınmasını sağlamak olduğunu belirtti. Diğer heyet başkanları da 6'lı Görüşmeler'in Kore Yarımarası'nın nükleer silahlardan arındırılması ve Kuzeydoğu Asya'da barış ve güvenliğin tesis edilmesi hedefine doğru ilerlemesi için çalışacaklarını kaydetti.

  Dün Beijing'de başlayan toplantıyla Çin, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, Japonya, Kore Cumhnuriyeti, Rusya ve ABD heyetlerinin başkanları görüşme masaasına dokuz aylık bir aradan sonra ilk kez oturmuş oluyor. Toplantıya başkanlık eden Çin heyetinin başkanı ve Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Wu Dawei, açılışta yaptığı konuşmada şunları söyledi:

 "Heyet başkanlarının bu toplantısı, ikinci aşamadaki eylemlerin yerine getirilmesi için bir yakıt ikmal istasyonu olduğu gibi, 6'lı Görüşmeler'in yeni aşamaya ilerlemesi için de bir dönüm noktasıdır. Hedefimiz, tarafların beklentileri konusunda yeni anlaşmaya varmak ve tarafların yeni taleplerini itici güç olarak görerek, ikinci aşamadaki eylemleri hep birlikte kapsamlı bir şekilde yerine getirip 6'lı Görüşmeler'i yeni bir aşamaya ilerletmektir."

  Ağustos 2003'te başlayan Kore Yarımadası'ndaki nükleer sorunla ilgili 6'lı Görüşmeler ikinci aşamaya girmiş durumda. Kore Yarımadası'ndaki nükleer sorunla ilgili 6'lı Görüşmeler'in 3 Ekim 2007'de yapılan ikinci aşama toplantısında "Ortak Açıklama'yla İkinci Aşama İçin Öngörülen Eylemlerin Yerine Getirilmesi" başlıklı ortak belge onaylanmıştı. Belgeye göre, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'nin Yongbyon nükleer tesislerinin işlevsiz kılınması işlemini 31 Aralık 2007 gününe kadar tamamlaması ve nükleer programı hakkında tam ve doğru bilgiler vermesi gerekiyordu. ABD, uygulamada attığı adımlara göre Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'ni "Terörü Destekleyen Ülkeler" listesinden çıkaracak ve bu ülkeye karşı "Düşman Ülkelere Ticaret Yasası"nı uygulamaya son verecekti. Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti 26 Haziran 2008'de, 6'lı Görüşmelere evsahipliği yapan Çin'e nükleer programı hakkında bildirim sundu. ABD de aynı gün Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'ni "Terörü Destekleyen Ülkeler" listesinden çıkardığını açıkladı ve bu ülkeye karşı "Düşman Ülkelere Ticaret Yasası"nın uygulanmasına son verdi. Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, 27 Haziran'da Yongbyon nükleer tesislerinin soğutucu kulesini patlayıcı kullanarak yıktı.

  Heyet başkanları toplantısı, 6'lı Görüşmeler'e verilen dokuz aylık aradan sonra bu koşullarda yeniden başladı. Çin Çağdaş Uluslararası İlişkiler Araştırma Enstitüsü'nden nükleer sorunlar uzmanı Sun Ru, tespit ve denetim mekanizmasının kurulması ile ekonomi ve enerji alanındaki işbirliği taahhüdünün yerine getirilmesinin, bu toplantıda tarafların ele alacağı en önemli somut içerik olduğuna işaret ederek sözlerini şöyle sürdürdü:

"Çünkü Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'nin sunduğu nükleer programla ilgili bildirimin doğruluğunun tespit edilmesi öngörülüyor. Bu tespit mekanizmasının nasıl kurulacağı konusunda şu ana kadar fikir birliğine varılamadı. Bu toplantıda denetim mekanizmanın oluşturulması da ele alınacak. Bence bu denetim mekanizmasıyla, sadece Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'nin nükleer silahların yayılmasının önlenmesi çerçevesindeki taahhütleri denetlenmekle kalmamalı, aynı zamanda diğer tarafların ekonomi ve enerji alanında yardım yapma taahhütleri de denetlenmeli."

  Alınan bilgilere göre, bu toplantı sırasında, Kore Yarımadası'nın nükleer silahlardan arındırılmasıyla ilgili çalışma grubunun yanı sıra, ekonomi ve enerji işbirliği çalışma grupları da toplantı düzenleyerek ikinci aşamadaki eylemlerin yerine getirdilmesine ilişkin düzenlemeler yapacak. Kore Cumhuriyeti heyeti başkanı Kim Sook, bu konuda şöyle konuştu:

"Toplantıların bu turunda diğer tarafların heyet başkanlarının da katkılarıyla önemli gelişmeler elde edileceğini umuyorum, özellikle tespit mekanizması ve diğer sorunlar üzerinde olumlu gelişmeler kaydedilmesini bekliyorum."