Afganistan yeni bir Irak mı oluyor?

   Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai'ye karşı düzenlenen son suikast girişimi, bu ülkenin de güvenlik ve istikrar açısından giderek "Iraklılaşmakta" olduğunu gösteriyor.

    Bu son eylem, 7 yıldan beri iktidarda bulunan Karzai'ye karşı girişilen dördüncü silahlı saldırıdır. Bu sonuncu da olmayabilir...

    Eğer bir ülke lideri, bir törende, -hem de oturduğu tribünde- kolaylıkla bir suikast girişimine hedef olabiliyorsa, demek ki ona ve rejimine karşı olan güçler, başkentin göbeğinde eylemlerini rahatça gerçekleştirebilecek duruma gelmişlerdir.

    Taliban bu eylemiyle psikolojik bir başarı elde etmiştir. Bu ülkenin özellikle doğu eyaletlerinde "kurtarılmış bölgeler" kuran Taliban'ın şimdi -psikolojik bakımdan da daha etkili olan- "kentsel eylem" taktiklerini uygulamaya başladığını ortaya koyuyor. Nitekim son haftalarda militanların Kabil'de pek çok sivilin de can verdiği saldırılarını yoğunlaştırdıkları görülüyor.

Amaç neydi?

    Bundan 7 yıl önce Taliban'ı deviren -ve Karzai'yi işbaşına getiren- ABD ve müttefikleri için, bu ciddi bir darbedir.

    ABD Afganistan'ı "teröre karşı savaş"ın bir unsuru olarak ve "çağdışı Taliban rejiminden kurtarmak" amacıyla işgal etmişti. Washington'un bölgede başka stratejik ve ekonomik çıkarları da olsa, uluslararası camia, Afgan halkının Taliban diktasından kurtulup özgürlüğe, istikrara ve daha çağdaş yaşam standartlarına kavuşması için bu harekâta tam destek vermişti. Kırk ülkeye mensup 60 bin kişilik uluslararası gücün (İSAF'ın) halen Afganistan'da görev yapması da bu amaca yöneliktir.

    Ancak son gelişmelere bakıldığında, ABD'nin ve müttefiklerinin üstlendiği misyonda başarılı olamadıkları, son zamanlarda Taliban'ın yeniden ülke çapında (ve hatta başkentte) hortladığı görülüyor.

    Gerçi koalisyon güçleri ve onun desteğindeki Karzai yönetimi bu zaman zarfında önemli bazı işler başarmadı değil. Ülke, Taliban'ın çağdışı düzeninden sıyrıldı, insan hak ve özgürlüklerine (özellikle kadın haklarına) daha saygılı bir sistem kuruldu. Devlet yapısına daha modern bir şekil verildi. Bu arada yeni bir ordu da kuruldu...

Sonuç ne?

    Taliban başta sinmiş gibi göründü, ama çok geçmeden varlığını gösterdi. Koalisyon güçlerine olduğu kadar, Afgan sivillerine karşı da eylemlerini şiddetlendirdi. Yeni kurulan 70 bin kişilik ordu, eğitim, disiplin ve askeri malzeme yetersizliğinden, militanlarla baş edecek duruma bir türlü gelemedi.

    İş, koalisyon güçlerine kaldı. Ancak bu güçlerin büyük kısmı "muharip" statüsünde olmadığı için, Taliban alanı nispeten boş buldu. Amerikan, İngiliz ve Kanada askerleri "tehlikeli bölgelerde savaşırken, İSAF çerçevesinde "muharip ek kuvvet" sağlanması için yapılan çağrılar pek yankı bulmadı...

    Kısacası bugün uluslararası camianın Afganistan'daki misyonu, başarısızlığa uğramak tehlikesiyle karşı karşıyadır. Kuşkusuz bu, Taliban'ın amaçlarını ve yöntemlerini haklı çıkarmaz. Taliban'ın geçmişte nasıl bir ülke yaratmaya çalıştığı belleklerde taze duruyor...

    Ama açıkçası uluslararası camia daha etkin bir varlık göstermezse, olaylar Taliban'ın lehinde gelişmeye devam edecektir.