Çin'in en eski sulama tesisi---Dujiangyan

"Dujiangyan olmasaydı, açlık bilmeyen cennet söz konusu olmayacaktı"

       Kısa süre önce Richter ölçeğiyle 8.0 büyüklüğünde bir depremle sarsılan Çin'in Sichuan eyaleti, Çin'in "cennet bölgeleri"nden biridir. Son derece bereketli topraklara sahip Sichuan, ülkenin pirinç üretiminin yüzde 10'unu gerçekleştirdiği için Çin'in "pirinç sepeti" olarak da adlandırılıyor. Burada yaşayan insanlar, tarih boyunca yiyecek ve giyecek sıkıntısı çekmemiştir. Sichuan'ın bereketi, eyaletin Çince'de "dört nehir" anlamına gelen isminden de anlaşılacağı gibi, zengin su kaynaklarına dayanıyor. Coşkun akan nehirlerin kontrol altına alınarak bereketli toprakları beslemesini sağlamak için, iki bin yılı aşkın süre önce burada, Çin tarihine damga vuran bir sulama sistemi kuruldu. O zamandan bu yana işlevini sürdüren Dujiangyan sulama tesisi için yöre insanları arasında, "Dujiangyan olmasaydı, açlık bilmeyen cennet söz konusu olmayacaktı" şeklinde yaygın bir söz var.

"Balık Ağzı" denilen set

Minjiang Nehri, "Balık Ağzı"na geldiğinde dış ve iç olmak üzere ikiye ayrılır.

    Çin tarihinin İlkbahar-Sonbahar dönemindeki Sichuan Valisi Li Bing tarafından M.Ö 256 yılında Minjiang Nehri üzerinde yaptırılan Dujiangyan sulama tesisinin en büyük özelliği, hızla akan nehir suyunun insan zekâsıyla terbiye edilerek halka yararlı hale getirilmesidir. Tesis, "Balık Ağzı" denilen set, "Kum Seddi" denilen sel önleme sistemi ve "Mücevher Şişesi Ağzı" denilen içme suyu toplama noktası olmak üzere üç bölümden oluşuyor.

"Kum Seddi" denilen sel önleme sistemi

"Kum Seddi", sudaki taş ve kumların, kıyının doğal eğiminden yararlanarak dış nehirde tutulmasını sağlar.

    Minjiang Nehri, "Balık Ağzı"na geldiğinde dış ve iç olmak üzere ikiye ayrılır. İç nehrin suyuyla tarlalar sulanır. "Kum Seddi", sudaki taş ve kumların, kıyının doğal eğiminden yararlanarak dış nehirde tutulmasını sağlar. Dağda açılan bir delik olan "Mücevher Şişesi Ağzı" ise, iç nehirdeki akıntıyı kontrol altında tutar. Hemen hemen hiç makine kullanılmadan oluşturulan bu büyük çaplı tesis, bugün hâlâ tarla sulama ve sel önleme işlevlerini yerine getirmektedir.

Dağda açılan bir delik olan "Mücevher Şişesi Ağzı" ise, iç nehirdeki akıntıyı kontrol altında tutar.

    Minjiang Nehri yatağındaki taşlar ile nehrin iki yakasındaki dağlarda yetişen bambular ve ağaç kütükleri, Dujiangyan tesisinin yapımında kullanılan başlıca malzemelerdir. Tesisteki set, içine taş parçaları doldurulmuş kocaman bambu sepetler ve ağaç kütüklerinden oluşur. Eski Çin'de sulama tesislerinin yapımında kullanılan bütün teknolojileri, Dujiangyan'da görmek mümkündür.

    Dujiangyan sulama sisteminin, işlevlerini iki bin yılı aşkın zamandır sürdürmesi, kuruluşundan bu yana aralıksız uygulanan yıllık bakım çalışmalarının bir sonucudur. O günden bugüne geçen sürede her yıl binlerce, hatta onbinlerce kişi, nehirdeki tıkanıklıkları giderme ve set onarım çalışmalarına katılır.

    Dujiangyan'ın "Mücevher Şişesi Ağzı" bölümünde Qin Hanedanı döneminde dikilmiş taş bir heykel vardır. Tarih boyunca "Mücevher Şişesi Ağzı"ndaki su seviyesinin taş heykelin ayağı ile omzu arasında tutulmasına özen gösterilmiştir. Bu heykel, Çin'deki en eski su ölçüm istasyonu olarak kabul edilir.

    Dujiangyan, iki bin yılı aşkın süredir Chengdu ovasının tamamına yakınını oluşturan 200 bin hektarlık alanın sulanma ihtiyacını karşılıyor. Dujiangyang'dan getirilen suların geçtiği kanallar, Chengdu ovasındaki sel önleme işlevini de üstlendiği gibi, bölgedeki taşımacılığı da kolaylaştırıyor. Chengdu'nun, Han Hanedanı döneminden bu yana geçen iki bin yıla yakın sürede ülkenin başlıca ticaret merkezlerinden biri, Chengdu ovasının da "cennet bölge" olmasında, Dujiangyan sulama sisteminin rolü çok büyük...