
|
|||||||||||||||||||||
|
Fildişi oymacılığı, Çin'in halk arasındaki geleneksel sanatlardan biridir. Bugünkü programımızda sizlere fildişi oymacılığını tanıtacağız. Dişler, bir filin vücudundaki en sağlam parçadır. Fildişi, yeşim taşı gibi pürüzsüz ve dayanıklı olduğu için, mücevher kadar değerlidir. Fildişi ayrıca "organik" bir mücevherdir. Fildişi oymacılığı eserleri, sağlam ve pürüzsüz olmalarının yanında ince oyma teknikleri nedeniyle de koleksiyoncular tarafından çok sevilir ve antik eşyalar arasında ayrı bir yere sahiptir.
Çin'de de uzun bir geçmişe dayanan fildişi oymacılığı, Yeni Taş Dönemi'nde başlamıştır. Beijing'in Huangtupo bölgesinde yer alan, Savaşan Devletler dönemine ait bir mezarda fildişinden yapılmış taraklar bulundu. Çin tarihindeki, Liao (916-1125), Jin (1115-1234), Yuan (1271-1368), Ming (1368-1644) ve Qing (1644-1911) hanedanlarında, fildişi eserler imparatorlara sunulan eşyalar arasında yer alıyordu. Çin'in son iki feodal hanedanı Ming ve Qing dönemlerinde saray için fildişi ürünler üreten atölyeler vardı. Fildişi ürünler ilk zamanlarda işlevsel birer eşya olarak kullanılıyordu. Ancak zamanla süs eşyası olarak kullanılmaya ve fildişi oymacılığı da doğal olarak büyük önem kazanmaya başladı.
Shang (M.Ö.17.yüzyıl-M.Ö.11.yüzyıl) ve Zhou (M.Ö.1046-M.Ö.771) dönemlerinde, Çin'in fildişi oymacılığının son derece gelişmiş olduğunu görüyoruz. Daha sonraki Han (M.Ö.206-M.S.220), Tang (618-907), Song (960-1279), Yuan ve Ming hanedanlarında fildişi oymacılığı giderek olgunlaşmış, Qing Hanedanı'nda ise zirveye ulaşmıştır. Qing Hanedanı'nın ilk döneminde fildişi oymacılığı Ming Hanedanı'ndaki geleneği sürdürerek, gerek üretim tekniği, gerekse sanatsal yaratıcılık bakımlarından büyük gelişme kaydetmiştir. Qing Hanedanı'nın orta döneminden itibaren, fildişi oymacılığında karışık süsleme eğilimi ortaya çıkmıştır. Bu dönemde, fildişi oymacılığı imparatorluk sanatı ve halk sanatı olmak üzere ikiye ayrılıyordu. Ayrıca biri Yanzte Nehri'nin güneyini, diğeriyse Guangdong bölgesini kapsayan iki temel tarz oluşmuştu. Seçkin aydınlar tarafından sevilen bu el sanatında, giderek yeni konular işleyen, incelik ve ustalıkla oyulmuş eserler verilmeye başlandı. Hatta çok sayıda aydın, bizzat bu eserlerin tasarımına, bunun da ötesinde oymacılığına katıldı. Aydınların bu kadar etkin olarak üretim sürecinde yer alması, fildişi oymacılığındaki tarz değişikliğinin kaynağında yatan esas nedendir.
Fildişi oymacılığının bu topraklardaki binlerce yıllık serüveninde, Qing Hanedanı'nın orta dönemlerine denk gelen zaman diliminde, Guangzhou, Suzhou ve Beijing'e has tarzları temsil eden üretim merkezleri kurulmuştur. Elbette bu üretim merkezleri arasında etkileşim de söz konusuydu.
© China Radio International.CRI. All Rights Reserved. 16A Shijingshan Road, Beijing, China. 100040 |