Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (KDHC) 6'lı Görüşmeler'in Başkanı Çin'e dün (26 Haziran) nükleer bildirimde bulundu. Bunun ardından ABD Başkanı George W. Bush, bildirimi olumlu karşıladığını söyleyerek KDHC'yi "terörizmi destekleyen ülkeler" listesinden çıkarmayı ve "Düşman Ülkelerle Ticaret Yasası"nda öngörülen yaptırımların uygulanmasını durdurmayı planladıklaını açıkladı. Kamuoyunda KDHC ile ABD'nin gösterdikleri bu tavırların, Kore nükleer sorununun çözülmesine güç kattığı ve sorunla ilgili 6'lı Görüşmelerin yeni bir aşamaya girmesinin beklenebileceği görüşü hakim.
KDHC nükleer sorumuyla ilgili 6'lı Görüşmeler'de geçen yılın Ekim ayında yayımlanan Ortak Açıklama'nın "2. Aşama İçin Taahhüt Edilen Eylemlerin Uygulanması" başlıklı ortak belgesinde, KDHC'nin geçen yılın sonuna kadar Yonbyon bölgesindeki 3 nükleer tesisi işlevsiz hale getirmesi ve nükleer planı hakkında tam ve doğru bildirim yapması istenmişti. Bunun yanısıra ABD'nin de KDHC'e yaptığı taahütleri yerine getirmesi istenmişti. Ancak iki ülke arasında KDHC'nin nükleer bildirimde bulunmasına ilişkin fikir ayrılığı bulunması nedeniyle, bu çalışma zamanında gerçekleştirilemedi.
İki ülke bu yılın başından beri birçok kez temasta bulunarak, karşılıklı anlayış ve güveni arttırdı. KDHC 1986 yılından bu yana geliştirdiği nükleer planına ilişkin belgeleri geçen Mayıs ayının başında ABD'ye teslim ederek, Kore Yarımadası'nın nükleer silahlardan arındırılması yönündeki arzusunu kanıtladı. Buna karşılık ABD de, belge tesliminin hemen ardından KDHC'e 500 bin tonluk gıda yardım sağlayacağını açıkladı. Daha sonra iki ülkenin ilgili diğer taraflarla yoğun temaslar yapmasıyla nükleer bildirim üzerine fikir birliği sağladı.
KDHC nükleer sorunuyla ilgili 6'lı Görüşmeler'e katılan diğer taraflar ve uluslararası toplum, dün yaptıkları açıklamalarda, Pyongyang yönetiminin nükleer bildirimde bulunmasını ve ABD'nin bununla ilgili açıklama yapmasını takdirle karşıladı. Kore Cumhuriyeti Ulaşım ve Ticaret Bakanı Yu Myung-hwan, başkent Seul'da yaptığı konuşmada, KDHC'nin nükleer bildirimde bulunmasının, Kore Yarımadası'nın nükleer silahlardan arındırılması sürecinde önemli bir başlangıç olarak önümüzdeki aşama için zemin hazırladığını belirtti. Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından dün yapılan açıklamada, KDHC'nin bildiriminin olumlu karşılandığı kaydedildi. Japonya hükümetinin bir yetkilisi, 6'lı Görüşmeler'de sorumlu bir taraf olan Japonya'nın, KDHC'nin nükleer bildirimini denetleme çalışmalarına ciddiyetle katılacağını söyledi. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon da, dün yaptığı açıklamada, KDHC'nin nükleer bildirimde bulnmasının ve ABD'nin buna olumlu karşılık vermesinin atılan önemli adımlar olduğuna işaret etti.
