Xinjianglı Xiboların Şaman müziği

    Xinjiang'ın geniş topraklarında farklı etnik gruplara mensup vatandaşlar yaşıyor ve bu etnik grupların her birinin özgün geleneksel müziği var. Xiboların Şaman müziği de bunlardan biri.

    Şamanizm, tarihte Kuzey Asya bölgesindeki eski kabileler arasında yaygın bir dindi. Çin'in kuzeydoğusunda yaşayan Xibolar, 16. yüzyılda Şamanizm'i kabul etmişti. Kötülükleri ve hastalıkları uzaklaştıran tanrıların temsilcisi olduklarına inanılan Şamanlar, düzenledikleri dini törenlerde Şaman müziği çalardı. Xiboların bir bölümünün Xinjiang'a göç etmesiyle eski bir kültürün canlı fosili olan Şaman müziği de Xinjiang'a getirildi.

    Şaman müziği, içerdiği tabiat gücüyle insanı derinden etkiler. Mensup olduğu etnik grubun geleneksel kültürü ve müziği üzerinde uzun süreden beri araştırmalarını sürdüren bir Xibo olan Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi Müzik Sanatçıları Derneği Başkan Yardımcısı Tong Jisheng, Şaman müziğiyle ilgili olarak şunları anlattı:

    "Şamanizm'deki dua törenlerinde ilkel toplulukların manevi değerlerini ve kültürel özelliklerini görmek mümkün. Şaman müziği, Şamanizm kültürünün önemli bir parçasıdır ve sanat açısından bakıldığında, müzik, şarkı ve dansı bir arada toplayan bir sanat türüdür; kültür açısından bakıldığında ise, din, örf-adetler ve sanatın bir birleşimidir."

    Bundan 200 yılı aşkın süre önce Xibolar'ın Xinjiang'a göç etmesiyle Şaman müziği, Xinjiang'ın Çapçar bölgesinde kök saldı ve burada yaşayan Xibolar arasında varlığını günümüze kadar sürdürdü. Xibo kültürü uzmanlarından Tonga Qingfu, şu bilgileri verdi:

    "Şaman müziği, aslında dans, şarkı ve müzik içeren bir birleşimdir. Çeşitli dua törenleri başta olmak üzere ilkel toplumların kültürlerinin çeşitli biçimlerini bünyesinde toplayan Şaman müziği, Çin'de ve tüm dünyada sürdürülen Şamanizm'le ilgili araştırmalar için çok zengin veriler sunuyor."

    Şaman müziğinin özgün temposu ve abartılı dansıyla etkileyici güce sahip olduğunu belirten Tonga Qingfu, sözlerini şöyle sürdürdü:

    "Şaman müziği ile dans hareketleri arasında mükemmel bir uyum var. Danstaki her hareket, derin bir duygu içeriyor. Müzik de bu derin duyguya ayrı bir güç katıyor."

    Davulun Şaman müziğinde çok özel bir yeri vardır. Davul, yalnızca bir müzik aleti değil, insan ile tanrı arasında iletişim sağlayan, özel bir dille konuşan bir araçtır. Davul ve zil sesleri ile değişik yankıları, insan ile tabiat ve tanrılar arasındaki bağı ortaya koyuyor. Dolayısıyla davul, Şaman müziğinin en önemli çalgısıdır ve Şaman dansının ana ritmini davul sesleri oluşturur.

    Xinjiang'ın kuzeyindeki İli bölgesine bağlı Çapçar Xibo Özerk İlçesi Sanat Topluluğu'nun bir üyesi olan Hu Guangqing, tanınmış bir Şaman dansçısıdır. Dans ederken hareketleriyle, bakışlarıyla ve şarkılarıyla gerçek bir Şaman'ı andıran Hu Guangqing, Şaman dansıyla ilgili olarak şunları söyledi:

    "Şamanlar, dua törenlerinde tanrının simgesi olan şapka takar, göğsüne hayaletleri açığa çıkardığına inanılan ayna, beline de zil asar, sol elindeki davulu sağ elindeki kırbaçla çalar, davul sesleri eşliğinde şarkı söyler. Dans tam hızını aldığında içimde tarif edilemeyen şiddetli bir duygunun yükseldiğini hissederim. Çılgınlık denebilecek kadar güçlü olan bu duygunun eşliğinde davul, zil ve şarkı sesleri ile dans, tüm gücünü ortaya koyar."

    Xinjiang'da yaşayan Xiboların geleneksel Şaman müziği, Xibo kültürü ve sanatının gelişmesiyle ilgili araştırmalar için büyük değer taşıyor. Aynı zamanda Hu Guangqing gibi genç kuşak Xibo sanatçıların katkısıyla kökü çok eskilere dayanan Şaman müziğinin günümüzde yıldızı yeniden parlıyor.