Kredi krizinin Çin ekonomisine yapacağı etki sınırlı

   Kısa süre önce sona eren Boao Asya Forumu 2008 Yılı Toplantısı'nda, ABD'de yaşanan kredi krizi, toplantıya katılan temsilciler arasında çok konuşulan konulardan biriydi. Çin'in ekonomi çevresinden çok sayıda üst düzey yetkili forumda, şu ana kadar kredi krizinin Çin'in finans ve emlâk sektörlerine getirdiği olumsuz etkinin az olduğunu belirtti. Yetkililer, finansal reformun hızlandırılmasının yanı sıra, Çin'in kredi krizinden dersler alarak, finans sektörüne yönelik denetim ve yönetim çalışmalarını artırması gerektiğini savundu.

   ABD'de ortaya çıkan kredi krizi, dünya çapında büyük finansal çalkantılara yol açarak, küresel ekonomide, özellikle de ABD ekonomisinde gerileme belirtisi görülmesine neden oldu. Çin de dahil olmak üzere dünya ülkeleri, kredi krizinin kendilerine getirebileceği etkilere karşı uyanıklığı koruyor.

  ABD'deki kredi krizi, emlâk piyasasının plansız gelişmesinden kaynaklandı. Çin'de son birkaç yıl içinde hızla artan konut fiyatları halen düşmedi. Bazı sektör uzmanları, Çin'in emlâk piyasasının hararetli olmasından dolayı ve ABD'deki kredi krizinin etkisiyle, bu yıl içinde bu sektörde dönüm noktası ortaya çıkabileceğini, hatta "soğuk kış"a girebileceğini savunuyor. Çin Konut, Kent ve Kasaba İnşası Bakanlığı Politika Araştırma Merkezi Başkanı Chen Huai, bu görüşün fazla kötümser olduğunu söyleyerek, şöyle konuştu:

   "Çin'in emlâk sektörünün düşüş eğilimiyle karşı karşıya bulunduğunu sanmıyorum. Çin'de kentleşme süreci, gerek kredi krizi olsun olmasın, gerekse 2008 Olimpiyat Oyunları olsun olmasın, 20-30 yıl içinde tamamlanabilecek uzun vadeli bir stratejik gelişme sürecidir. Ani olaylar ya da önemli projeler, yalnızca sermayenin belli bir yılda ya da belli bir bölgede biraz daha toplanmasına neden olabilir. Kredi krizi, Çin'de emlâk sektörünün kışa girmesine neden olmayacaktır."

   Ancak Gaosheng Asya A.Ş Genel Müdürü ekonomist Hu Zuliu, bugüne kadar kredi krizinin Çin'in emlâk sektörüne pek etkilememesine rağmen, bunun emlâk sektöründe uyanıklık gerekmediği anlamına gelmediğini savunuyor. Çünkü ABD'deki duruma göre, emlâk sektöründe bir gün sorun çıkarsa, tüm finansal sistem ve makro ekonomiye ciddi etki yapılacağına işaret eden Hu sözlerini şöyle sürdürdü:

   "Çin'de her şey özeldir şeklindeki görüş bırakılmalıdır. Çin'in geniş alanlara sahip olması ya da geçen 30 yıl içinde ekonominin sürekli hızla büyümesi gerekçesiyle, ABD'de yaşanan kredi krizinin Çin'e hiçbir etki yapmayacağını sakın düşünmeyin. Bence bu konuda uyanık olmalıyız."

   Emlâk sektörünün dışında Çin'in finans kuruluşları da kredi krizinden pek etkilenmedi. Çin'in merkez bankası olan Çin Halk Bankası'nın başkanı Zhou Xiaochuan, 12 Nisan'da Washington'da düzenlenen Uluslararası Para Fonu Uluslararası Para ve Finans Komitesi'nin 17. Bakanlar Toplantısı'nda yaptığı konuşmada, kredi krizinin Çin'in bazı finans kuruluşlarında kayba yol açtığını, ancak bu kaybın kabul edilebilecek oranda olduğunu belirtti.

   Zhou, Mart ayındaki Çin Ulusal Halk Meclisi Yıllık Toplantısı'nda da benzeri görüşler ifade etti. Zhou, şöyle konuştu:

   "Çin'in bazı finans kuruluşları kredi açıp yatırım yaptı. Bu yatırım kayba yol açılabilir. Ancak genel olarak kayıp miktarı büyük değil. Ayrıca Çin'in finans kuruluşlarının boyutu nispeten büyük ve işleyiş durumu da iyidir. Az miktarda kayba dayanabilirler."

   Buna rağmen, bazı sektör uzmanları, ABD'de yaşanan kredi krizinin, Çin'in finans sektörü için uyarı çanları çaldığı görüşünde. Bu uzmanlara göre, finans kuruluşları, başlangıçta piyasa riskini etkili şekilde kontrol altına almalı.

   Boao Asya Forumu sırasında Çin'in büyük bankalarının yöneticileri ve ticari yetkililer Çin'in finans kuruluşlarının, ABD'deki gelişmelerden ve Avrupa'daki bankaların bu krizde uğradığı kayıplardan ders alarak uyanık olmaları ve risklerin kontrol altına alınmasına öncelik vermeleri gerektiğini, böylece finans kuruluşlarının sağlıklı, istikrarlı ve sürekli gelişmesinin sağlanabileceğini kaydettiler. Çin Sanayi ve Ticaret Bankası Genel Yönetim Kurulu Başkanı Jiang Jianqing, genel yönetim kurulunun, risk yönetiminin önemli sorumlusu olduğuna işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

   "Genel yönetim kurulu üyelerinin meslek seviyesi yüksek ve deneyimleri zengindir. Onlar, farklı açılardan riskleri önleme konusunda fikir ve önerileri ileri sürebilir. Ayrıca bu kişilerin meslek bilgileri çok önemlidir. Onlar, finans sektörünü iyi kavramalıdırlar."

   Jiang, ABD'de yaşanan kredi krizi konusunda ticari bankalar da dahil olmak üzere yatırımcıların büyük sorumluluklar üstlenmeleri gerektiğini kaydetti. Jiang, Asya'daki tahvilin çeşitlendirilmesi gerektiğini, böylece yatırımın dağınık olacağını ve riskin de azalacağını ifade etti.

   Çin Bankacılık Yönetim ve Denetim Komitesi Başkanı Liu Mingkang, Boao Asya Forumu'nda yaptığı konuşmada, ABD'deki kredi krizinin, Çin'in finans sektörüne önemli bir sinyal verdiğini, yani hükümetin finans sektörüne yönelik denetim ve yönetimi daha da güçlendirmesi gerektiğini belirtti.

  Liu Mingkang, hükümetin yönetimi ve denetimi güçlendirmesinin, devletin finans kuruluşlarının işleyişine isteğinde müdahalede bulunması anlamına gelmediğini kaydetti. Gelecekte Çin'i, finans sektöründeki reformda ısrar ederek, dışa açılma boyutunu daha da genişleteceğini ve bu ilkenin uluslararası finans piyasasında çalkantılar yaşanmasından dolayı değişmeyeceğini ifade eden Liu, finans sektöründeki dışa açılmanın adım adım sürmesi gerektiğini, böylece dışa açılmanın getirebileceği risk ve sorunların çözülebileceğini sözlerine ekledi.