KDHC nükleer sorunuyla ilgili 6'lı Görüşmeler'de üzerinde anlaşmaya varılan Ortak Bildiri'yle öngörülen 2. aşamadaki eylemlerin hayata geçirilmesinde ilerleme kaydedilmesiyle, 6'lı Görüşmeler'in yeniden yapılma sorunu da gündeme geldi. KC basınında yer alan bir habere göre, 6'lı Görüşmeler'in Temmuz ayının başında yeniden başlaması ve görüşmelerde KDHC'nin nükleer bildiriminin denetlenmesi ile gelecek aşamadaki eylem programının ele alınması bekleniyor. Görüşmelerde, eylem programında yer alan KDHC'nin nükleer silahlardan vazgeçmesiyle ilgili yol haritasının içerikleri, KDHC-ABD ilişkilerinin nasıl normalleştirileceği, normalleşme eğilimi gösteren KDHC-Japonya ilişkilerinin nasıl geliştirileceği ve Kuzeydoğu Asya Güvenlik Mekanizması'nın nasıl kurulacağı gibi sorunların incelenebileceği bildirildi.
Ancak kamuoyunda, KDHC ve ABD'nin dün aktif tavır göstermesine rağmen, bunun KDHC nükleer sorununun artık prüzsüz şekilde çözüleceği anlamına gelmediği savunuluyor. Çözülmesi gereken ilk sorun, KDHC'nin nükleer bildiriminin denetlenmesi sorunu. KC'nin bir yetkilisi, KDHC'nin nükleer bildiriminde esas olarak Yongbyon'daki nükleer reaktör gibi tesisler kategorisinin, plutonyum üretim kapasitesi ve kullanımı ile uranyum stokuyla ilgili kayıtların yer aldığını bildirdi. ABD'nin dün yaptığı açıklamada, Bush yönetiminin 45 gün KDHC'ye uygulanan yaptırımları kaldırmayı tasarladığı duyuruldu. Bu süre içinde ABD, KDHC'nin nükleer bildiriminin doğruluğunu denetleyecek, KDHC ise yeterince işbirliği sağlayacak, aksi takdirde ABD gerekli önlemleri alacak. Japonya hükümeti de KDHC'den önümüzdeki dönemde samimiyetini göstererek, rehine sorununun çözülmesi için çaba harcamasını istedi. Bununla birlikte KC basınında yer alan haberde, KDHC'nin nükleer bildiriminde bu ülkenin sahip olduğu nükleer silah sayısı ve uranyum zenginleştirme planı ve nükleer silahların yayılması sorunu hakkındaki açıklamaların yer almadığı ve KC hükümetinin bundan esef duyduğu belirtildi.
KDHC'nin nükleer bildirimde bulunması ve ABD'nin bu ülkeyi "terörü destekleyen ülkeler listesi"nden çıkarma prosedürünü başlatması dışında, 6'lı Görüşmeler'in 2. aşamasıyla ilgili olarak KDHC'nin nükleer tesislerini işlevsiz kılması sürecinin hızlandırılması, tarafların KDHC'e enerji ve ekonomi yardımlarını arttırması gibi bazı çalışmaların da tamamlanması bekleniyor. Kamuoyunda, ilgili tarafların şu anki fırsattan yararlanıp karşılıklı güven ve temasları güçlendirerek 6'lı Görüşmeler sürecini hızlandırması gerektiği görüşü hakim.
Yorumunuzu Gönderin
Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (KDHC) 6'lı Görüşmeler'in Başkanı Çin'e dün (26 Haziran) nükleer bildirimde bulundu. Bunun ardından ABD Başkanı George W. Bush, bildirimi olumlu karşıladığını söyleyerek KDHC'yi "terörizmi destekleyen ülkeler" listesinden çıkarmayı ve "Düşman Ülkelerle Ticaret Yasası"nda öngörülen yaptırımların uygulanmasını durdurmayı planladıklaını açıkladı. Kamuoyunda KDHC ile ABD'nin gösterdikleri bu tavırların, Kore nükleer sorununun çözülmesine güç kattığı ve sorunla ilgili 6'lı Görüşmelerin yeni bir aşamaya girmesinin beklenebileceği görüşü hakim.
