Irak'ın öbür savaşı

    ÖNCE Basra'da başladı... Şimdi Bağdat dahil, Irak'ın çeşitli kentlerine yayılmış bulunuyor...

    Irak halen farklı bir savaşa sahne oluyor.

    Bu kez çatışanlar Iraklılar ile Amerikalılar değil. Hatta sırf Şiiler ile Sünniler de değil.

   Şimdiki savaş El Maliki hükümetinin emrindeki Irak ordusu ile, dini lider Mukteda el Sadr'a bağlı Mehdi milis güçleri arasında.

    El Maliki hükümeti, Şii ağırlıklı... El Sadr ise, Şiilerin en radikal kanadının başı...

    Yani bir bakıma halen bu çatışma Şii ile Şii arasında cereyan ediyor denebilir.

    Bu da Irak dramının bir başka yüzü...

"Kurtarılmış bölge"...

    Durup dururken bu savaş da nereden çıktı?

    Irak'ın ikinci büyük kenti ve aynı zamanda en önemli petrol ve ticaret merkezi Basra, Şii çoğunluğun yaşadığı bir bölge.

   Burası İngiliz kuvvetlerinin işgalinde. Ancak bu askerler kentte nispi bir sükûnet hüküm sürüyor gerekçesi ve yakında çekilebilecekleri umuduyla, bir süredir Basra'nın dışındaki bir hava üssünde toplanmış bulunuyorlar. Nitekim şimdiki çatışmalara da karışmıyorlar.

    Ama Basra bir süredir El Sadr'a bağlı milislerin ve onun yandaşlarının kontrolünde. Burası adeta onların bir nevi "kurtarılmış bölgesi"...

    Ancak Basra'da başka rakip Şii gruplar (en önemlisi Bedr örgütü) ve kaçakçılık, yolsuzluk gibi kirli işlere karışan çeteler de var.

    İşte Başbakan El Maliki son olarak daha derli toplu bir ordu kurabilmenin verdiği cesaretle ve artık güvenlik sorumluluğunu yavaş yavaş işgalci güçlerden devralmak zamanının geldiği düşüncesiyle, Basra'yı bütün "yasadışı güçlerden temizlemek" üzere harekete geçti.

    Basra'ya sevk ettiği 15 bin kişilik kuvvet, El Sadr'ın Mehdi milisleriyle karşı karşıya kaldı. Hafta başında çıkan kanlı çatışmalar giderek şiddetleniyor ve yayılıyor.

    El Maliki direnenlere silahları bırakmaları için 72 saatlik bir süre tanıdı. El Sadr ise buna meydan okudu ve ülke çapında bir ayaklanma tehdidinde bulundu...

    Verilen mühletin sonunda ne olacağı belli değil. Bu arada yeni bir ateşkes anlaşmasına varılırsa ne âlâ. Aksi halde bu gerçekten ciddi bir iç savaşa yol açacak gibi görünüyor.

Otorite sınavı

    Olay, merkezi Irak hükümetinin otoritesi için çok önemli bir sınav niteliğini taşıyor.

    Bu aynı zamanda Irak'ın toprak bütünlüğünün korunması açısından da bir test sayılabilir.

    El Maliki, Mehdi örgütünü -ve diğer grupları- kontrol edemezse, hele Irak ordusu milisler ve çeşitli çeteler karşısında yenilgiye uğrarsa, bundan sadece Bağdat'taki merkezi yönetim büyük yara almakla kalmayacak, ülkenin birliği ve bütünlüğü de tehlikeye düşecektir.

    Esasen Basra dahil Irak'ın Şii çoğunluklu Güney bölgesi, fiilen El Sadr'ın nüfuzu altında. Radikal Şii yönetim, bölgeyi "İranlılaştırmak" yolunda. Örneğin burada artık şeriat kuralları hâkim. Kadınların örtülmesi zoraki. "Çadur"a bürünmeyenler cezalandırılıyor...

    İşte bu şartlar altında El Maliki hükümeti, otoritesini -silah gücüyle de olsa- bu hassas bölgede kurmak üzere cesur bir adım attı. Bakalım başarabilecek mi?